Ombudsman: overheid handelde ‘onbehoorlijk en ongepast’ door afpakken van tenten asielzoekers Ter Apel

De overheid heeft „onbehoorlijk en ongepast gehandeld” door in de zomer van 2022 tenten en poncho’s af te pakken van asielzoekers die in het gras voor het aanmeldcentrum in Ter Apel moesten slapen. Destijds dreigden overheidsinstanties burgers die asielzoekers te hulp schoten te arresteren. Dat is „bijzonder ongelukkig”, concludeert Reinier van Zutphen, de Nationale Ombudsman in het donderdag verschenen rapport Verboden hulp te bieden?, over de aanpak van de crisissituatie in de zomer van 2022.

Tussen augustus en oktober 2022 meldden zich meer mensen bij het aanmeldcentrum van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) in het Groningse Ter Apel dan er plaats was. Honderden asielzoekers moesten buiten op een grasveld wachten, ook ‘s nachts. De overheid had de situatie „niet onder controle” en dus voelden omwonenden en andere burgers „zich genoodzaakt hulp en bescherming te bieden”, schrijft de ombudsman. Naast tenten en thee deelden ze ook regenponcho’s en vuilniszakken uit. Boa’s en agenten pakten die spullen vervolgens af van de asielzoekers en waarschuwden de uitdelers voor vervolging.

Van de overheid mag worden verwacht dat zij „meedenkt en samenwerkt met burgers aan een oplossing”, in plaats van te hulp schietende burgers te bestraffen, stelt Van Zutphen. Er was te veel aandacht voor de veiligheid en openbare orde en te weinig voor de penibele humanitaire situatie waarin de wachtende asielzoekers dagelijks verkeerden. Ambtenaren van de gemeente Westerwolde, waar Ter Apel onder valt, vertelden de ombudsman dat zij zich door andere overheden in de steek gelaten voelden.

Ook vandaag bestaat de kans dat asielzoekers in Ter Apel weer buiten moeten slapen nu „een nieuw dieptepunt in de asielopvang zich aandient”, waarschuwt de ombudsman. In de nacht van dinsdag op woensdag sliepen er in Ter Apel driehonderd asielzoekers meer dan het maximaal toegestane aantal van tweeduizend.

Lees ook In Ter Apel stierf in augustus 2022 een baby. Wat ging daaraan vooraf? Een reconstructie