Met de vervolging van Reichsbürger begint een van de omvangrijkste Duitse processen rond staatsveiligheid

In Stuttgart begon op maandag het proces tegen negen leden van de zogenaamde ‘militaire arm’ van de Reichsbürger, de groep onder leiding van Heinrich Prins Reuss die in december 2022 werd opgepakt voor het beramen van een coup. Het is het eerste van drie strafprocessen tegen de groep, en duurt ten minste tot januari 2025. Volgens de aanklacht waren de negen mannen, tussen 42 en 60 jaar oud, lid van een terroristische organisatie met het plan een gewelddadige coup te plegen.

Het terrein in Stuttgart-Stammheim heeft een lange traditie van processen tegen terroristische organisaties; een van de gerechtsgebouwen en een deel van de gevangenis is speciaal gebouwd voor het huisvesten van leden van de extreemlinkse terreurorganisatie Rote Armee Fraktion (RAF) in de jaren zeventig.

Het proces tegen de Reichsbürger is over drie rechtbanken in Stuttgart, München, en Frankfurt verdeeld. In mei begint in Frankfurt het proces tegen de aanvoerders van de groep, waaronder Heinrich Prins Reuss en de leider van de ‘militaire arm’, oud-overste van de Bundeswehr Rüdiger von Pescatore. In München komt de meer spirituele afdeling van de zelfbenoemde ‘Patriotische Union’ aan bod, met de vervolging van onder meer een astroloog en een helderziende. Met de in totaal 27 aangeklaagden en een dossier dat rond de 400.000 bladzijden beslaat, is het een van de omvangrijkste processen rond staatsveiligheid in het moderne Duitsland.

'Conglomeraat aan complottheorieën'

De negen mannen verschenen in de zwaar beveiligde rechtszaal in Stuttgart achter glas, en konden ook met hun advocaten alleen via een microfoontje communiceren. Ze geloofden in een „conglomeraat aan complottheorieën”, aldus het Openbaar Ministerie. Onderdeel van hun overtuigingen was het geloof in een deep state, in pedofiele elites die de wereld besturen, aangelengd met de typische Duitse Reichsbürger-complottheorie die de huidige Bondsrepubliek illegitiem acht. Reichsbürger vinden het Duitse Rijk dat in 1918 ten onder ging, aan het eind van de Eerste Wereldoorlog, de laatste legitieme staat.

Lees ook Eerst een coup, dan een nieuwe regering en een nieuw leger: de plannen van de Duitse complotdenkers waren vergevorderd

De militaire arm van de groep Reichsbürger had de taak om de coup in heel Duitsland met geweld door te drukken. Volgens het OM plande de groep door het hele land een netwerk van 286 ‘Heimatschutzkompanien’, een soort knokploegen. Twee ervan zouden al zijn opgericht toen de organisatie in december 2022 werd opgerold. De aangeklaagden hadden voor hun plannen al 500.000 euro bijeen, en bovendien een fors wapenarsenaal van bijna 400 pistolen en geweren, een paar honderd messen en andere wapens, en 148.000 stuks munitie. Er bestond een lijst met namen van politici en andere hoogwaardigheidsbekleders die, in de taal van de putschisten, op de dag van de coup zouden moeten worden „gezuiverd”, vermoord of ontvoerd.

Eén van de verdachten, Markus L., is bovendien aangeklaagd voor poging tot moord. L. werd in maart 2023 aangehouden in zijn woning in Reutlingen, vlak onder Stuttgart, en schoot daarbij meermaals met een halfautomatisch pistool op de agenten. Twee van hen raakten gewond. Voor de openbaar aanklager is de actie het bewijs dat de Reichsbürger niet terugdeinzen voor geweld.

Vaak oud-militairen

Een aantal Reichsbürger van de militaire arm was voorheen beroepsmilitair. Eén zestigjarige verdachte was volgens Duitse media onderdeel van een NAVO-eenheid in Afghanistan. Een ander was parachutist. Oud-militairen zijn bovengemiddeld vaak in Reichsbürger-kringen te vinden, volgens Duitse commentatoren omdat zij gewend zijn te denken over rigoureuze vormen van machtsovername.

Voor de duur van het proces verblijven de aangeklaagden in de gevangenis Stuttgart-Stammheim. Het OM zal voor een veroordeling moeten aantonen dat het netwerk vergevorderde en concrete plannen had. Op het vormen van een terroristische organisatie staat in Duitsland een celstraf van maximaal tien jaar.

Lees ook Reichsbürger-groep: terroristen of fantasten, vraag Duitsland zich af