Terwijl Oekraïne wacht op de nieuwe wapens en munitie uit het Westen, heeft Rusland de druk flink opgevoerd. De afgelopen dagen werden meerdere dorpen veroverd, en de vrees is dat Rusland doordrukt. "De komende paar weken en maanden worden cruciaal."
De afgelopen dagen trokken Oekraïense troepen zich terug uit drie dorpen aan het oostfront, bevestigt legerbaas Oleksander Syrskyi. Om andere plaatsen, zoals het dorpje Tsjasiv Jar, wordt nog zwaar gevochten. Rusland schuift zo steeds iets verder op in Oekraïne. Syrskyi noemt de situatie 'precair'.
De meeste vooruitgang boeken de Russen rond de Oekraïense stad Avdiivka. Die werd ruim twee maanden geleden veroverd. Sindsdien zijn de Russen daar zo'n vijf á tien kilometer opgeschoven.
"Het is inderdaad zorgelijk", zegt hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga van de Universiteit Leiden. "De Russen hebben in mankracht een overwicht van drie tegen één. En omdat Oekraïne al die tijd geen nieuwe wapens kreeg, moeten ze rantsoeneren."
Rusland wil profiteren
Het lijkt erop dat Rusland juist nu wil doordrukken, nu Oekraïne nog wacht op die nieuwe wapens en munitie. Na lang treuzelen ging het Amerikaanse Congres vorige week eindelijk akkoord met een nieuw steunpakket voor Oekraïne, maar het duurt nog wel even voor die wapens de frontlinie bereiken.
Daardoor gaat het niet alleen aan de grond mis, ook in de lucht is Oekraïne verzwakt. "Oekraïne begint de controle over het eigen luchtruim te verliezen", zegt Osinga. "Voorheen werd 80 á 90 procent van de Russische drones of raketten uit de lucht geschoten, nu is dat nog maar 40 á 50 procent."
De Russen gebruiken raketten en drones om (militaire) infrastructuur in Oekraïne te raken, zoals vliegvelden en energievoorzieningen. Maar ook worden er regelmatig burgerdoelen onder vuur genomen. "Omdat Oekraïne te weinig luchtafweer heeft, moeten ze kiezen wat ze willen verdedigen", zegt Osinga.
'Russen breken niet door'
Toch blijft de voortgang die Rusland boekt gering. Er worden kleine dorpjes veroverd, maar de Russen schuiven telkens maar een paar honderd meter tot hooguit een kilometer op. Zo heeft het dorp Tsjasiv Jar een strategische ligging: daarlangs is een mogelijke route naar de noordelijke stad Charkiv, maar dat is nog wel 180 kilometer verderop.
"Je ziet dat de Russen niet in staat zijn om Oekraïne te verrassen", zegt oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruif. Volgens hem is er geen sprake van een doorbraak van de linies, slechts een 'verschuiving', waarbij de Oekraïense troepen achteruit moeten.
"Dit is nog niet de beslissende fase in de oorlog", zegt De Kruif. "Die gaan we pas de komende weken en maanden zien. Het hangt ervan af in hoeverre Oekraïne tegenwicht kan bieden aan het Russische offensief."
"Rusland heeft gewoon niet de kunde om een echte doorbraak te forceren", vult Osinga aan. "De eenheden zijn slecht getraind. Het lukt ze maar niet om met grote formaties aan te vallen. Het zijn telkens kleine bataljons die eventjes doorstoten, en dan stopt het weer. De kans dat ze de komende maanden echt veel terreinwinst boeken, is niet zo groot."
Steun onderweg
Als Oekraïne erin slaagt de situatie aan het front enigszins stabiel te houden de komende maanden, staat het er dus nog zo slecht niet voor. Aan het begin van de zomer worden onder meer 800.000 granaten uit Tsjechië, de eerste nieuwe steun uit de Verenigde Staten en mogelijk zelfs al de eerste F16's verwacht.
Bovendien scheelt het dat, nu Oekraïne eindelijk weet dat er Amerikaanse steun aankomt, het de huidige voorraad minder hoeft te rantsoeneren. Ook is er, door de dienstplichtige leeftijd te verlagen, een nieuwe groep rekruten in aantocht.
'Niet naar Kyiv'
En de Amerikaanse steun omvat nóg iets cruciaals voor Oekraïne: langeafstandsraketten. "Dat is echt heel belangrijk", zegt Osinga. "Daarmee kun je militaire doelen ver achter het front raken. Denk aan vliegvelden. Als je die raakt, kunnen de Russen weer minder aanvallen door de lucht uitvoeren."
Hoe de komende maanden er in Oekraïne er precies gaan uitzien, is volgens beide deskundigen lastig te voorspellen. "Ik ben er zeker van dat er een Russisch offensief komt", zegt De Kruif. "Maar het is voor Rusland heel moeilijk om deze oorlog te winnen."
"Het is niet alsof ze ineens naar Kyiv door kunnen", zegt Osinga. "Het is veel te stellig om te zeggen dat Oekraïne nu aan het verliezen is."
