Pelgrimeren in de meivakantie? ‘Het is een zoektocht naar binnen’
Theoloog Arnold Huijgen heeft een tip voor pelgrims die hun rugzak inpakken. ‘Als je zingeving zoekt, ga dan ook van WhatsApp af.’
Merel Eeken (25) uit Heerhugowaard heeft er al meer dan 500 kilometer wandelen op zitten. Ze is vier blaren en vijf mental breakdowns verder op de Camino de Santiago, ’s werelds bekendste pelgrimstocht.
Tijdens de wandeling van Saint-Jean-Pied-de-Port in Frankrijk naar het Spaanse bedevaartsoord Santiago de Compostella in Spanje is de mist in haar hoofd, stap voor stap, opgelost. “Ik heb de scheiding van mijn ouders nooit kunnen verwerken en worstelde een tijd met een eetstoornis”, vertelt ze telefonisch vanuit Foncebadón, een gehucht in de Spaanse bergen. “Het is hier elke dag wakker worden, lopen, eten, slapen. Dat herhaal je telkens en ik ben nog nooit zo gelukkig geweest.”
Pelgrimeren voor jong en oud
Eeken is niet de enige die al wandelend zoekt naar de juiste afslag in het leven. Pelgrimeren is razend populair en wordt door jong en oud gedaan, zegt Peter Hesseling, voorzitter van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob.
Wie op bedevaart gaat naar het beroemde oord in het noordwesten van Spanje, kan verschillende routes volgen. De Camino Francés (781 km) is de bekendste en gaat over de Pyreneeën richting Spanje. Sommige mensen lopen de route in delen. Pelgrims kunnen goedkoop overnachten in herbergen waar ze een slaapzaal delen met andere wandelaars.
De motieven van pelgrims zijn volgens Hesseling nog maar weinig christelijk geïnspireerd. “Je ziet bijna geen pelgrims meer die op de knieën gaan bij kruisbeelden. Ik denk dat er nog maar vijf of tien procent van de wandelaars om religieuze redenen loopt. ”
De reis naar een heilige plaats wordt van oudsher door gelovigen afgelegd om te bidden, een heilige te vereren, boete te doen of om vergeving te vragen. Volgens theoloog Arnold Huijgen hebben mensen nu meer spirituele redenen voor zo’n onderneming. “Ze willen hun leven op de rit krijgen na een burn-out of zoeken naar zingeving na hun pensioen.”
Het lijden voorbij
Het traditionele aspect van lijden is grotendeels verdwenen op de route, maar dat is volgens Huijgen niet erg. “Lijden is er niet echt meer bij. Je kunt niet verdwalen en er is geen gevaar onderweg. Maar er is toch vaak iets spiritueels wat mensen drijft. Het is ook een zoektocht naar binnen.”
De 60-jarige Anske Pepping uit Zweeloo hoopt ook antwoorden te vinden als ze volgende week de eerste voetstappen zet op de Camino Portugues, de route vanuit het Portugese Porto (of Lissabon) richting Santiago de Compostella. Ze loopt ongeveer een week en doet dat samen met een jeugdvriendin met wie ze na lange tijd weer contact heeft.
“Ik werk als docent Nederlands in het vmbo en ik merk dat het lesgeven mijn energie opslurpt. Ik mis fatsoen bij de jeugd. Word ik niet te oud voor dit vak? Ik hoop daar al wandelend een antwoord op te vinden.”
Pepping heeft moeilijke jaren gehad waarin ze ernstig ziek is geweest. De tocht is voor haar niet zozeer religieus, maar wel spiritueel. “Ik ben benieuwd of er ook wonderen onderweg gebeuren.”
De helpende hand van Sint-Jacob
Volgens Hesseling van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob zou dat best kunnen. “Je hoort vaak van die verhalen van mensen die bijvoorbeeld geen bed hebben gevonden voor de nacht en dan toevallig op het terras iemand spreken die een slaapplaats over heeft. Dat is Sint-Jacob, die er altijd is om je te helpen.”
Merel Eeken herkent die toevalligheden. Tijdens haar tocht kwam ze veel mensen tegen die haar verder hielpen. “Er was een Amerikaan die iets tegen me zei waardoor ineens al mijn tranen kwamen. Ik liep helemaal leeg. Ik geloof dat de mensen die je hier tegenkomt, op je pad horen te komen.”
Telefoon uit
De ontmoetingen onderweg zijn een belangrijk onderdeel van de beleving, zegt theoloog Huijgen. De Camino voorziet volgens hem in een gemeenschapsgevoel dat bijna verdwenen is in de sterk geïndividualiseerde moderne maatschappij. “Je gaat allemaal naar Santiago. Je loopt een stukje met elkaar op en deelt je levensverhaal. Waar doe je dat tegenwoordig nog?”
Huijgen raadt pelgrims die op zoek zijn naar zingeving aan om tijdens de tocht ook eens hun telefoon uit te zetten. “Ga van WhatsApp af en adem eerst even goed in voordat je een foto ergens van maakt. Dan voel je dat het helemaal niet zo belangrijk meer is om een ervaring te objectiveren door er een foto van te maken.”
Lees ook:
Zakt ‘de camino’ af naar het niveau van prestatietochten?
De motieven van de pelgrims op weg naar Santiago de Compostela zijn sterk veranderd, de laatste decennia zelfs in sneltreinvaart.