Israël en Hamas onderhandelen over gegijzelden, maar hoeveel zijn er nog in leven?

Rachel en Jon Goldberg-Polin dragen elke dag een stukje tape op hun shirt, met daarop in stift geschreven hoeveel dagen hun zoon Hersh al wordt vastgehouden in Gaza, nadat hij op 7 oktober door Hamas ontvoerd werd. ‘207’, stond er dinsdag op geschreven.

Lange tijd verkeerden Rachel en Jon in onzekerheid – leefde hun zoon nog? – maar vorige week was er een klein sprankje hoop: Hamas publiceerde een filmpje waarin Hersh te zien was.

Ze waren blij met het teken van leven, zei het echtpaar in een persconferentie die ze kort daarna hielden. Daar benadrukten ze echter dat de families van gegijzelden geen extra motivatie nodig hebben om te vechten voor de vrijlating van hun geliefden. Maar ze hopen dat het wel een herinnering is aan de Israëlische onderhandelaars – die met onderhandelaars van Hamas praten over het vrijlaten van gegijzelden in ruil voor een bestand en het vrijlaten van Palestijnse gevangenen – ‘dat jullie het hebben over echte mensen, van vlees en bloed’.

Hoeveel gegijzelden leven nog?

Er worden nog altijd 129 mensen vastgehouden in Gaza, van de 253 die op 7 oktober gevangen zijn genomen. Tijdens een eerder bestand vorig jaar werden al 112 gegijzelden vrijgelaten. Ook zijn de lichamen van twaalf anderen – onder wie de drie gegijzelden die door Israëlische militairen zijn doodgeschoten – teruggehaald naar Israël.

De gegijzelden die nu nog in Gaza zitten zijn vooral Israëliërs, van wie sommigen een dubbele nationaliteit hebben, maar ook zeker acht Thai, die in Israël werkzaam waren als arbeidsmigrant.

Maar hoeveel gegijzelden zijn er nog in leven? Het Israëlische leger zegt dat het, op basis van inlichtingen, gelooft dat zeker 34 van de 129 gegijzelden inmiddels dood zijn. Hun families zijn daarover ingelicht.

Het zou echter goed kunnen dat het in werkelijkheid om meer doden gaat. Zowel Israëlische als Amerikaanse functionarissen hebben de laatste maanden in verschillende media – anoniem – daarover hun zorgen geuit. Een recent rapport in The Wall Street Journal, die met verschillende functionarissen sprak, meldt dat volgens sommige Amerikaanse schattingen een meerderheid van de gegijzelden inmiddels dood is.

Gesneuveld voorstel

Het zijn berichten die niet te verifiëren zijn, maar recente ontwikkelingen in de onderhandelingen tussen Hamas en Israël lijken er ook op te wijzen dat Hamas minder levende gegijzelden in handen heeft dan eerst gedacht.

Tijdens die onderhandelingen, eerder deze maand, kwamen de Verenigde Staten met een voorstel dat beoogde dat Hamas veertig gegijzelden – enkel vrouwen, ouderen, zieken en kinderen – zou vrijlaten in ruil voor honderden Palestijnse gevangenen die in Israëlische gevangenissen zitten. Maar het voorstel sneuvelde rap, toen een onderhandelaar van Hamas aangaf dat het niet meer zoveel gegijzelden in handen heeft, die aan die omschrijving voldoen.

Dat hoeft niet per se te impliceren dat er meer gegijzelden dood zijn dan gedacht. Het kan ook betekenen dat Hamas niet alle gegijzelden kan inzetten voor een deal, omdat het contact met sommige Hamascellen die gegijzelden vasthouden verloren is gegaan, of omdat gegijzelden worden vastgehouden door andere groeperingen zoals Islamitische Jihad.

Maar voor de families en vrienden van de gegijzelden zal het de zorgen niet wegnemen. Het gevoel dat er nog maar weinig tijd is om hun geliefden te redden, overheerst. Er wordt gevreesd dat als er niet snel een deal komt, het oorlogskabinet over zal gaan tot een invasie van Rafah, wat de onderhandelingen mogelijk verder zou compliceren.

Maandag gingen sommige families en hun medestanders opnieuw de straat op. Door stukken papier op de grond te leggen, vormden ze een leus die van bovenaf te lezen was: ‘Rafah kan wachten, zij niet’.

Splijtzwam

De huidige ronde van onderhandelingen tussen Hamas en Israël vindt plaats in Caïro. Naar verluidt wordt er nu gepraat over het vrijlaten van 20 tot 33 gegijzelden – vrouwen, ouderen, zieken en kinderen – in ruil voor een staakt-het-vuren en het vrijlaten van Palestijnse gevangenen, waarna er gepraat kan worden over het uitruilen van Israëlische mannelijke militairen en de stoffelijke resten van gegijzelden. Hamas zegt het voorstel te bestuderen, en later deze week met een antwoord te komen.

Ook Israël moet zich er nog over uitspreken. Het is een kwestie die het kabinet splijt. Onder andere minister van financiën Bezalel Smotrich heeft aangekondigd dat hij uit de regering zal stappen als de deal er komt – hij is onder andere tegen het vrijlaten van Palestijnse gevangenen. Tegelijkertijd heeft minister Benny Gantz, lid van het oorlogskabinet, juist gezegd dat als de deal er níét komt, de regering ‘geen recht meer zal hebben om te blijven voortbestaan’.

Het zijn omstandigheden waardoor Rachel Goldberg-Polin, ondanks het recente teken van leven van haar zoon, nog niet te veel durft te hopen, vertelde ze vorige week aan een journalist van Sky News. “We zijn allemaal bekend met de uitdrukking: ‘Tel je kippen niet voordat de eieren zijn uitgekomen. En in die trant zeggen we nu ook: ‘Tel je gegijzelden niet voordat ze weer thuis zijn’.”

Lees ook:

Israëlische regering is verdeeld over de prioriteit in de Gaza-oorlog: Hamas verslaan of de gegijzelden levend terugbrengen

De hoop dat de Israëlische gegijzelden levend terugkeren zonder deal met Hamas is niet langer realistisch, vinden zelfs Israëlische kabinetsleden. De regering moet kiezen tussen de strijd tegen Hamas en de terugkeer van de gegijzelden.

Tienduizenden de straat op in Tel Aviv: ‘We moeten het kabinet eraan herinneren dat ze de gegijzelden terughalen’

Honderd dagen na 7 oktober - de dag van de grootschalige Hamas-aanval op Israël en het begin van de bombardementen op Gaza -zijn de gegijzelden nog altijd niet thuis. In Tel Aviv staan inwoners er op verschillende manieren bij stil.