ASML kiest voor de regio Eindhoven: 20.000 banen erbij en bedrijf verdubbelt in omvang

Financieel topman Roger Dassen van ASML heeft zijn handtekening gezet onder een intentieverklaring met de gemeente Eindhoven. Definitief wordt het besluit zodra vaststaat dat er genoeg talent, infrastructuur, stroom en huisvesting beschikbaar is om de groei te faciliteren. En als de Eindhovense gemeenteraad instemt.

De uitbreiding van ASML komt in het buitengebied van Eindhoven, op nieuw aan te leggen bedrijfsterreinen rond de luchthaven. Op die Brainport Industries Campus (BIC) komt een vestiging die grofweg even groot is als de huidige ASML-campus op De Run in Veldhoven, zo maakte het bedrijf maandag bekend. Boven op de 20.000 extra banen bij ASML zorgt de stap naar verwachting ook nog eens voor zo’n 45.000 banen bij toeleveranciers en voor indirecte banen daarbuiten.

Het is de groei waar de regio Eindhoven al langer op anticipeert, met plannen voor de bouw van onder meer 100.000 extra woningen. Maar dat scenario is afhankelijk van de investeringsbeslissing van ASML en die dreigde afgelopen maanden een andere kant op te gaan. Hoogste baas Peter Wennink hekelde het ondernemersklimaat in Nederland en dreigde de uitbreiding in het buitenland te gaan doen.

‘Apetrots’

ASML-topman Roger Dassen en de Eindhovense wethouder Stijn Steenbakkers spreken van een ‘historisch moment’ voor de regio. Dassen: “Ik denk dat het een geweldige kans is voor de regio om verder te bloeien. Wij zijn hier in Brainport met elkaar iets aan het bouwen waar je apetrots op mag zijn.”

De stap van ASML komt een paar weken nadat het kabinet ‘operatie Beethoven’ lanceerde, die expliciet was bedoeld om de Veldhovense chipmachinemaker binnenboord te houden. Het kabinet steekt 1,7 miljard in de aanleg van infrastructuur, versnelling van de woningbouw, onderwijs en andere zaken. Daar leggen de regio en regionale bedrijven nog eens ruim 700 miljoen euro bij.

Dassen liet maandag weten het volste vertrouwen te hebben dat ook aan de andere wensen van zijn bedrijf tegemoet wordt gekomen. Die betreffen belastingvoordelen voor bedrijven en buitenlandse kenniswerkers, en de mogelijkheid van Engelstalig onderwijs voor deze groep.

Meer locaties waren in beeld

BIC heeft de absolute voorkeur van ASML, zegt bestuurder Dassen. Het is niet de enige locatie die in beeld was. Alternatieve locaties in binnen- en buitenland lagen op de tekentafel. “Je gaat nooit voor één anker liggen.”

Hij benadrukt nog maar eens dat het bedrijf moet groeien. “Wij hebben geen andere keuze.” De wereld heeft de microchips nodig die alleen met de machines uit Veldhoven kunnen worden geproduceerd, is zijn boodschap. Superkleine elektronica, voor nog slimmere mobiele telefoons met toepassing van kunstmatige intelligentie bijvoorbeeld. Het grootschalig opwekken en opslaan van wind- en zonne-energie vraagt om krachtige chips. Ook voor elektronica in zelfrijdende auto’s zijn ze nodig.

Over waar ASML de verwachte verdubbeling van zijn activiteiten zou laten landen, bestond lang geen twijfel. Niet voor niets draaien op de campus in Veldhoven al jaren de bouwkranen. Het bedrijf kocht de ene na de andere buurman uit voor toekomstige uitbreidingen in de periode tot 2030.

Maar dat is niet voldoende zo blijkt. Voor de uitbreiding op de langere termijn moet ASML buiten Veldhoven extra bouwgrond zoeken. “We hebben een flink aantal alternatieven bekeken. We hebben een voorkeur voor de Brainport Industries Campus, om binnen Brainport te groeien.”

Spaak in het wiel

Wat zwaar telt: de engineers die de chipmachines op onderdelen almaar beter willen maken, willen hun vinding snel kunnen testen in de praktijk. De afstand met de fabrieken in Veldhoven moet zo kort mogelijk zijn. “Die nabijheid van onderzoek en ontwikkeling is voor ons heel belangrijk.”

Daar komt bij dat ASML in de regio is omgeven door partners waarmee het bedrijf nauw samenwerkt. Toeleveringsbedrijven nemen de productie en een belangrijk deel van de ontwikkeling van onderdelen van de chipmachines voor hun rekening. Onderzoeksinstituten als het Holst Centre en TNO helpen ASML. En dichtbij is ook de TU/e, die voor aanwas van nieuw technisch talent zorgt. Die optelsom ‘is van hele grote waarde voor ASML’, benadrukt Dassen.

In het hart van dat zogenoemde ecosysteem wil ASML ‘de belangrijkste groei van de kern van het bedrijf’ vormgeven. Aan de noordzijde van BIC in Eindhoven worden nieuwe kantoren voor de engineers gebouwd. Dassen houdt de mogelijkheid open dat daar ook wel wat productieactiviteiten worden toegevoegd. In de uitwerking van de plannen zal dat nader worden ingevuld. Een stuk van de uitbreiding kan naar verwachting voor 2030 worden gerealiseerd.

Het scenario voor BIC is ‘met afstand het verst uitgewerkt’, zegt Dassen. Als er toch nog een spaak in het wiel wordt gestoken, wil het bedrijf snel kunnen doorschakelen naar een ander plan. Binnen de regio, elders in Nederland of in het buitenland? De financiële baas gaat geen locaties benoemen die in beeld zijn. Zou Almere bijvoorbeeld een optie zijn, gezien plannen die het heeft voor een High Tech Campus en een technische universiteit? Dassen geeft geen krimp.

Ook uitbreiding in buitenland

“We gaan niet alleen in Nederland uitbreiden,” zegt hij wel. ASML heeft van zijn ruim 42.000 medewerkers er nu zo’n 23.000 in Nederland. Ook in Azië (9000) en in de Verenigde Staten (8000) heeft het veel vestigingen. In Zuid-Korea – in de nabijheid van belangrijke klant Samsung – is al een extra investering aangekondigd.

Maar de hoofdmoot wil ASML graag in Eindhoven laten landen. “Het kan ook elders,” was het niet mis te verstane dreigement van topman Peter Wennink aan het adres van de Haagse politiek. Met door het kabinet toegezegde miljarden voor woningen, infrastructuur en talent is aan belangrijke randvoorwaarden voor de investering in BIC voldaan. Ook met andere onderdelen van het eisenpakket van de chipmachinefabrikant gaat het volgens Dassen ‘de goede kant uit’. Hij spreekt het vertrouwen uit dat voldoende expats en buitenlandse studenten naar ASML kunnen blijven komen.

Verplaatsing hoofdkantoor?

Heet hangijzer is mogelijk nog de belasting op de inkoop van eigen aandelen die boven de markt hangt. Die zou ASML miljarden euro’s kunnen gaan kosten. Het is een discussie die van belang is voor waar het bedrijf zijn hoofdkantoor heeft gevestigd, legt Dassen uit. Is verplaatsing van de hoofdzetel een mogelijkheid? “We hebben veel aan dit land te danken. Zolang wij in goed overleg zijn met de politiek over dat soort thema’s, blijven we lekker in Nederland.”

Het uitbreidingsplan in BIC zal er hoe dan ook niet door worden geraakt. “Wij willen graag hier de groei realiseren.”