Slachtoffers van turndokter Larry Nassar: al een miljard aan schadevergoedingen ontvangen, maar nog altijd geen excuses gehoord

Nog altijd veroorzaakt de naam van Larry Nassar koude rillingen in het Amerikaanse turnen. De beruchte sportarts, die zich schuldig maakte aan het seksueel misbruiken van honderden jonge vrouwen en soms minderjarige meisjes, zit sinds 2017 vast en zal in de gevangenis sterven, maar de littekens die hij achterliet zijn permanent. Toch kan de blik met de Spelen van Parijs in aantocht voorzichtig weer vooruit.

Afgelopen week werd een bladzijde omgeslagen met de afhandeling van een schikking tussen de slachtoffers van Nassar en het Amerikaanse ministerie van Justitie. Dat moet van de rechter 129 miljoen euro betalen wegens ernstige nalatigheid bij de FBI, een van de instanties die klachten tegen Nassar onvoldoende serieus namen.

In 2018 werd al voor 467 miljoen euro geschikt met de universiteit van Michigan State, waar Nassar in dienst was. In 2021 volgde nog eens een schikking voor 355 miljoen met de Amerikaanse turnbond, waar Nassar sinds 1986 in dienst was en onder anderen werkte met olympische kampioenen Simone Biles, McKayla Maroney en Aly Raisman. Ook zij werden door hem misbruikt.

Medische behandelingen

De gruweldaden van Nassar, die zich aan zijn slachtoffers vergreep tijdens medische behandelingen, kwamen in 2016 aan het licht door publicaties in The Indianapolis Star. Bij zowel Michigan State als de turnbond als de FBI waren serieuze meldingen van seksueel misbruik onder het tapijt geveegd.

Vaak werden slachtoffers niet geloofd. Zo kreeg turner Amanda Thomashow bij de universiteit van Michigan State te horen dat ze het verschil tussen seksueel misbruik en een medische procedure niet begreep.

Thomashow was een van de ruim 160 vrouwen, voornamelijk turners maar ook andere (oud-)sporters, die publiekelijk hun verhaal deden in de rechtszaak tegen Nassar. Die werd in 2018 veroordeeld tot een gevangenisstraf van 40 tot 175 jaar. De sportarts zat toen al enkele maanden vast wegens het bezit van grote hoeveelheden beelden van kindermisbruik, waarvoor hij zestig jaar kreeg. De straf in het misbruikschandaal kwam daar nog bovenop, waardoor de zestigjarige Nassar nooit meer zal vrijkomen.

Door de schikking met de FBI zijn de grootste rechtszaken in het schandaal nu achter de rug, maar voor veel slachtoffers is het boek niet gesloten. “We hebben nog steeds geen excuses gehoord van mensen die direct betrokken waren”, reageerde Rachael Denhollander, de eerste vrouw die Nassar publiekelijk beschuldigde. “Nog geen enkel individu is verantwoordelijk gehouden”, zei Alexis Alvarado, een oud-turner die van haar twaalfde tot achttiende door Nassar werd misbruikt.

Faillissement

Vooral bij de Amerikaanse turnbond worden de scherven nog altijd bijeengeveegd. Veel van het misbruik vond plaats bij het nationale trainingscomplex in Indianapolis, waar Nassar werkzaam was en jarenlang zijn gang kon gaan. Sponsors trokken hun handen massaal van de bond af. Bij de Amerikaanse kampioenschappen van 2018 in Boston waren witte vlakken zichtbaar op plekken waar anders reclameborden hadden gehangen.

Het voltallige bestuur van de turnbond vertrok en een faillisement werd aangevraagd. Binnen twee jaar wisselde de wankelende organisatie vier keer van president. Vaak klonk de kritiek dat de bond verder onderzoek traineerde. “Ik heb gehoord dat ze extreem moeilijk zijn en informatie achterhouden”, zei Raisman in 2021 tegen CNN. “Deze organisatie is niet in staat het belang van atleten voorop te stellen”, verklaarde Sarah Klein, een van de slachtoffers.

Sommige turners pleitten voor het opdoeken van de bond. “We weten dat we het vertrouwen van onze sporters ernstig hebben geschaad”, reageerde de nieuwe president Li Li Leung. “Een grote cultuuromslag als deze heeft tijd nodig.”

Veiligheid en inclusiviteit

Die zou inmiddels plaats hebben gevonden. Nieuwe reglementen bepalen dat coaches en begeleiders beter worden gescreend, het melden van misstanden is vereenvoudigd en in het bestuur nemen tegenwoordig meerdere oud-turners plaats. Volgens Leung is de nieuwe cultuur er een van veiligheid en inclusiviteit.

De president zag de komst van Nike als sponsor afgelopen zomer als teken van herwonnen vertrouwen. Ook was Leung verheugd over de terugkeer van Biles, die bij de Spelen van Tokio ten onder ging aan mentale problemen. Het misbruik van Nassar had daarin een groot aandeel gehad. “Ik vecht tegen demonen”, verklaarde Biles in Tokio. Kort na haar rentree won ze vorig jaar viermaal goud bij de wereldkampioenschappen in Antwerpen.

Op sportief vlak staat het Amerikaanse vrouwenturnen er momenteel goed op. De VS kunnen komende zomer een dreamteam naar de Olympische Spelen afvaardigen. Naast Biles maken ook Gabby Douglas en Sunisa Lee kans op een plek in de vijfkoppige selectie, waarvan de samenstelling in juni bij het olympische kwalificatietoernooi in Minneapolis wordt bepaald. Douglas (2012), Biles (2016) en Lee (2021) wonnen op de laatste drie Spelen de allroundtitel. In Parijs kunnen ze het donkere verleden van hun sport voor even doen vergeten.