In Nijmegen staat een van Nederlands grootste tijdelijke opvangplekken voor asielzoekers op de planning om te sluiten. De locatie was goed voor 1200 mensen, maar moet plaatsmaken voor woningen. En het is zeker niet de enige locatie die sluit, want overal in het land lopen contracten van tijdelijke opvangplekken af. Terwijl bedden juist hard nodig zijn.
Eigenlijk zou de opvanglocatie op sportpark Winkelsteeg in Nijmegen al op 1 november 2023 sluiten, maar toen kwam er toch een verlenging. En toen nog een. Op 1 mei zou het echt gaan gebeuren, maar ook voor die deadline moest er op het laatste moment een creatieve oplossing worden bedacht. Hier is maar weer eens gebleken hoe ingewikkeld de opvang van asielzoekers inmiddels is geworden.
Vanmorgen waren er nog 700 mensen aanwezig op de locatie die eigenlijk morgen leeg moest zijn. Pas vanmiddag is het gelukt om een passende oplossing te vinden: 500 mensen worden naar andere locaties gebracht, voor 200 mensen is er uitstel tot 15 mei.
Doordat de achterblijvers in een kleinere faciliteit worden ondergebracht, kunnen de eerste bouwwerkzaamheden beginnen zoals gepland.
In Nederland worden asielzoekers deels opgevangen in vaste opvanglocaties en deels in tijdelijke locaties. Denk hierbij aan evenementenhallen, leegstaande kantoren, recreatiewoningen, schepen of tijdelijke paviljoens. Dit zijn locaties met contracten voor een aantal maanden, maar vaak wordt dit onder grote druk verlengd.
Bezetting boven 100 procent
Bij sluiting van zo'n tijdelijke locatie moeten mensen natuurlijk ergens naartoe, maar er is nauwelijks ruimte in andere locaties. "Met een bezetting van boven de 100 procent op alle opvanglocaties is de rek uit de opvang", schreef de verantwoordelijke staatssecretaris onlangs in een Kamerbrief.
Toch zal er snel meer plek bij moeten komen, want dit kalenderjaar lopen de contracten van bijna 200 tijdelijke locaties af. Samen goed voor meer dan 19.000 opvangplekken.
"Het is niet makkelijk" zegt een woordvoerder van COA. "Het is niet zo dat een locatie sluit en we de volgende dag een andere hebben. Het is iedere dag puzzelen."
Ook staatsecretaris Van der Burg geeft aan dat het een nijpende situatie is. Tijdelijke noodlocaties moeten daarom soms langer open blijven dan eigenlijk de bedoeling is. "Bij een aantal gemeenten zijn we niet in staat geweest om afspraken tijdig na te leven, of dreigt die situatie te ontstaan."
Als noodoplossing worden soms hotels ingezet, maar dat is duur, onprettig en geen duurzame oplossing.
Uiteindelijk moet de onlangs aangenomen spreidingswet uitkomst gaan bieden, maar het duurt nog even voor er zicht is op meer plekken.
Elke dag een puzzel
Kort gezegd regelt die wet dat opvangplekken zo eerlijk mogelijk over het land worden verdeeld. Elke gemeente krijgt hierin de opdracht om het aantal plekken te realiseren dat past bij het formaat van de gemeente. Die opvangplekken moeten er uiterlijk op 1 juli 2025 zijn.
Tot die tijd wordt geprobeerd om tijdelijke locaties te verlengen en wil de overheid in elke provincie ruimte vrijmaken voor een soort tijdelijke tentenkampen ('paviljoens') om de tijd te overbruggen. Het blijft voorlopig dus elke dag zoeken naar oplossingen.
