China toont zich tijdens bezoek van Blinken op zijn best, maar is doof voor kritiek
China en de VS moeten partners zijn, geen rivalen, zei de De Chinese president Xi Jinping op de laatste dag van Blinkens bezoek aan Beijing. Het bezoek zal vermoedelijk ‘geen overeenkomsten’ opleveren, maar de relatie tussen de landen wel verbeteren.
China toont zich tijdens bezoek van buitenlandse staatshoofden en ministers een welwillende gastheer. Lieten Chinese diplomaten voor de coronapandemie nog regelmatig hun tanden zien, inmiddels lijkt Beijing van strategie veranderd.
Dat bleek ook bij het driedaagse bezoek van de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Antony Blinken afgelopen week. De Chinese president Xi Jinping benadrukte dat China en de Verenigde Staten partners zouden moeten zijn, geen rivalen. Blinken zei op zijn beurt dat dit soort ontmoetingen cruciaal zijn om ‘misverstanden’ en ‘misrekeningen’ te voorkomen.
Er zijn genoeg twistpunten tussen de Verenigde Staten en China, waardoor een misverstand behoorlijk kan escaleren. De twee grootmachten staan totaal anders in de oorlogen in Oekraïne en Gazastrook. Blinken waarschuwde dat China moet stoppen met het leveren van producten aan Rusland, die ook voor militaire doeleinden gebruikt kunnen worden. Deze boodschap had net zo goed aan dovemansoren gericht kunnen zijn.
Het helpt niet dat daags voor Blinkens bezoek aan Beijing het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden een militair steunpakket van acht miljard dollar aan Taiwan goedkeurde. Dat kon op dreigende taal vanuit Beijing rekenen. President Xi ziet Taiwan als afvallige provincie die moet terugkeren naar het moederland, desnoods met geweld.
Chinese staatsmedia en sociale mediagebruikers steunen regelmatig de Palestijnse kwestie. Op het moment dat Blinken met zijn Chinese ambtgenoot Wang Yi praatte, zouden er in Beijing vredesgesprekken tussen Hamas en de Palestijnse autoriteit Fatah gehouden zijn. Dat hebben Arabische media gemeld, maar werd niet door Chinese autoriteiten bevestigd.
Hartelijk welkom
Blinken is lang niet de enige buitenlandse topdiplomaat die in de afgelopen maanden China bezocht. De rode loper wordt nog net niet voor elk hoog bezoek uitgerold, maar de Chinese organisatoren doen hun best om elk buitenlands staatshoofd en minister hartelijk te verwelkomen.
“China wil laten zien dat het open staat voor communicatie”, zegt Alfred Wu, hoogleraar Chinese politiek aan de Nationale Universiteit van Singapore. Of er ook daadwerkelijk resultaten tijdens dit soort bezoekjes worden geboekt, betwijfelt hij. “Ik verwacht niet dat er in de nabije toekomst overeenkomsten zullen komen”, zegt Wu.
“Bij Amerikaanse diplomatieke bezoeken ligt de nadruk op het managen van de verschillen en concurrentie. Als Europese leiders en ministers China bezoeken, dan weegt samenwerking zwaarder dan de verschillen”, meent Liu Lirong, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Fudan-universiteit in Shanghai.
Het valt de Chinese hoogleraar op dat deze bezoeken relatief lang en vriendschappelijk van toon zijn. “Dat duidt erop dat alle partijen bereid zijn om over complexe kwesties te blijven communiceren, zodat de bilaterale relaties stabiliseren”, zegt Liu.
Eetstokjes
De bezoeken zijn lang genoeg om ruimte te creëren voor een luchtig item op het programma. Zo bezocht Blinken in Shanghai een basketbalwedstrijd, waar hij aan de zijlijn met het publiek mee juichte. De Amerikaanse minister van financiën Janet Yellen liet eerder deze maand zien dat ze uitstekend met eetstokjes om kan gaan. Foto’s hiervan gingen viraal op Chinese sociale media. Haar bezoek aan China duurde vijf dagen.
Onlangs hielden zowel demissionair premier Mark Rutte als de Duitse bondskanselier Olaf Scholz een collegetour in China. Rutte zei tegen studenten van de Beijing Universiteit dat hij het een eer zou vinden om de volgende secretaris-generaal van de Navo te worden. Scholz raadde het af om wiet te roken, nadat een student in Shanghai opmerkte dat Duitsland daar bekend om staat.
Nu de verkiezingen in zowel de Verenigde Staten als de Europese Unie voor de deur staan, zal het diplomatieke verkeer naar Beijing rustiger worden. Al staan er in mei alweer belangrijke bezoeken op het programma. Zo wordt de Russische president Vladimir Poetin in China verwacht. De Chinese president Xi Jinping gaat naar een paar Europese landen, waaronder Frankrijk.
Volgens de VS is er bewijs dat China de aankomende Amerikaanse presidentsverkiezingen probeert te beïnvloeden. Dat zei minister Blinken tegen nieuwszender CNN aan het einde van zijn bezoek aan China. Concrete details gaf Blinken niet.
Wel zei hij dat hij in zijn gesprekken van de voorbije dagen de waarschuwing heeft herhaald van president Joe Biden aan Xi Jinping tijdens een top in de VS afgelopen november. Biden waarschuwde zijn Chinese ambtgenoot toen niet tussenbeide te komen in de presidentsverkiezing. Xi zou daarmee ingestemd hebben.
Lees ook:
Blinkens ontmoeting met Xi is ‘helder en constructief’ en overtreft daarmee de verwachtingen
Het langverwachte bezoek van de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Antony Blinken aan Peking bracht maandag enige verlichting na maanden ijskoude verstandhoudingen. Wat heeft de reis opgeleverd?