Studentenprotesten op Amerikaanse universiteiten koken over: ‘Laat ze me maar arresteren’

Het is rond lunchtijd druk op de campus van de University of Southern California (USC) in Los Angeles. Studenten eten en kletsen, of zitten in opperste concentratie over hun laptop of telefoon gebogen. Van een overname door demonstranten is op deze milde, bewolkte lentedag nog geen sprake, in tegenstelling tot aan de oostkust. Maar het thema speelt er niet minder om.

In New York werden afgelopen week op de campus van Columbia University meer dan honderd studenten gearresteerd, nadat ze weigerden een provisorisch tentenkamp op de campus te verlaten. Eén van hen was Isra Hirsi, de dochter van het progressieve Congreslid Ilhan Omar uit Minnesota. Het is onduidelijk of de gearresteerde studenten hun studie op Columbia mogen voortzetten. En maandag werden zowel op New York University in New York als op Yale University in Connecticut tientallen studenten opgepakt die weigerden de campus te verlaten.

Afstudeerspeech gecanceld

De pro-Palestijnse demonstranten willen dat hun onderwijsinstellingen zich uitspreken voor een wapenstilstand in Gaza. Ook eisen ze openheid van de rijke universiteiten over mogelijke (financiële) banden met Israël.

Universiteiten verzetten zich tegen studentenacties, omdat ze het functioneren van de onderwijsinstellingen zouden verstoren. Ook willen de scholen niet dat Joodse studenten en medewerkers zich onveilig voelen, onder andere door leuzen die soms gebruikt worden, zoals ‘Israël is een racistische staat’.

Hoewel het rustig lijkt op de campus van USC, broeit het onder de oppervlakte. Ook op deze meer dan 20.000 studenten tellende universiteit botst het tussen studenten en het bestuur. De aanleiding is een beslissing van provoost Andrew Guzman om de afstudeerspeech van gelauwerde studente Asna Tabassum af te gelasten. Tabassum, studente biomedische technologie, linkte op sociale media naar twee Palestijnse websites. Een pro-Israëlische studentenorganisatie beschuldigde haar vervolgens van antisemitisme – hetgeen Tabassum specifiek ontkent – en antizionisme.

Sinds de omstreden beslissing van het bestuur vonden op de USC-campus meerdere demonstraties plaats. Eén daarvan werd afgelopen weekend georganiseerd door filmstudent Anya Jiménez. “Het was een stille sit-in, waar honderden mensen op afkwamen”, vertelt ze trots. “Nou ja, het begón stil”, grinnikt mede-organisator Dom Jocas, die product design studeert en naast Jiménez op zijn fiets leunt. “Ja, dat klopt”, beaamt Jiménez lachend. “Het eindigde heel luid.”

Het staat voor iets groters

Voor studenten als Jiménez en Jocas staat de beslissing om Tabassum te weren voor iets groters: het onderdrukken van een pro-Palestijns geluid. Tabassum zou voor zo’n 65.000 toehoorders een toespraak geven, nadat ze dit jaar op basis van haar hoge cijfers en vrijwilligerswerk werd verkozen tot valedictorian, oftewel beste student, van het afstudeerjaar 2024. Ze noemde haar benoeming ‘een overwinning’ voor ‘hidjab-dragenden, moslims, Zuidoost-Aziaten en eerste generatie-Amerikanen’.

Hoewel niemand wist wat Tabassum zou gaan zeggen, en ze zelf stelde dat ze haar toespraak nog niet eens geschreven had, besloot het universiteitsbestuur op 15 april dat deze wegens ‘veiligheidsoverwegingen en mogelijke verstoringen’ niet door kon gaan.

Dat gaat er bij studente farmacologie Jinah Kim niet in, zegt ze voor de deur van één van de vele campuscafé’s. “Obama was hier vorig jaar nog, dat was toen dus geen probleem”, aldus Kim over de beveiliging op de campus van het welvarende USC.

‘Laat ze me maar arresteren’

De verbolgenheid van Kim heeft niets met politiek te maken, benadrukt ze. “Ik ben juist heel neutraal, maar het schrappen van Asna’s speech was een onvolwassen, onbegrijpelijke beslissing.” Ze studeert dit jaar af, net als Tabassum, en keek uit naar de ceremonie. Het is ‘niet eerlijk’ dat haar medestudent verstrikt raakte in dit verhitte debat, aldus Kim. “Ik ken niemand die het ermee eens is.”

Ze krijgt bijval van Nikhila Kalapatapu, die momenteel aan USC promoveert. “Het is werkelijk beschamend, ik kan niet geloven dat dit mijn school is.” Volgens Kalapatapu geldt er een dubbele standaard op universiteiten. “Als de valedictorian een Joodse student was geweest, had de school die laten spreken, daar ben ik van overtuigd.”

Kalapatapu begrijpt dat anderen zich liever op de vlakte houden omdat ze niet in de problemen willen komen, maar wordt zelf steeds uitgesprokener over de situatie in Gaza. “Als ik daardoor bijvoorbeeld een baan misloop, dan maakt me dat niet uit. Het gaat hier om genocide.” Ze sluit deelname aan toekomstige demonstraties niet uit. “Laat ze me maar arresteren.”

Petitie

Jocas, die de sit-in organiseerde, zegt dat er meer acties aankomen. “We staan in nauw contact met andere universiteiten. Het momentum van het protest groeit.” Ondertussen verkoopt hij samen met Jiménez muffins op de campus – ‘één voor vier dollar, twee voor zes!’ – en doneert het tweetal de opbrengst aan een Palestijnse ontwikkelingsorganisatie.

Tabassum, die de afgelopen week in de Amerikaanse media een veel groter podium kreeg dan ze tijdens de afstudeerceremonie gehad zou hebben, is ondanks de geschrapte speech vastbesloten om haar diploma-uitreiking op 10 mei bij te wonen.

De in Los Angeles gevestigde burgerrechtenorganisatie Council on American-Islamic Relations is inmiddels een petitie gestart onder het motto Let Her Speak (Laat Haar Spreken). Die is al door meer dan 50.000 mensen ondertekend en heeft ook steun gekregen van meerdere Joodse faculteitsleden op USC.

In New York bereikte Columbia met de arrestaties vooralsnog weinig: op maandag verlieten honderden docenten en faculteitsmedewerkers hun bureaus uit solidariteit met de demonstrerende studenten. Terwijl Columbia tijdelijk alle lessen virtueel maakte, zetten demonstranten op de campus een nieuw tentenkamp op.

Lees ook:

Ook op de Amerikaanse campus woedt de oorlog tussen Israël en Gaza

De oorlog tussen Israël en Hamas is ook voelbaar in het dagelijks leven in de VS. Vooral op universiteiten lopen de gemoederen soms hoog op.