In de hal van de Tweede Kamer, naast de roltrap, staat een tafel van lavasteen. De binnenkant is bekleed met 24-karaats bladgoud en er ligt een groot, dik boek in, bedekt door een glasplaat. Elke nacht, net na twaalf uur, tilt een beveiliger het glas op en slaat een bladzijde om. Het is de ‘Erelijst der Gevallenen’, met zo’n 17.500 namen van militairen en verzetsstrijders die omkwamen in de Tweede Wereldoorlog. Aldo van Eyck ontwierp de tafel in 1960, twee nonnen hadden toen al tien jaar gewerkt aan de namen in het boek: die zijn gekalligrafeerd. Bij de Erelijst houdt de Tweede Kamer elk jaar de 4 mei-herdenking.
Jan Braakman, politiek verslaggever van het blad Boerderij, loopt er in de Tweede Kamer altijd even langs. Zijn grootvader staat in het boek: Hendrik Jan Koeslag, boer in het Gelderse dorp Laren en medeoprichter van een verzetsgroep. Een andere boer had hem verraden, in 1944 werd hij vermoord in Neuengamme. Net voor de bevrijding, in de allerlaatste gevechten, verloren de zeven kinderen van Hendrik Jan Koeslag ook nog hun moeder. Ze kon niet op tijd wegkomen uit een boerderij die werd geraakt. Een van die kinderen was Johanna, de moeder van Jan Braakman. Zij kon er later nauwelijks over praten. „Als je ernaar vroeg, moest ze huilen.” Jan Braakman denkt dat haar verdriet en haar zwijgen ook hem hebben gevormd. Hij is, zegt hij, geen prater.
Op dinsdagochtend neemt de afdeling Voorlichting van de Tweede Kamer een filmpje op over de Erelijst en omdat de glasplaat dan toch omhoog moet, mag Jan Braakman de bladzijde zien met de naam van zijn opa. Hij had uitgerekend dat die anders pas over twee jaar aan de beurt was. Hij kijkt ernaar met tranen in zijn ogen, hij vindt het mooi. „Maar de grootste groep slachtoffers staat er niet in, de Joden. Wrang, hè?”
Kamerlid Laura Bromet van GroenLinks-PvdA heeft veel Joodse familieleden die in de Tweede Wereldoorlog werden vermoord. Ik app haar over de Erelijst en ze antwoordt dat ze er vorig jaar over hoorde van haar fractiegenoot Suzanne Kröger, Krögers opa staat in het boek. Laura Bromet weet ook al dat er geen Joodse slachtoffers in staan. „Anders was ik wel gaan kijken.”
Ze wil wel afspreken bij de Erelijst en op donderdagochtend zegt ze dat ze er geen wedstrijdje van wil maken. Maar dat je het boek In Memoriam ernaast zou kunnen leggen. Daarin staan de namen van vermoorde Nederlandse Joden. „Dat kan morgen geregeld zijn.”
In 2021 was ze meteen na de opening naar het Holocaust Namenmonument gegaan, in Amsterdam. „Het doet me veel om al die Brometten te zien.” Net als Jan Braakman denkt ze dat het verdriet van haar familie ook haar heeft gevormd. „Ik denk altijd dat iets slecht afloopt.” En ze dacht heel lang dat iederéén in rampscenario’s dacht.
Tot ze ontdekte: „Nee, de meeste mensen leven gewoon hun leven.”
Correctie (30 april 2024): In een eerdere versie van deze column stond dat de Erelijst der Gevallenen 1.750 namen bevat. Dat moet 17.500 zijn. Hierboven is dat aangepast.