Rutte in Istanbul om Erdogan achter zijn Navo-kandidatuur te krijgen

Mark Rutte is vrijdag op bezoek in Istanbul. Niet als premier, maar als kandidaat voor de functie waarvoor hij in de race is: secretaris-generaal van de Navo. De Turkse regering, die hem heeft uitgenodigd, heeft nog geen steun uitgesproken voor Ruttes kandidatuur.

Daarmee is Turkije het belangrijkste Navo-lid dat Rutte nog niet steunt, naast Hongarije, Roemenië en (waarschijnlijk) Slowakije. Rutte zal Erdogan er tijdens het gesprek van vrijdag van moeten overtuigen dat hij de beste kandidaat is, ook voor Ankara. Het grootste Navo-land, de Verenigde Staten, steunt de premier wel.

Erdogan heeft openlijk geen specifieke voorwaarden genoemd, maar in een telefoongesprek met Rutte op 31 maart heeft hij wel zijn voorkeuren ter sprake gebracht. Daarbij lag vooral de nadruk op steun voor ‘het gevecht tegen terreur’ en ‘de gevoeligheden van niet-EU bondgenoten’.

Een lijst met wensen

Eerder berichtte persbureau Bloomberg dat Ankara wel degelijk een lijst met wensen heeft. Zo wil men een toezegging dat een nieuwe leider van de Navo de EU-lidstaten in de alliantie geen voorkeursbehandeling gaat geven. Anonieme regeringsfunctionarissen noemden specifiek dat Ankara er zeker van wil zijn dat Rutte niet zal buigen voor druk vanuit Griekenland en Cyprus, landen waarmee Turkije een gespannen relatie heeft.

Sinan Ülgen, een voormalige Turkse diplomaat en directeur van de denktank Edam, denkt dat het voornaamste punt is dat Turkije wil voorkomen dat Rutte binnen de Navo een vaandeldrager van de EU wordt. “De Navo is een aparte politieke-militaire organisatie. Hoewel hij premier is van een EU-land, zou Rutte zichzelf niet moeten zien als iemand die het standpunt van de EU binnen de Navo promoot,” vertelt Ülgen.

Met ‘het gevecht tegen terreur’ wordt vooral gedoeld op de Koerdische Arbeiderspartij (PKK). Deze gewapende groepering staat zowel in de EU als in Turkije op de terreurlijst, maar Ankara wil dat EU-landen harder optreden tegen PKK-sympathisanten. Nieuwssite Al-Monitor noemde daarbij specifiek dat er een mogelijkheid is dat Turkije verzoekt om maatregelen tegen ANF, een PKK-gezinde nieuwssite die gevestigd is in Amsterdam.

In 2009 was een soortgelijk Deens tv-kanaal (Roj TV) namelijk een reden voor Turkije om lange tijd de kandidatuur van de Deense Anders Fogh Rasmussen tegen te houden. Ook heeft Ankara pas begin januari van dit jaar ingestemd met de Navo-toetreding van Zweden, na een blokkade van meer dan anderhalf jaar.

Niet alsnog dwars liggen

Toch verwachten de meeste analisten niet dat Turkije nogmaals op deze manier dwars zal liggen en dat het een consensus zal steunen. Waar Turkije vooral op aanstuurt, is een voortzetting van de opstelling van huidig secretaris-generaal Jens Stoltenberg. Die benadrukte meerdere malen ‘de legitieme veiligheidszorgen van Turkije’ en het belang van ‘de strijd tegen terreur’.

Binnen de AK Partij van Erdogan is men behoorlijk positief over Rutte en klinkt het niet alsof er onoverkomelijke problemen zijn. “Turkije zal niet het land zijn dat zijn kandidatuur zal blokkeren”, zei een AKP-functionaris hierover. Een persconferentie van Erdogan en Rutte moet vrijdag meer duidelijkheid geven.

Lees ook: Rutte is bijna de baas van de Navo, maar moet nog vier landen overtuigen

Het droomscenario dat zijn benoeming rond zou zijn op de 75ste verjaardag van de Navo is van de baan. Vier van de 32 landen moeten nog aan boord komen.