In deze Rotterdamse woonflat liep een burenruzie over stadsverwarming totaal uit de hand

Bert Pijl, bewoner van de vijftiende verdieping, moet niks hebben van stadsverwarming. De 72-jarige gepensioneerde lichtadviseur – kaal, trots op zijn uitzicht op de Kuip – wijst in de bijkeuken naar de muur. ‘Hier hadden die leidingen moeten komen. Maar dan past mijn wasmachine er niet meer.’ Moet Pijl die soms in de woonkamer zetten?

Pijl is medeoprichter van een kritische groep die zichzelf de Commissie Bewonersbelangen noemt. Zij kwamen in verzet tegen het stadsverwarmingsplan – uiteindelijk met resultaat. Na een aantal turbulente jaren van verdachtmakingen en zelfs fysieke aanvallen heeft de VvE het plan voorlopig opgeschort. Jacqueline Twigt, volgens de Commissie de kwade genius achter het plan, is na vijftien jaar vrijwilligerswerk als VvE-voorzitter afgetreden.

Pijl is blij dat de stadsverwarming is stopgezet. Volgens hem zou de naam van het 128 appartementen tellende complex Poort van Zuid (1994) veranderd moeten worden in ‘Poort van Noord-Korea’. ‘Want’, zegt hij, ‘ik heb het idee dat ik in een dictatuur ben terechtgekomen.’

Dat is opmerkelijk. In april 2022 stemde tijdens een rechtsgeldige VvE-vergadering toch echt ruim 70 procent van de bewoners vóór stadsverwarming. In een kort geding oordeelde de rechter dat er een goed besluit lag. Ook in hoger beroep bleef die uitspraak overeind.

Het VvE-bestuur van Poort van Zuid regelde voor het stadsverwarmingsproject een flinke subsidie (354 duizend euro) en een lening tegen een gunstige rente. Vattenfall was zelfs bereid om de aansluiting gratis te verrichten. Daardoor kon het plan worden gefinancierd uit de eigen VvE-kas. Bewoners zouden ook nog eens 500 euro krijgen voor een nieuwe pannenset om elektrisch te koken. ‘Dit was echt een goede deal’, zegt een projectleider die vanwege ‘de agressie’ anoniem wil blijven.

Begin april probeerde een werknemer van een installatiebedrijf enkele gaten te boren in de parkeergarage om leidingen te kunnen plaatsen. Dat was buiten een groepje boze bewoners gerekend. Zij maakten de werknemer tot diens verbazing verbaal met de grond gelijk. Ook trokken ze de stekker van zijn diamantboor herhaaldelijk uit het stopcontact. Vanwege deze ‘onveilige situatie’, aldus de projectleider, zijn de werkzaamheden gestaakt.

Energietransitie

Bert Pijl wil niet vastzitten aan één energieleverancier, zoals met stadsverwarming het geval is. Ook vreest hij dat de kosten uiteindelijk veel hoger zullen uitvallen. Bij sociale huurders in Amsterdam en Rotterdam bleek dat de overgang van gas naar een warmtenet inderdaad duurder uitpakte dan was beloofd. De gemeente Rotterdam heeft daarom onlangs de aanleg van tienduizenden nieuwe aansluitingen voor stadsverwarming tijdelijk stilgelegd. Ondertussen werkt demissionair klimaatminister Rob Jetten (D66) aan een warmtewet om financieel bij te kunnen springen.

Pijl gelooft niet zo in de energietransitie. Hij werkte in het verleden soms voor afvalverwerker AVR, van wie veel stadswarmte afkomstig is. Pijl zag hoe het afval dat wordt verzameld in ‘verschillende bakken gewoon bij elkaar wordt gegooid’. Hij is daardoor sceptisch geworden. Een andere voorman van de Commissie Bewonersbelangen noemt zichzelf op X ‘libertariër’ en deelt veelvuldig radicaal-rechtse berichten waarin klimaatverandering wordt ontkend.

Pijl zegt dat de Commissie zich ‘altijd keurig netjes en fatsoenlijk’ heeft uitgelaten over ex-voorzitter Twigt. Maar dat blijkt niet uit de talrijke bulletins die de commissie verspreidde via de mail, het prikbord en in de brievenbussen van bewoners.

‘Er zijn steeds meer bewoners die wanbeleid en zelfs corruptie noemen als de reden dat dit complex met de maand verder achteruitholt’, schreef de commissie halverwege maart in een brief die iedereen ontving. Bewoners die het met Twigt eens zijn, worden ‘haar discipelen’ genoemd. Twigt zou weigeren ‘om rekenschap af te leggen over jaren van (...) gebrek aan integriteit’. Het VvE-bestuur deed aangifte van laster.

Aangevallen

Waar de voortdurende berichten toe leiden, toont Twigt (62) – kort blond haar, zelfverzekerde blik – vanuit haar penthouse. Op een filmpje is te zien dat Twigt voor de lift zeer agressief en met veel handgebaren wordt bejegend door een vrouwelijke buur. Buiten beeld zou ze vervolgens zijn ‘gestompt en geslagen’, zegt Twigt.

Dezelfde vrouw gaf haar eerder op het Zuidplein ook al een keer een duw, vertelt ze. De bewuste buurvrouw wil niet met de Volkskrant praten. Buurman John Meinen (61), bepaald niet bevriend met de voormalige VvE-voorzitter, bevestigt Twigt’s lezing dat zij een keer ‘is aangevallen’.

Zelf is Meinen, werknemer van een Amerikaans olie-inspectiebedrijf, overigens tegen dit warmtenetproject. En dan overkomen je ook vreemde dingen, zegt hij. Hij laat een filmpje zien waarop zijn auto van motorkap tot achterbak wordt bekrast. In zijn brievenbus vond hij een zakje hondenpoep met een briefje: ‘Je gaat betalen!’ Meinen durft niet te zeggen wie hierachter zit. Pijl heeft wel een idee. ‘Dit is in opdracht en van binnenuit gebeurd’, meent hij.

‘Het is in- en intriest dat dit bij John gebeurt’, reageert Twigt. Maar de suggestie dat zij of het VvE-bestuur er iets mee te maken zou hebben, noemt ze ‘belachelijk’.

‘Krankzinnige wereld’

Twigt zegt dat ze met haar ervaring – ze werkte in het verleden als manager onderhoud bij drie verschillende woningcorporaties – de bewoners simpelweg aan betaalbare duurzame energie heeft willen helpen. Ze vreest dat haar buren, die het niet allemaal even breed hebben, nu met hoge kosten worden opgezadeld. De subsidies moeten worden terugbetaald.

Haar man is blij dat Twigt is gestopt. ‘Hij was bang dat mijn veiligheid in het geding kwam’, zegt ze. Haar fietsbanden werden ook twee keer lek gestoken.

Bewoner Peter de Klerk (72) heeft de soap in Poort van Zuid met stijgende verbazing gevolgd. ‘We leven in een krankzinnige wereld’, zegt hij op berustende toon. Hij vindt het jammer dat een minderheid ‘trumpiaanse chaos’ heeft veroorzaakt. ‘Er werd zoveel twijfel gezaaid – en dan zie je dat mensen terugkomen op een besluit dat ze eerder met volle overtuiging hebben genomen.’