Ambitieuze Merijn Zeeman neemt prestatiecultuur van de Jumbo-wielerploeg straks mee naar AZ

Dat de 45-jarige Merijn Zeeman de overstap wilde maken naar het voetbal, was geen geheim. Toen hij een half jaar geleden de vraag kreeg of hij in 2030 werkzaam zou zijn bij een wielerploeg of een voetbalclub, antwoordde Zeeman, na enig twijfelen, dat laatste.

De overstap komt vijf jaar eerder dan hij had voorspeld. Aan het eind van dit wielerseizoen volgt Zeeman Robert Eenhoorn op als algemeen directeur van AZ. Een logische keuze, vindt Zeemans jongere broer, journalist en presentator Thijs Zeeman. ‘Als er één club is die bij Merijn past, dan is het AZ.’

Het gezin Zeeman woonde vroeger vlakbij het oude stadion van AZ. ‘AZ was toen nog een veredelde amateurclub’, herinnert Thijs Zeeman zich. ‘Voor 2,50 gulden stonden we op de staantribune.’

Ondertussen probeerde Zeeman het van fanatiek amateurwielrenner te schoppen tot prof. In die periode ontmoette oud-wielrenner Thijs Zonneveld hem voor het eerst. De twee kwamen elkaar op de fiets tegen tijdens een verkenningsrit voor het Nederlands Kampioenschap van 1998.

In de Limburgse heuvels maakte Zeeman een onvergetelijke indruk op de 17-jarige Zonneveld. Dat was niet vanwege Zeemans kwaliteiten als renner. ‘Hij kon me niet bijhouden, terwijl hij twee jaar ouder en veel ervarener was’, vertelt Zonneveld.

Het was de manier waarop Zeeman over zijn sport sprak die Zonneveld is bijgebleven: ‘Merijn was een van de eersten die ik tegenkwam die echt een beschouwende blik op wielrennen had.’ Dat Zeeman een paar jaar later op jonge leeftijd wielercoach werd, verbaasde Zonneveld dan ook niks.

Coach bij de amateurploeg DTS

In 2001 stopte Zeeman definitief met wielrennen. De Alkmaarder woonde inmiddels in Amsterdam, waar hij een opleiding tot gymdocent volgt. Twee jaar later zet hij zijn eerste stappen als coach bij de Noord-Hollandse amateurploeg DTS (Door Training Sterk).

Via de semi-professionele wielerploeg Krolstone krijgt hij in 2008 bij Skil-Shimano zijn eerste baan in het profwielrennen. Met de aanstelling van Zeeman brak zijn nieuwe ploeg met de traditie dat ploegleiders oud-profwielrenners moesten zijn, vertelt Zonneveld. Zeeman was op dat moment pas 29 jaar oud.

Bij Skil-Shimano krijgt Zeeman de kans om zijn vernieuwende ideeën over wielrennen in de praktijk te brengen. Hij haalt een voedingsdeskundige bij de ploeg en geeft renners individuele trainingsschema’s. Net als de ploeg zijn eerste successen begint te behalen, vertrekt Zeeman in 2012 naar Rabobank.

Tegen die ploeg kan Zeeman geen nee zeggen. ‘Voor mij was Rabobank dé ploeg’, zegt Zeeman daar later over. Nog voor hij als trainer is begonnen, trekt Rabobank zich terug uit de door dopingschandalen geteisterde wielersport.

‘Op dat moment leek die hele stap naar Rabobank een deceptie, maar achteraf was dat het beste wat hem had kunnen overkomen’, vertelt Thijs Zeeman. De ploeg komt in handen van voormalig sportjournalist Richard Plugge, die eerder dat jaar was aangesteld als communicatiemanager bij Rabobank. Zeeman wordt ploegleider bij de sponsorloze formatie, die aanvankelijk rondrijdt onder de naam Blanco Pro Cycling.

Lachertje van het peloton

Plugge en Zeeman treffen een ploeg in verval. In de winter van 2015 vertrekken meer dan tien renners, onder wie kopman Bauke Mollema. Het seizoen daarna is de ploeg het lachertje van het peloton.

Na dit rampjaar promoveert Plugge Zeeman eind 2016 tot sportief directeur. Onder Zeeman ontwikkelt de ploeg zich op alle vlakken. Het team investeert in jong talent en trekt specialisten aan op het gebied van voeding, aerodynamica en materiaal. ‘Merijn heeft ervoor gezorgd dat alles bij de ploeg topsport ademt’, zegt zijn jongere broer.

De ploeg − inmiddels Jumbo-Visma geheten − vindt de weg omhoog en werkt geleidelijk toe naar het hoogste doel: het winnen van de Tour de France. Een jaar later is de Sloveense kopman Primoz Roglic er dichtbij, maar hij verspeelt zijn voorsprong op de voorlaatste dag aan zijn piepjonge landgenoot Tadej Pogacar.

Zeeman ziet het niet vanuit de ploegleidersauto gebeuren, maar op een campingstoel in de berm. Eerder die week is hij na een woede-uitbarsting uit koers gezet. Bij het horen van Roglic’ tussentijd klapt Zeeman zijn laptop dicht en loopt hij ontgoocheld weg, gefilmd door de NOS.

De gele trui, het doel waarvoor alles had moeten wijken, was hem ontglipt. Twee jaar later lukt het alsnog: Jonas Vingegaard wint als eerste Jumbo-Visma-renner de Ronde van Frankrijk.

Zeeman en Plugge hebben daarmee hun grootste doel verwezenlijkt. Voor het daaropvolgende seizoen stellen zij een nieuw, nog ambitieuzer doel. De ploeg wil geschiedenis schrijven door als eerste ploeg ooit in één seizoen alle drie de grote rondes te winnen.

Ook dat lukt: Jumbo-Visma wint de Rondes van Italië, Frankrijk en Spanje. Bij de Vuelta bestaat zelfs het hele podium uit renners van Jumbo-Visma, een prestatie die al decennia niet was vertoond.

Rijp voor een nieuw avontuur

Na deze successen is de tijd rijp voor een nieuw avontuur. ‘De ploeg staat als een huis, Merijn is ervan overtuigd dat ze zonder hem kunnen’, zegt Thijs Zeeman.

Hij weet zeker dat zijn broer de voetbalwereld iets kan bijbrengen. ‘In het voetbal wordt vaak vanuit paniek gehandeld. Dat is geen manier om aan een langetermijnidee te bouwen.’ Zonneveld: ‘Waar ze bij AZ veel aan gaan hebben, is de prestatiecultuur die hij meeneemt, de drang om het beste te zijn op alle vlakken.’

De voetbalwereld kijkt doorgaans met argwaan naar nieuwkomers uit andere sporten. ‘Maar AZ is voor een voetbalclub behoorlijk progressief en innovatief’, vindt Zonneveld. Kijk maar naar Zeemans voorgangers: Robert Eenhoorn komt uit het honkbal en Toon Gerbrands was volleybalcoach. Bovendien is Zeeman gewend aan tegenwerking. Thijs Zeeman: ‘Vergis je niet, toen hij begon was het wielrennen ook een ontzettend conservatieve sport.’