Miljoenen voor meer natuurbrandpreventie in Nederland
Tot en met 2029 wil het ministerie van landbouw, natuur en voedselkwaliteit 72 miljoen euro vrij maken voor natuurbrandpreventie. Een deel daarvan moet worden besteed aan de komst van een nieuw landelijk expertisecentrum.
Zowel de kans op natuurbranden als het daadwerkelijke aantal natuurbranden stijgt in Nederland. Brandweer en experts waarschuwen er al jaren voor, maar lang gebeurde er niets mee. Dit jaar komt voor het eerst geld beschikbaar om er iets tegen te doen. Het ministerie van landbouw, natuur en voedselkwaliteit (LNV) komt met 72 miljoen euro over de brug, verdeeld over zes jaar. Van het geld moet onder meer een landelijk expertisecentrum natuurbranden worden opgericht.
Ruim 90 procent van de natuurbranden in Nederland zijn kleine branden die snel, binnen een uur, kunnen worden geblust. Maar steeds vaker ontwikkelen ze zich tot ‘onbeheersbare branden’, stelde het Analistennetwerk Nationale Veiligheid al in 2022 vast in een rapport. In potentie kunnen die gevaarlijk zijn voor mens en dier.
Wie telt de branden?
Dat die cijfers er zijn, is op zich al bijzonder. Tot 1994 werden natuurbranden bijgehouden door Staatsbosbeheer. Maar na 1994 werd het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) daarvoor verantwoordelijk. “Maar die gooien alles op een grote hoop, onder de noemer ‘buitenbrand’, waardoor die data eigenlijk onbruikbaar zijn”, vertelt natuurbrandonderzoeker Cathelijne Stoof van de Wageningen Universiteit.
Stoof en een expert van de brandweer, Edwin Kok, gingen daarom zelf, op basis van meldkamergegevens, het aantal natuurbranden bijhouden. Uit hun onderzoek bleek dat er tussen 2017 en 2022 in Nederland 3667 natuurbranden waren en dat er jaarlijks gemiddeld een oppervlak van 405 hectare afbrandde.
Meer branden, groter en vaker
Toen vorig jaar ook nog het KNMI en het Nederland Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) met een alarmerend rapport kwamen over de toenemende dreiging van natuurbranden, ging het ministerie van LNV overstag. Er komt in 2024 9 miljoen euro beschikbaar, en dat loopt op tot 14 miljoen in 2029. Alles bij elkaar gaat het om 72 miljoen euro. Het ministerie hoopt met het vrijgemaakte geld bij te dragen ‘aan de bescherming van mens en natuur.’
Naast een Landelijke Expertisecentrum Natuurbrand komt er een Landelijk Crisisplan Natuurbrand en wil het ministerie op korte termijn bluswatervoorzieningen op de Veluwe financieel ondersteunen.
‘Het versterken van natuurbrandbeheersing heeft een hoge prioriteit en zal de komende jaren nog belangrijker worden’, zegt een ministeriewoordvoerder. ‘De uitdaging zit hem daarbij in de mogelijke toename van de intensiteit, grootte, frequentie en gelijktijdigheid van de natuurbranden’.
‘Eindelijk serieus genomen’
“In Nederland zijn er duizenden landschapseigenaren met ieder hun eigen belangen. Brandpreventie is slechts één van die belangen”, zegt Jelmer Dam, nationaal coördinator natuurbrandbeheersing van het NIPV. “Daarom is het een hele goede, en noodzakelijke, stap voorwaarts dat het ministerie van LNV nu boven de partijen gaat staan en beleid gaat coördineren.”
Ook Stoof is erg blij: “Ik was onder de indruk toen ik het hoorde. Dit betekent dat het onderwerp eindelijk serieus wordt genomen, zoals we water ook serieus nemen. Landelijke coördinatie is essentieel om Nederland beter voor te bereiden op natuurbranden.”
Volgens Dam is er flink werk aan de winkel: “Geld lost natuurlijk niet alles op, maar ik hoop op meer onderzoek, meer preventie en slimmere repressie.”
Lees ook:
Hoe bestrijd je een grote bosbrand? Op les bij de Spaanse brandweer
De Nederlandse brandweer leert van hun Catalaanse collega’s hoe omvangrijke natuurbranden te bestrijden. Door toenemende droogte en hitte kan ook Nederland geconfronteerd worden met moeilijk beheersbare bosbranden.
Steeds meer onbeheersbare branden in de Nederlandse natuur. ‘We zijn niet goed voorbereid’
De komende jaren krijgt Nederland met meer en intensere natuurbranden te maken. Hoe kunnen we dat voorkomen? ‘Het is niet de vraag of, maar wanneer er slachtoffers vallen.’