Tweede Kamer wil opheldering over versoepeling stikstofregels voor Schiphol

De Tweede Kamer wil opheldering over versoepeling van de stikstofregels die het Rijk exclusief voor Schiphol heeft toegepast. NRC berichtte dinsdag dat minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof, VVD) ondanks een negatief advies van een van haar hoogste ambtenaren de stikstofregels voor Schiphol heeft afgezwakt. Hierdoor kon in september makkelijker een natuurvergunning worden verstrekt aan de luchthaven. Andere bedrijven kunnen geen aanspraak maken op de versoepeling.

NSC, BBB, CDA, D66 en SGP gaan Kamervragen indienen naar aanleiding van de berichtgeving. NSC heeft ook een debat aangevraagd. GroenLinks-PvdA wil de vergunning voor Schiphol in een van de eerste debatten na het reces „uitgebreid aan de orde stellen”, zegt Kamerlid Laura Bromet telefonisch.

De partijen verwijten minister Van der Wal dat zij met twee maten meet. Duizenden (boeren)bedrijven wachten al jaren op een juiste vergunning. Het kabinet beloofde hun daarbij te helpen, maar lost die belofte vooralsnog niet in. Slechts 6 van de 1.800 boerenbedrijven zijn inmiddels gelegaliseerd. Bedrijven die in 2025 niet aan de regels voldoen, riskeren in het ergste geval hun bedrijf te moeten sluiten.

Dat Schiphol wél een vergunning kreeg, en daarbij gebruik kon maken van soepeler regels die niet voor de boerenbedrijven gelden, vinden de Kamerleden oneerlijk. „Veel boeren zitten buiten hun schuld klem. Kennelijk is er voor Schiphol wel iets te regelen. Die ongelijkheid kan niet binnen een rechtsstaat”, zegt NSC-fractievoorzitter Pieter Omtzigt. BBB-fractievoorzitter Caroline van der Plas vindt het „een schoffering voor de boeren”. „Het is niet uit te leggen dat boeren moeten wachten terwijl Schiphol voorrang krijgt”, zegt Van der Plas.

Schiphol kocht negen stoppende boerenbedrijven op om zijn eigen stikstofuitstoot te compenseren. Volgens Europese wetgeving kunnen stikstofrechten van gestopte (boeren)bedrijven alleen gebruikt worden voor een nieuwe vergunning als de ruimte niet nodig is om kwetsbare natuur te herstellen of in stand te houden. De minister besloot die eis voor Schiphol naast zich neer te leggen.

‘Stikstofjacht op boeren’

De Kamer riep de minister eind 2022 in een motie al op om „een halt toe te roepen aan de stikstofjacht op boeren voor […] luchtvaart”. Volgens CU-Kamerlid Pieter Grinwis worden boerenbedrijven „opgeofferd voor vliegvakanties”.

Deskundigen zeggen dat de vergunning voor Schiphol waarschijnlijk niet standhoudt bij de rechter. Het verlenen van een juridisch wankele vergunning blijkt onderdeel van een vertragingsstrategie van het ministerie. Door tijd te rekken hoopt het kabinet dat Schiphol niet hoeft te krimpen.

CU-Kamerlid Grinwis vindt het tijdrekken een „cynische strategie”, schrijft hij op X. Volgens Groenlinks-Kamerlid Laura Bromet is het „wrang” dat het kabinet op deze manier tijd koopt: „Er worden al vijf jaar lang geen heldere keuzes gemaakt over Schiphol.” Bromet is teleurgesteld in minister Van der Wal. „In een van de laatste Kamerdebatten verweet Van der Wal de Kamer dat die altijd voor het economische belang kiest. Dat doet ze nu zelf ook.”

Boerenorganisaties reageren boos

Vanuit de agrarische sector is boos gereageerd op het afzwakken van de regels voor Schiphol. LTO, de grootste boerenbelangenorganisatie van Nederland met naar eigen zeggen dertigduizend leden, vindt het „onacceptabel” dat de „minister de spelregels aanpast”. „Dit getuigt van bestuurlijke willekeur”, zegt een woordvoerder van LTO.

In de boerenappgroepen gaat het inmiddels behoorlijk tekeer, zegt Mark van den Oever, voorman van Farmers Defence Force. Boeren zijn woest, volgens Van den Oever, en zien hun gelijk bevestigd. Het vertrouwen in de overheid zat al op een dieptepunt, zegt hij. „Boeren vinden het oneerlijk”, zegt Van den Oever. „Ze zeggen: zie je nu wel dat we ongelijk worden behandeld door de overheid.”