Opinie: ‘Amsterdam moet een stad worden die je uitnodigt om een duik te nemen: de gemeente moet aan de slag’

Het Parool van 16 april belichtte de wereldwijde én Amsterdamse opkomst van ‘urban swimming’ op een leuke en positieve manier. Een optimistisch stuk waardoor veel lezers zin in een zomerse duik zullen hebben gekregen. Dat is goed nieuws voor ons allemaal, want mensen die vaak zwemmen worden socialer en gezonder en zijn zich meer bewust van hun omgeving.

Toch wordt er over het gemeentelijke (gebrek aan) buitenzwembeleid een te rooskleurig beeld geschetst. Dat Amsterdam mijlenver achterloopt op een stad als Kopenhagen komt namelijk niet doordat wij minder van zwemmen houden of dat de stad minder potentieel voor mooie zwemlocaties heeft. Het komt doordat de gemeente tot nu toe heeft gefaald om voldoende in te zetten op het creëren van toegankelijke, veilige en schone zwemgelegenheden, en nog steeds terughoudend lijkt om hier serieus werk van te maken.

Dit blijkt onder meer uit het feit dat de veertien genoemde zwemplekken niet verspreid zijn over de stad, maar uitsluitend aan de randen liggen. Binnen de Ring is er zelfs geen enkele officiële zwemplek. Je hoort ze al zeggen: “Dan fiets je toch een kwartiertje, kom je nog eens in andere delen van de stad.”

Voor sommige centrumbewoners zou dit een goed advies zijn. Toch is het voor kwetsbare bewoners een onhaalbare kaart, zeker tijdens een hittegolf met temperaturen boven de 30 graden. En juist dan is een ‘zwembare stad’ een goede manier om hittestress te bestrijden.

Angst voor kosten en verantwoordelijkheid

Waarom de gemeente zo weinig bereidheid toont om nieuwe officiële zwemplekken te creëren blijft gissen. Waarschijnlijk komt deze positie voort uit angst voor extra kosten en verantwoordelijkheid.

Een ambtelijk handboek van twee jaar geleden maakt inzichtelijk hoe zorgen over ervaren overlast meewegen in de gemeentelijke besluitvorming. Omwonenden zullen bij een officiële zwemplek namelijk eerder geneigd zijn overlast te melden bij de autoriteiten, en er bij de gemeente op aandringen actiever te handhaven. Aan de andere kant zullen recreanten terecht meer inspanningen van de gemeente verwachten om er een inclusieve en veilige zwemplek van te maken.

Maar door het gebrek aan actie van de gemeente om officiële zwemplekken zoals in Kopenhagen te ontwikkelen, ontstaan gevaarlijke situaties op ‘wildzwemplekken’ in de stad. Een tragisch ongeluk in 2020 bij de Bogortuin in Amsterdam-Oost, waarbij Peter van Burk een dwarslaesie opliep na een duik op een ondiepe betonnen plaat, toont aan hoe problematisch dit gedoogbeleid is.

Gedeeltelijk schuld aan ongeluk

De rechter oordeelde in februari dat de gemeente gedeeltelijk schuld heeft aan het ongeluk, omdat de gevaren van de zwemplek bekend waren maar niet voldoende gecommuniceerd. Door meer officiële zwemplekken te creëren en deze op kwaliteit te monitoren, kan de gemeente potentiële gevaren beter communiceren en wordt het voor recreanten duidelijk waar veilig gezwommen kan worden.

Aan de slag dus. Overal in de stad zijn plekken waar veilige en goed onderhouden zwemlocaties te realiseren zijn. De gemeente moet haar verantwoordelijkheid nemen en zich inzetten voor de gezondheid en het welzijn van haar inwoners, in plaats van toe te geven aan bureaucratische obstakels en angst voor aansprakelijkheid. Het gevoerde gedoogbeleid is onhoudbaar. Tijd voor een stad die echt uitnodigt om een duik te nemen, zoals vele Europese steden om ons heen.