Een kans om de koning, koningin en prinsessen in het echt te zien

Even zijn de drie prinsessen samen in Nederland, voor Koningsdag in Emmen. Ariane (17) is over uit Italië, waar ze een internationaal baccalaureaat wil halen. Alexia (18) zit midden in een tussenjaar met werken en reizen. Ook Amalia (20), over wie vorige week bekend werd dat ze maandenlang in Madrid woonde – in Nederland dreigde ontvoeringgevaar – is weer thuis. Tegen het einde van het bezoek aan Emmen zegt ze tegen de NOS: „Ik heb daar wel iets meer mijn vrijheid kunnen vinden dan hier mogelijk was.”

Ze heeft dan al honderden handen geschud en zo mogelijk voor nóg meer selfies geposeerd. En is per ongeluk ‘beschoten’ met oranje confetti, waarna Alexia haar heeft ontward. Achter de 1.600 dranghekken wordt om en om haar naam geroepen en die van haar moeder.

Zonder dranghekken kon Koningsdag al jaren niet, noch zonder beveiliging. Nu was het „dreigingsniveau dermate hoog”, zei burgemeester Eric van Oosterhout tijdens een raadsvergadering eerder dit jaar, dat de gestegen veiligheidskosten er mede voor zorgden dat de viering de gemeente Emmen 2,3 miljoen euro zou kosten.

Bakfiets met cadeaus

Geen tekening, geen bos bloemen, geen doosje chocolade gaat de bakfiets in zonder dat beveiligers er naar kijken. Van een schilderijtje van Amalia in een portretlijst wordt de achterkant even losgemaakt. Een mozaïek wordt grondig bestudeerd. Een zelfgemaakt tasje opengemaakt.

De bakfiets, met scout Willem Lubberman (18) achter het stuur, sluit de stoet met de koninklijke familie af in Emmen. Alles wat de koning, zijn echtgenote, dochters, broer of neven en hun echtgenotes aangereikt krijgen op zo’n Koningsdag wordt meegenomen en in het geval van knutselwerk zeker vijf jaar bewaard in de koninklijke archieven.

De populariteitscijfers van de familie stabiliseren, bleek zaterdagochtend uit de jaarlijkse Koningsdagpeiling van de NOS en Ipsos I&O. Een 6,6 krijgt Willem-Alexander van de ondervraagden.

Langs de route klinkt in Emmen geen onvertogen woord over de koninklijke familie, behalve bij het blok waar republikeinse demonstranten staan. Zij roepen leuzen als „Stop de monarchie” en „Stop de miljoenensubsidie”. De organisatie Republiek wil onder meer dat de koning volgens de balkenendenorm wordt betaald (dit jaar maximaal 233.000 euro) en niet zoals nu met een uitkering volgens een systematiek die door het parlement wordt bepaald, waardoor hij 1,1 miljoen euro krijgt.

De koning zwaait even in hun richting. Alexia loopt stevig door, de blik op oneindig. Amalia, Ariane en Máxima schudden aan de andere kant zoveel mogelijk handen. De mensen achter de hekken proberen de demonstranten te overstemmen. „Oranje boven”, zingt iemand, de rest doet mee.

Elders langs de route klinkt er onder het publiek af een toe een ‘hoera’. Daar wordt vooral geroepen om een selfie of een handdruk, hier proberen de mensen de demonstranten te overstemmen. Zodra de gezinsleden voorbij zijn gelopen, zie je een glimlach op de gezichten. Mobieltjes worden bekeken: zijn de selfies gelukt?

Lees ook een portret van de koning: wat als niemand kijkt

Aanraakbaarheid

Want dat is Koningsdag net als in de voorbije jaren vooral: een kans om de koning, koningin en prinsessen in het echt te zien, ze aan te raken en dat vast te leggen. Het laatste bezoek van de hele familie aan Drenthe – toen nog op Koninginnedag – was in 2002. Streekbezoeken van Willem-Alexander en Máxima naar diverse Drentse dorpen zijn er wel geweest.

Emmen wilde zich vooral presenteren aan de rést van Nederland, via de twee uur durende live-uitzending van de NOS. Keer op keer belandde de stad onderaan in de Atlas voor gemeenten als ‘minst aantrekkelijke gemeente’. In de gemeenteraadsvergadering over de kosten voor deze dag (2,3 miljoen euro) noemden vrijwel alle partijen die gerechtvaardigd, vanwege de „fantastische promotie”.

De koning levert waar Emmen op hoopt. In gesprek met RTV Drenthe zegt Willem-Alexander: „Ik denk dat die lijstjes van geen kant kloppen.” Dat herhaalt hij op een vol Raadhuisplein. Hij zegt: „Emmen is waar je wilt wonen.” Het plein juicht.

Wat hij en zijn familie dan hebben gezien aan dans, sport en levende standbeelden, is door de Emmenaren bedacht. Het paleis stelde wel als voorwaarde dat het waardig moest zijn. Dus geen wcpot-gooien, zoals in Rhenen in 2012, of koekhappen.

Sjoelen

Maar dit keer wel sjoelen. Wereldkampioen Elly Mensen komt uit de buurt, uit Klazienaveen. Sjoelen is, zegt ze een dag eerder, „zeker geen huis-tuin-en-keuken-spelletje”. Ze geeft uitleg over „kantjes doorschuiven” en „kantjes meeslepen”. „Er komt techniek bij kijken. En repeteren, repeteren, repeteren.”

Als Willem-Alexander bij haar bak aankomt, pakt hij meteen een stapeltje schijven. En nog een, en nog een. Hij laat zich niet afleiden door de kakofonie om hem heen. „Je hebt geoefend”, zegt Alexia tegen hem. De hele familie is fanatiek als het om sport en spel gaat, ook bij de quiz met vragen over bijvoorbeeld het gewicht van een hunebed of de hoeveelheid schapen in een schaapskooi. De koning schat het verkeerd, terwijl hij de opening van zo’n schaapskooi enkele jaren geleden verrichtte.

Het meest inhoudelijke aan het bezoek is de tuin van gerecyclede plastic bloemen, een waterval van plastic flesjes en kunststofgras. Uit een speaker klinken vogelgeluiden. Elke bloem kostte een paar uur printen op een 3D-printer, vertelt Vincent Voet, lector duurzame kunststoffen.

Aan een narcis hangt een labeltje: „Misschien was ik vroeger wel een sportshirt.” „Textiel is een van de grootste bronnen van microplastics”, zegt Gerard Nijhoving, die het kunstgras maakte. Beiden willen laten zien hoe je op „een positieve manier” kunt denken over afval als grondstof.

De prinsessen krijgen elk een bosje plastic tulpen mee. Ook die gaan mee in de bakfiets.