Mensen die antisemitische overtredingen begaan, moeten ook een verplichte educatieve straf kunnen krijgen, zoals een bezoek aan het Nationaal Holocaustmuseum of een kamp uit de Tweede Wereldoorlog. Dat is een plan van VVD en D66 bij het debat over antisemitisme.
Een dergelijke straf opleggen is nu al mogelijk, maar wordt nog weinig gedaan. De minister moet nu gaan onderzoeken wat de belemmeringen zijn om zo'n straf op te leggen.
Meer meldingen van antisemitisme
Sinds de oorlog in Gaza neemt het aantal meldingen van antisemitisme toe, bleek deze week uit nieuwe cijfers. Vorig jaar waren er 880 meldingen, ruim 300 meer dan het jaar ervoor.
"Het is verschrikkelijk dat een Joods kind over straat loopt en vervolgens naar zijn hoofd geslingerd krijgt dat alle Joden aan het gas moeten", zegt D66-Kamerlid Mpanzu Bamega. "Maar het is een voorbeeld van wat er gebeurt in Nederland, en het moet bestraft worden."
'Holocaustmuseum of Kamp Westerbork'
"Dan krijg je een taakstraf. Maar wat wij willen is dat er dan ook een educatieve maatregel als bijzondere voorwaarde bij komt. Bijvoorbeeld om het Nationaal Holocaustmuseum te bezoeken of naar Kamp Westerbork te gaan", zegt VVD-Kamerlid Ulysse Ellian.
"Je hoopt dat het mensen dan raakt als ze dat gaan bezoeken. En dat zij echt begrijpen wat daadwerkelijk de gevolgen zijn van hun daden", voegt Bamenga toe.
Steun in Kamer verwacht
VVD en D66 willen daarom dat de minister in gesprek gaat met Joodse organisaties, het Openbaar Ministerie en de rechtspraak om te kijken wat nu de belemmeringen zijn om zo'n straf op te leggen. Bamenga: "Misschien komt het wel omdat de optie nauwelijks bekend is bij de rechter. Misschien zijn er wel praktische belemmeringen en daar willen we graag antwoord op."
Het plan krijgt zeer waarschijnlijk steun van een meerderheid van de Tweede Kamer. "Het is van belang dat mensen beseffen wat het betekent als je verschrikkelijke dingen roept over Joden, ook in de context van de geschiedenis", aldus Ellian.
Wat staat in de wet?
Zo'n educatieve maatregel mag volgens het wetboek van strafrecht gewoon opgelegd worden, zei Henny Sackers, de Nijmeegse hoogleraar strafrecht en criminologie aan de Radboud Universiteit, eerder tegen RTL Nieuws. "De wet zegt namelijk dat de rechter iemand altijd een bijzondere voorwaarde op mag leggen bij een voorwaardelijke straf. Het is dus geen 'leerstraf' in dit geval, maar een voorwaarde om de taakstraf niet te krijgen. De veroordeelde mag dus zelf kiezen of hij naar een museum, monument of concentratiekamp gaat of niet."
Sackers noemde het eerder een 'vrij uniek vonnis' dat je maar weinig tegenkomt. "Waarschijnlijk wordt zoiets niet vaak opgelegd, omdat het vrij lastig uit te voeren is. Het kost namelijk veel capaciteit om te controleren of de veroordeelden wel aan de voorwaarden voldoen."
