Vanaf morgen worden vlees, zuivel, planten en vijf bloemensoorten die naar het Verenigd Koninkrijk worden geëxporteerd, onderworpen aan strenge inspecties in de haven. Het is het gevolg van de Brexit. Maar in de havens is niet genoeg capaciteit om de controles uit te voeren, aldus de Vereniging van Groothandelaren in Bloemkwekerijproducten (VGB). Ook leiden de inspecties tot flink meer kosten, stelt de vereniging. De vleessector wil zelfs uitstel van de inspecties.
De controles moeten het risico op ziekten en plagen tegengaan. Sinds eind januari was er al speciaal een certificaat nodig. Dat wordt nu uitgebreid met een fysieke controle.
'Onwerkbaar'
Het gaat om vijf soorten snijbloemen, waaronder chrysanten, anjers en gipskruid. Deze zitten in tachtig procent van de geëxporteerde boeketten.
Volgens Matthijs Mesken, directeur van de VGB, zijn de nieuwe inspecties onwerkbaar. Hij pleit dan ook voor een nieuwe handelsovereenkomst.
Centrale inspectiepunten
Tot nu toe werden de bloemen en planten pas geïnspecteerd op de plek van bestemming. Er waren dus door het hele land controlepunten. Dat verandert. Er komen nu centrale punten bij zeehavens en luchthavens. Zodra bloemen uit het vliegtuig komen of van de boot worden afgereden, volgt inspectie.
Mesken verwacht dat de inspecties tot problemen zullen leiden, zoals opstoppingen, bederf van producten, extra kosten en te laat leveren aan klanten.
"Soms komen er wel 150 vrachtwagens met bloemen en planten tegelijk aan. Hiervan wordt 100 procent van de planten en naar verwachting 3 tot 10 procent van de bloemen gecontroleerd. De vraag is, welke halen ze eruit? En wat als de gekoelde vrachtwagens buiten in de zon moeten wachten? Wat voor gevolgen heeft dat voor de kwaliteit", vraagt Mesken zich af.
Willekeur
De Britse autoriteiten hebben volgens de directeur gezegd dat bij opstoppingen vrachtwagens met bloemen ongezien mogen doorrijden. "Maar dan krijg je willekeur", zegt Mesken, die zich ook afvraagt hoe het zit met wacht- en werktijden van chauffeurs. "Zij zitten ook met de handen in het haar."
Volgens de directeur kost een controle rond de 500 tot 1000 euro. "Dat kan zomaar zo'n 3 procent zijn van de waarde." Mesken wijst erop dat exporteurs vaak lang geleden afspraken hebben gemaakt met hun klanten en de prijs niet zomaar kunnen aanpassen. Bovendien is in Nederland ook al een inspectie geweest voordat de bloemen en planten naar hun plaats van bestemming gaan, aldus Mesken.
Hij wil dat er uiteindelijk weer een handelsovereenkomst komt, zoals die er voor de Brexit was. "Het is veertig jaar goed gegaan zonder inspecties, laten we afspraken maken zodat dat in de toekomst ook weer mogelijk is."
Ook de vleessector maakt zich zorgen. Het Verenigd Koninkrijk moet de fysieke controles voorlopig uitstellen, meent de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV).
Volgens beleidsmedewerker Ruben van Rooij kan het Verenigd Koninkrijk beter nog even de tijd nemen om zich goed voor te bereiden op de controles. "Het is allemaal heel snel gegaan. Ik heb een sterk vermoeden dat ze er nog niet klaar voor zijn. Uitstel geeft tijd om de gevolgen beter in te schatten."
De COV houdt 'haar hart vast', aldus Van Rooij. "Wat als je stil komt te staan en moet wachten? De praktijk moet het uitwijzen. Een aantal bedrijven legt al voorraden aan, maar dat is lastig als het gaat om dagverse producten. Vers vlees moet binnen een paar uur aan de overkant zijn."
Extra kosten
Ook maakt de beleidsmedewerker zich zorgen over de kosten die de inspecties met zich meebrengen. Hij schat in dat dit zeker om enkele tientallen euro's per zending gaat.
Het Verenigd Koninkrijk is van oudsher een belangrijke exportmarkt voor de Nederlandse vleeswarensector, zegt Van Rooij. Volgens hem levert ons land op jaarbasis voor zo'n 600 miljoen euro aan varkensvlees, waaronder bacon, en voor rond de 100 miljoen euro per jaar aan rundvlees.
