Andere Tijden duikt in geschiedenis van het beroepsonderwijs: wie zijn de miljonairs van de toekomst? Vaklieden!

Het vmbo bestaat 25 jaar. Het is ooit opgezet om het slechte imago van lager beroepsonderwijs tegen te gaan, door het voortaan ‘voorbereidend ­beroepsonderwijs’ te noemen. Desondanks heeft het vmbo nog steeds een slecht imago, hoewel meer dan de helft van de Nederlandse leerlingen erheen gaat.

Mooie aanleidingen voor het altijd leerzame Andere Tijden om eens in de geschiedenis van het beroeps­onderwijs te duiken. Hoe werd daar in andere tijden tegenaan gekeken?

In de jaren vijftig was je trots wanneer je als jongere een beroepsopleiding ging doen, leert schitterend ­archiefbeeld uit die tijd. ‘De man die zijn vak verstaat, is altijd zijn loon waard – want de toekomst ligt in de handen van de mannen die hun vak kennen.’

Maar de ambachtsschool ging na de oorlog lts heten: lagere technische school. En toen eind jaren zestig de opbouwjaren voorbij waren, kwamen er veranderingen in het onderwijs. In 1968 moest de Mammoetwet de doorstroom van mavo naar havo en vwo mogelijk maken. In datzelfde jaar werd de Cito-toets ingevoerd, bedoeld om te kunnen bepalen welke middelbare school geschikt was voor een leerling. Beide ingrepen waren bedoeld om gelijke kansen te creëren, maar ze hadden tot gevolg dat er nog meer werd neergekeken op de lts en de huishoudschool.

Toen Tineke Netelenbos in 1994 staatssecretaris voor Onderwijs werd, wilde ze het imago van het lager ­beroepsonderwijs verbeteren en daarom ging het lbo vanaf 1999 samen met de mavo op in het vmbo.

Tot afgrijzen van de oude lts-leraren kwam de praktijk zeker de eerste jaren op het vmbo op het tweede plan, want Netelenbos vond ‘algemene vorming’ ook belangrijk. De gepensioneerde leraar Albert Evenhuis zag het met lede ogen aan: “Er waren wel machines, maar daar mocht je niet aankomen want: ­gevaarlijk. De praktijk is weg­gesaneerd.”

Ex-vmbo-directeur Wim Metse­makers ziet de laatste tijd het tij juist keren: “We komen bijna 300.000 vaklieden te kort. De macht van de vakman wordt de norm. Vaklieden zijn de miljonairs van de toekomst!”

Daarmee bezorgde hij een prikkelende titel aan deze aflevering van Andere Tijden, die perfect lesmateriaal is om vmbo-leerlingen te motiveren. Want net als in de jaren vijftig ligt de toekomst wederom ‘in de handen van de mannen – en vrouwen – die hun vak kennen’.

Meer tv-recensies? Lees alle afleveringen van Han Lips in ons archief. Lees ook de wekelijkse rubriek Sterrenstof, waarin we de mediaweek doornemen. Reageren? hanlips@parool.nl.