Geheime documenten onthullen: Iraanse para-militairen doodden tiener Nika

Hoe er twee jaar geleden een einde aan het leven van de Iraanse tiener Nika kwam, was lange tijd onduidelijk. Tot nu. De BBC legde de hand op geheime documenten van de Iraanse Revolutionaire Garde (IRGC), die de details van haar laatste uren in kaart brengen. Hieruit blijkt dat veiligheidsdiensten haar aanrandden en vermoordden. Daarna lieten ze haar levenloze lichaam op straat achter. De documenten zijn onderdeel van een groter dossier over de anti-regeringsprotesten van 2022.

Door haar dood werd de 16-jarige een van de gezichten van de protesten tegen het Iraanse regime in 2022. Haar familie vond haar dood terug in een mortuarium, negen dagen nadat ze tijdens een demonstratie verdween. De dag voordat ze begraven zou worden, stalen Iraanse veiligheidsdiensten haar lichaam en begroeven dit veertig kilometer verderop. Het leidde destijds tot een nieuwe protestgolf.

Het rapport is een samenvatting van een vijf uur durend verhoor door de IRGC van de mannen die betrokken waren bij Nika's dood. Die blijken volgens het rapport tot een paramilitaire groep te behoren: de Iraanse Hezbollah. Die groep, die niet gelinkt is aan de gelijknamige Libanese groepering, wordt soms door de IRGC ingezet.

In eerste instantie wist ze te vluchten

De BBC onderzocht het rapport maandenlang. Na documenten voorgelegd te hebben aan een voormalige Iraanse inlichtingenofficier acht de omroep het waarschijnlijk dat het om authentieke documenten gaat. De Iraanse autoriteiten hebben nog niet gereageerd.

De Iraanse overheid beweerde dat Nika om het leven was gekomen door van een gebouw af te springen. Haar familie heeft dit verhaal altijd tegengesproken. Haar moeder, die haar dochter in het mortuarium kort mocht zien, vertelde dat haar dochter volgens de overlijdensakte overleed door ‘meerdere slagen met een hard object tegen het hoofd’.

Voor haar verdwijning wordt Nika nog gefilmd terwijl ze hijabs in brand steekt. Uit het rapport blijkt dat ze toen al in de gaten werd gehouden door een speciale undercoverdienst. In eerste instantie weet ze te vluchten. Bijna een uur later wordt ze alsnog opgepakt en komt ze in de donkere laadbak van een busje terecht.

De mannen, in het rapport team 12 genoemd, proberen haar in eerste instantie naar een detentiecentrum te brengen, maar elke plek die ze proberen zit vol. Ondertussen blijft Nika schreeuwen en vloeken, volgens de ondervraagden.

Alleen de generaal kreeg een reprimande

Op een gegeven moment besluit één van de mannen sokken in haar mond te proppen en op haar te gaan zitten. Een andere man in het busje getuigt dat hij, met het licht van zijn telefoon, ziet dat de man haar betast. Daarop verzet Nika zich hevig.

Ondanks dat haar handen op haar rug gebonden zitten, weet ze de man van zich af te werpen en in zijn gezicht te schoppen, aldus de man zelf tijdens het verhoor. Hierop ontstaat een gevecht waarbij de mannen Nika slaan met knuppels, totdat ze niet meer reageert. Deze versie komt overeen met het verslag van het mortuarium en hoe haar moeder Nika aantrof.

Alleen de generaal van de IRGC die het bevel gaf om Nika op straat achter te laten, kreeg een reprimande. Tegen de leden van Hezbollah werden geen verdere maatregelen genomen, blijkt uit het rapport.

De Iraanse zedenpolitie kondigde eerder deze maand aan weer strenger op te treden tegen vrouwen die zich niet aan de kledingvoorschriften houden. Op 18 april werd Nika’s zus, Aida, gearresteerd omdat zij geen hijab droeg. Een week later kwam ze op borgtocht vrij.

Lees ook: De Iraanse Nika Shakarami (16) ging demonstreren, maar kwam niet meer terug

De dood van de 22-jarige Mahsa Amini was de vonk die de protesten in Iran aanvankelijk deed ontbranden. Maar nu het dodental toeneemt, worden meer jonge vrouwen symbool van de opstand.