‘Er kan geen samenwerking zijn met extreemrechts in Europa’

Er gaat haast geen week voorbij zonder nieuwe onthullingen over beïnvloedingsoperaties rond het Europees Parlement. Deze dinsdag maakte de Duitse opsporingsdiensten bekend een medewerker van de radicaalrechtse Europarlementariër Maximilian Krah gearresteerd te hebben, onder verdenking van het doorspelen van informatie aan de Chinese geheime diensten. Eerder werd al duidelijk dat onder meer de Tsjechische en Belgische diensten onderzoek doen naar Russische beïnvloedingsoperaties.

„Ik ben er extreem bezorgd over”, zegt Valérie Hayer. „De risico’s zijn groot, en we moeten ons daar heel goed van bewust zijn. We moeten bijvoorbeeld onze cyberbeveiliging versterken, maar we hebben nu vooral ook behoefte aan transparantie: namen en verdere duidelijkheid over wie het gaat.”

Hayer werd eind januari verkozen als voorzitter van de liberale fractie Renew in het Europees Parlement, waarbij ook de VVD en D66 aangesloten zijn. Ook VVD-Europarlementariër Malik Azmani had die functie geambieerd, maar omdat er binnen de groep weerstand was over de coalitiebesprekingen die zijn partij voert met de PVV trok hij zich terug.

In aanloop naar de verkiezingen voor het Europees Parlement begin juni voert Hayer nu volop campagne: ze is niet alleen lijsttrekker van de partij van president Emmanuel Macron (Renaissance), maar ook een van de topkandidaten voor de Europese liberalen. De dreiging van radicaalrechts in Europa is een van haar kernpunten en de onthullingen over Russische en Chinese beïnvloeding bevestigen dat volgens Hayer. „Het toont ons dat ze, in tegenstelling tot wat ze ons in hun toespraken vertellen, voor buitenlandse partijen werken en niet in het belang van de Europese burgers. Deze partijen zijn giftig. Giftig voor onze democratieën, giftig voor onze burgers.”

U sluit samenwerking met radicaalrechts na de EU-verkiezingen pertinent uit. Waarom is dat zo belangrijk?

„Zij hebben een totaal ander project dan wij. Ze willen Europa ontrafelen, het Europese project ongedaan maken. En wij bij Renew willen het Europese project juist verder bouwen en versterken, in het belang van alle Europeanen. Ik waarschuw burgers ook: wat zou extreemrechts hebben betekend de afgelopen jaren, en wat voor de komende jaren? Het zou een verlies aan concurrentiekracht, aan banen hebben betekend, en de komende jaren geen enkele vooruitgang in het versterken van de defensie-industrie. Soms hoor ik dat het uitsluiten van partijen niet democratisch zou zijn. Maar dan is mijn antwoord duidelijk: we hebben simpelweg een totaal ander project, andere waarden. Wij vechten voor democratie, voor vrijheid van meningsuiting en vrijheid in het algemeen. Ze willen Europa juist vernietigen.”

In Nederland is er een goede kans dat de VVD in een coalitie stapt met de radicaalrechtse PVV. Verzwakt dat uw boodschap niet?

„We hebben al meerdere gelegenheden gehad om dit met onze VVD-collega’s te bespreken en ik kan dus met grote zekerheid zeggen dat onze lijn volstrekt duidelijk is. Er kan geen samenwerking zijn met extreemrechts in Europa.”

Gevraagd wat Hayer met dat laatste bedoelt, grijpt haar woordvoerder in: ze zal geen commentaar geven op welke nationale politieke situatie dan ook.

In de campagne presenteert Hayer zich met nadruk als boerendochter: net als in Nederland flakkerde ook in Frankrijk de afgelopen maanden het boerenprotest op, onder meer tegen Europese regels. Hayer benadrukt desgevraagd het belang van het bestrijden van „polarisatie tussen klimaat en boeren – het is niet zo dat klimaatactivisten aan de ene kant staan, en tractoren aan de andere kant. Ik geloof dat boeren enorm veel bijdragen aan de klimaattransitie”.

Tegelijk staat in adviesrapporten van wetenschappers steeds dat als de EU serieus werk wil maken van de klimaatneutrale toekomst, méér maatregelen voor de vergroening van de landbouw nodig zijn. Moet de EU die de komende jaren doorvoeren?

„Het gemeenschappelijk landbouwbeleid is nog nooit zo groen geweest als nu. We hebben de afgelopen periode enorm veel wetgeving gehad. Ik denk dat het nu tijd is de Green Deal te gaan implementeren.”

Een ander belangrijk verkiezingsthema is migratie. Onlangs nam de EU een nieuw asiel- en migratiepact aan, maar volgens sommigen is dat nog onvoldoende en moet Europa meer migratiedeals zoals met Tunesië sluiten. Vindt u dat ook?

„Mijn positie is duidelijk: we hebben net een zeer succesvol akkoord bereikt en we willen migratie ordelijk en humaan benaderen. We moeten dit akkoord nu eerst gaan implementeren.”

Sommige Europese politici, waaronder de christendemocraten, bepleiten vergelijke akkoorden als die het Verenigde Koninkrijk sloot met Rwanda. En dus het opvangen van migranten buiten de eigen Europese grenzen. Voelt u daar ook voor?

„Ik ben totaal niet geïnteresseerd in dat soort akkoorden. We hebben de afgelopen tijd stevig onderhandeld en we moeten ons nu gemeenschappelijk achter dit pact scharen. En als het gaat om de Rwanda-deal: de kosten daarvan zijn gigantisch. Ik denk echt niet dat dat de juiste oplossing is, en ik geloof ook dat de EVP [christendemocratische partij] op dit terrein achter extreemrechts aanrent.”