Toeristen moeten betalen om Venetië te bezoeken. ‘De stad is een museum, daar betaal je voor’

Elena Cabianca staat in haar fluorescerende witte vestje op het grote plein voor het treinstation van Venetië. De jonge vrouw met de blonde paardenstaart werkt deze ochtend voor het eerst als controleur van de toegangskaartjes voor haar stad. “Good morning. You are ready to know today for the access contribute for Venice?”, oefent ze hardop, voordat haar werkdag om half negen start. “Mijn Engels is zo slecht, die zin klopt vast niet”, roept ze. “Spaans gaat me beter af.”

Dan begint ze. Cabianca spreekt willekeurig langslopende mensen aan en vraagt of die weten van het toegangskaartje à vijf euro – de gemeente noemt het een ‘toegangsbijdrage’ – dat bezoekers sinds donderdag moeten kopen. Sommigen negeren haar en lopen door. Cabianca haalt haar schouders op. “Die zoeken het maar uit. Ik kan niemand bekeuren.” Degenen die de entree online hebben betaald, laten haar een QR-code op hun telefoon zien. “Helemaal in orde, have a nice day.”

25 april is in Italië Bevrijdingsdag, een nationale feestdag dus, en dan is het in de lagunestad gewoonlijk extra druk. Om die reden heeft de gemeente besloten om deze donderdag een unieke proef te starten. Ook op nog 28 andere dagen tot aan half juli moeten dagjesmensen entree betalen.

Spreiden van de toeristenstroom

Op het stationsplein en op Piazzale Roma, waar bussen aankomen en parkeergarages zijn, lopen daarom tientallen controleurs rond. Eén van hen spreekt Adelaide en Andrea Troisi aan, die uit Milaan zijn komen rijden. “Toevallig hoorde ik gisteren op het nieuws over de entree. We hebben onmiddellijk betaald. Het lijkt me nuttig voor het onderhoud van de stad. Venetië is een museum, daar betaal je voor”, meent de echtgenoot. De echtgenote vindt de 10 euro entree – hun zoontje Diego is jonger dan veertien en mag daarom gratis naar binnen – best veel. “Voor een dag onze auto parkeren kost hier 35 euro. Plus dit. We hebben dus al 45 euro uitgegeven en nog niks gezien”, zegt ze.

Het beeldschone Venetië, dat lijdt onder een overweldigende massa toeristen, is de eerste grote stad ter wereld die bezoekers laat betalen. Het toegangskaartje is nodig tussen 8.30 en 16.00, het aantal mensen dat de stad in mag wordt niet begrensd. De gemeente hoopt de stroom toeristen op deze manier iets beter te spreiden. Want bij topdrukte lopen er naar schatting wel 80.000 toeristen in drommen door de nauwe steegjes en over de kleine bruggen en smalle kades van de binnenstad, terwijl daar nog maar 50.000 mensen wonen.

De maatregel is niet bedoeld om geld te verdienen, zweert burgemeester Luigi Brugnano, ook niet voor onderhoud. Tijdens een persconferentie in Rome, eerder deze maand, zegt hij: “Dit project kost ons meer dan de 29 dagen gaan opleveren.” De burgemeester legt uit dat de entree is bedoeld om de allerdrukste dagen iets minder druk te maken. Brugnaro: “Venetië is fragiel. We moeten haar beschermen. Daar moeten we ons allemaal voor inspannen. Daarom is die bijdrage nodig. We hopen door op bepaalde dagen entree te heffen dagjesmensen af te schrikken om juist dan te komen, en ze aan te moedigen een andere dag te kiezen.”

Mensen die ‘s nachts in de gemeente in een hotel of Airbnb slapen, zijn vrijgesteld omdat zij al toeristenbelasting betalen. Ook geboren Venetianen en inwoners van de regio Veneto, en mensen die in de stad voor werk, studie of ziekenhuisbezoek moeten zijn of bij familie langsgaan, zijn vrijgesteld. Zij moeten zich wel, net als alle andere bezoekers, online registeren.

Buitengewoon architectonisch meesterwerk

Venetië, dat bestaat uit een groep eilanden in een lagune, staat sinds 1987 op de Werelderfgoed-lijst van Unesco als ‘buitengewoon architectonisch meesterwerk’. Maar die VN-organisatie heeft meerdere keren gewaarschuwd dat de delicate stad beter tegen de schade van massatoerisme moet worden beschermd. Om te voorkomen dat Venetië van de Unesco-lijst wordt geschrapt, zijn cruiseschepen al uit het stadscentrum verbannen. En groepen mogen vanaf juni niet groter zijn dan 25 mensen. Deze entreeheffing is volgens het gemeentebestuur een volgende stap.

Maar er is veel kritiek op. Jurgis Baguzas, een toerist met blonde kuif uit Litouwen, wordt ook voor het treinstation gecontroleerd en vindt het toegangskaartje ‘erg vreemd’. “Als je met de auto komt en dus vervuilt, kan ik het nog begrijpen. Maar als je alleen maar rondloopt, vind ik het onzin.” Federica Castellaro uit Venetië, die een vriend uit Padua haar stad laat zien, is ook tegen. “De schoonheid hier moet altijd en voor iedereen toegankelijk zijn, ook voor gezinnen van vijf voor wie 25 euro te veel is.”

Op het stationsplein deelt een groepje boze stadsbewoners uit protest ‘neppaspoorten’ uit. “Het toegangskaartje is zinloos. Om het massatoerisme tegen te gaan, zou de gemeente geen vergunningen voor nieuwe hotels moeten afgeven en niet onbeperkt Airbnb moeten toestaan,” meent inwoner Sergio Steffenoni. “Door entree te heffen behandelt de burgemeester onze stad als een bedrijf. Maar wij zijn een gemeenschap, geen onderneming. En als gemeenschap willen wij onze bezoekers niet laten betalen maar gastvrij ontvangen.”

Lees ook:

Ook bij hoogwater krijg je voortaan geen natte voeten meer in de San Marco-basiliek

Venetië beschikt over een nieuw wapen tegen de voortdurende overstromingen. Naast een mobiele waterkering voor de hele stad is er een lage wand van glas om de San Marco-basiliek heen gezet.