Laveren tussen spanning en gemakzucht in strijd om plek vijf: ‘Ajax moet vanaf nu elk duel als een finale benaderen’

Het rampseizoen ook nog van een horrorslot voorzien, dat is wat Ajax de komende vier duels moet zien te voorkomen. Als de nummer vijf zich nog laat inhalen door NEC en/of FC Utrecht, wacht een pijnlijke barrage. Waar de vaste concurrenten zich opmaken voor het titelfeest en Champions Leaguevoetbal, moet Ajax, woensdagavond beginnend met de wedstrijd tegen Excelsior, vol aan de bak om een Europa Leagueticket veilig te stellen.

Dat zorgt niet alleen voor spanning bij spelers en supporters, maar ook bij de overgebleven bestuurders, die hopen dat de sportieve en financiële schade mee zal vallen. Optimisme is er ook bij het zien van de tegenstanders.

De nummer vijftien (Excelsior) en twaalf (Almere City) thuis en de nummer zeventien (Volendam) en achttien (Vitesse) uit; dat mag voor Ajax toch geen problemen opleveren? Precies daar wringt de schoen, want bij Ajax is dit seizoen niets vanzelfsprekend gebleken. Steeds als de ploeg van trainer John van ’t Schip wat volwassener oogde, doolden spelers de wedstrijd erna alweer als aangeschoten wild rond.

Laatste kans

“Moet je luisteren: voor dit Ajax is geen wedstrijd gemakkelijk,” stelt voormalig Schalke- en PSV-coach Huub Stevens, die als interim-trainer bij meerdere clubs de taak kreeg de schade zoveel mogelijk te beperken. “Ajax moet elk duel nu als een finale ingaan. Voor alle spelers moet duidelijk zijn dat dit de laatste kans op een prijs is, want dit is het maximaal haalbare voor de resterende wedstrijden. Dan moet je het ook zo benaderen.”

Stevens zag Ajax met 6-0 vermorzeld worden door Feyenoord en zich tegen Twente (2-1) heel aardig herpakken. “Het vertrouwen is nog altijd niet groot. Als trainer moet je continu bezig zijn om dat er weer in te krijgen,” stelt Stevens. “Maak oefeningen makkelijker en bouw wedstrijdjes in. Zo zien spelers dat ze het nog kunnen en voelen ze weer hoe het is om succes te beleven.”

Het terugkeren naar de basis op het trainingsveld is precies wat Van ’t Schip deed na de historische vernedering in de Kuip. Het is niet dat hij alleen spelers heeft die gewend zijn voor de prijzen te spelen. Ook Steven Bergwijn (Spurs), Jordan Henderson (Liverpool) en Steven Berghuis (Feyenoord) maakten al eens een zeer teleurstellend seizoen mee.

Stevens maakt onderscheid tussen een collectieve en individuele benadering. Dat laatste behelst vooral de schop onder de kont of de arm om de schouder bij spelers die daar baat bij lijken te hebben. Voor de hele spelersgroep trok hij soms veel meer uit de kast. Zo vonden spelers van Schalke zich plots terug in de bioscoop of op de kartbaan. “Of ik liet een inspirerende motivatievideo uit Amerika of een compilatie van hun mooie goals en aanvallen van eerder zien. Zulke acties ondernam ik alleen als ik voelde dat de hele groep behoefte had aan ontspanning of vertrouwen.”

Het blijven sportmannen

Waar Ajax nu behoefte aan heeft, kan Stevens lastig inschatten. Van ’t Schip had het over het motiveren en scherp houden van spelers die voor de titel dachten te gaan, maar nu genoegen moeten nemen met plek vijf – die dankzij de bekerwinst van Feyenoord wel recht geeft op de tweede voorronde van de Europa League. “Er zijn jongens die het EK willen halen of jongens die zich in de kijker willen spelen omdat ze naar een andere club willen. Weer anderen willen een contractverlenging. Elke speler heeft goede redenen om zich vol in te blijven zetten.”

Daarbij moet volgens Stevens niet onderschat worden dat het sportmannen blijven. “Er is geen speler in de wereld die graag verliest. Natuurlijk zijn het profs en verdienen ze veel geld maar denk je dat ze het leuk vinden hoeveel stront ze over zich heen krijgen? Het gaat ook om hun eigen emotie. Ze weten dat ze veel over zich heen krijgen als ze falen. En ze weten dat ze meer bewonderd worden als ze winnen.”

Als het aan Stevens ligt, kiest Van ’t Schip vooral voor spelers die zekerheid en vertrouwen geven aan het team. “Dat hoeven niet per se de spelers te zijn die de mouwen het verst opstropen. Dat kunnen ook tactisch slimme spelers zijn,” aldus Stevens, die weet dat Ajax bij vier zeges de play-offs ontloopt en in theorie AZ nog kan passeren. “Ajax moet nu minimaal vijfde worden. Als de spelers dat niet aankunnen, zijn ze dat shirt komend seizoen niet meer waard.”