Toezichthouders: luchtvaartmaatschappijen, waaronder KLM, moeten binnen 30 dagen stoppen met ‘greenwashing’

De toezichthouders hebben, op voorspraak van 23 Europese consumentenorganisaties waaronder de Nederlandse Consumentenbond, de groep, waaronder KLM en dochter Transavia, Lufthansa, Air France en Ryanair, aangeschreven dat ze dertig dagen de tijd hebben ‘misleidende groene claims’ bij te stellen.

Volgens de commissie kunnen zulke claims beschouwd worden als misleiding, alhoewel daar in individuele gevallen nader onderzoek voor nodig is. Het gaat daarbij bovendien alleen om reclame en marketing.

Het is niet duidelijk om welke claims het bij de genoemde maatschappijen gaat en of de twintig aangeschreven bedrijven zich wel schuldig maken aan ‘greenwashing’. De toezichthouders geven alleen aan, dat overtreding van de Europese regels door misleidende milieuclaims aannemelijk is.

Uitspraken over duurzaamheid zijn niet verboden, maar moeten volgens Europese consumentenregels telkens direct worden uitgelegd, zonder bijvoorbeeld te verwijzen naar andere plekken waar die informatie is te vinden. Onder meer het aanbod aan passagiers om hun CO₂-uitstoot van een vliegreis te compenseren door deel te nemen in bebossingsprojecten of de aankoop van biokerosine, liggen daarbij onder vuur.

Biobrandstof

Zo mogen maatschappijen de term SAF (sustainable aircraft fuel; duurzame vliegtuigbrandstof) niet meer zonder uitleg gebruiken als daarbij niet direct wordt aangegeven in hoeverre het gebruik ervan duurzaam is. KLM voegt bijvoorbeeld maar voor 2 procent van haar totale brandstofbehoefte biobrandstof toe.

Termen als ‘groen’, ‘duurzaam’ of ‘verantwoordelijk’ mogen ook niet zonder directe uitleg worden gebruikt in relatie tot de milieueffecten van vliegverkeer.

Volgens de Nederlandse Autoriteit Consument en Markt (ACM) overtreden veel maatschappijen de regels door de impact van het gebruik van ‘duurzame’ brandstof te overdrijven of door CO₂^-compensatie aan te bieden zonder duidelijk aan te geven welke – uiterst beperkte – invloed dat heeft op de milieu-impact van de vlucht. Hierdoor lijkt vliegen volgens ACM duurzamer dan het in werkelijkheid is.

Ook mogen maatschappijen niet zonder directe uitleg volhouden op weg te zijn naar klimaatneutrale activiteiten, zonder direct duidelijk te maken welke stappen ze ondernemen om dat te bereiken en op welke termijn die gaan plaatsvinden.

Te rooskleurig

KLM bevestigt de brief van ACM te hebben ontvangen en zegt die ‘te bestuderen.’ De rechtbank in Amsterdam oordeelde een maand geleden nog dat de KLM in het verleden met diverse groene claims in reclames consumenten misleidde. De luchtvaartmaatschappij schetste volgens de rechters diverse keren ‘een te rooskleurig beeld’.

Volgens KLM was het bedrijf eerder al gestopt met zulke uitingen, nadat de Reclame Code Commissie zich er ook al negatief over had uitgelaten. “Onze communicatie over duurzaamheid moet eerlijk en transparant zijn,” aldus een woordvoerder toen.

Het aantal aangeschreven luchtvaartmaatschappijen is groter dan de zeventien die de Europese consumentenorganisaties eerder op de korrel hadden. “Het is hartstikke goed nieuws dat de toezichthouders nu ook constateren dat die claims misleidend kunnen zijn,” zegt een woordvoerder van de Consumentenbond. “Het is belangrijk dat consumenten niet op het verkeerde been worden gezegd en op basis van zulke claims verkeerde keuzes maken.”

Ambitieuze klimaataanpak

De klacht tegen KLM was vorig jaar gebaseerd op een boeking van een vlucht naar Helsinki, waarbij de maatschappij reizigers aanbood ‘bossen te herstellen door uw CO₂-uitstoot te compenseren’ of het milieu te helpen door bij te dragen aan duurzame vliegtuigbrandstof.

“We zijn ambitieus als het gaat om klimaataanpak en willen klanten graag bij het onderwerp betrekken,” reageerde een KLM-woordvoerder vorig jaar op de klachten van de bond. “We leren steeds meer over duurzaamheidscommunicatie en we blijven kijken naar onze uitingen om te bepalen wat beter en nog transparanter kan.”

De Consumentenbond wacht af hoe de maatschappijen uiteindelijk op de brief reageren. “We blijven zeker alert op onterechte duurzaamheidsclaims.”

Vorig jaar opperde de bond dat maatschappijen klanten geld moeten terugbetalen als ze op basis van onjuiste beloften extra kosten hebben gemaakt.