De politie arresteerde het afgelopen jaar een recordaantal van 137 Nederlandse plofkrakers die geldautomaten opblazen en leegroven in Duitsland. Toch wil het leger van meer dan 400 plofkrakers maar niet krimpen. Die 'blijvende aanwas' is reden tot zorg, zeggen politie en Openbaar Ministerie bij het begin van een groot plofkraakproces.
In de Duitse plaats Bamberg begint volgende week het grootste plofkraakproces ooit. Een hal van de plaatselijke politieschool moest worden omgebouwd tot rechtszaal om ruimte te bieden aan zestien plofkraakverdachten en hun advocaten. "Er zijn mij geen rechtszaken in de Bondsrepubliek Duitsland bekend van een vergelijkbare omvang", zegt Kaspar Hansen van de rechtbank in de Beierse stad.
De verdachten, met leeftijden van 23 tot en met 42 jaar, hebben de Nederlandse en grotendeels ook de Marokkaanse nationaliteit, zeggen Duitse aanklagers. Ze staan terecht voor dertig plofkraken, al vermoedt de politie dat ze er in werkelijkheid meer dan negentig hebben gepleegd.
'Maffia-achtige' structuur
Het gaat om 'een uiterst professionele' bende waarvan de leden tientallen keren in een Audi RS6 naar Duitsland reden om Duitse geldautomaten op te blazen, aldus de aanklagers. Ze spreken van een groep met 'maffia-achtige structuren'. "Je hebt explosievenbouwers, mensen die de bom laten afgaan, coureurs voor de vluchtwagen en logistieke experts", zegt Alexander Baum van het Openbaar Ministerie in Bamberg.
De buit is vaak fors, van een halve tot bijna drie ton per keer. In totaal heeft de bende meer dan 3 miljoen euro buitgemaakt. De schade voor de maatschappij bedraagt ongeveer 6 miljoen euro. Bekijk in deze video hoe de plofkrakers te werk gaan:
Dollemansritten en explosies: de bizarre wereld achter het plofkraakproces
Omdat Nederlandse geldautomaten beter beveiligd zijn, zijn plofkrakers uit ons land voornamelijk actief in Duitsland. In vijf jaar tijd sloegen Nederlanders er volgens de politie meer dan 1600 keer toe. Toch zorgen plofkrakers ook in ons land voor gevaarlijke situaties, zegt plaatsvervangend hoofdofficier van justitie Midden-Nederland Elise Oosterwegel. "Denk aan de explosieven die worden bewaard in een schuurtje, maar ook aan de enorme verkeersonveiligheid als ze met een rotvaart over de weg rijden."
Ondanks meer dan 400 arrestaties van Nederlandse plofkrakers in de afgelopen vijf jaar, blijft het leger van plofkrakers op sterkte. Naar schatting telt ons land tussen de 400 en 450 plofkrakers. "Hun aantal lijkt constant te blijven, hoewel we vorig jaar 137 mensen hebben aangehouden", zegt Cecile Kosterman, hoofd recherche van de politie Midden-Nederland. "De groep wordt dus van onderaf weer aangevuld. Dat is zorgelijk."
'Verlijmen' bankbiljetten
Nederlandse plofkrakers pleegden het afgelopen jaar maar liefst 367 plofkraken in Duitsland. Om dat aantal naar beneden te brengen, moet de beveiliging van Duitse geldautomaten op het Nederlandse niveau worden gebracht, zegt hoofdofficier Oosterwegel. "In Nederland worden bankbiljetten automatisch onklaar gemaakt met lijm, wanneer een geldautomaat wordt aangevallen. Die verlijming zou ook in Duitsland een goede oplossing zijn, daar is nog veel winst mee te behalen."
Toch zijn in Duitsland de eerste technische verbeteringen aan geldautomaten zichtbaar. Bankbiljetten worden daar bij sommige automaten onbruikbaar gemaakt met inktcapsules. Waar vorig jaar nog twee op de drie plofkraken slaagden, is dat dit jaar nog één op de drie. Het aantal plofkraken in Duitsland neemt langzaam af, terwijl het aantal arrestaties van Nederlanders stijgt.
Werkterrein verleggen
De politie ziet Nederlandse plofkrakers langzaam actief worden in andere landen. In Oostenrijk werden vorig jaar acht plofkraken aan Nederlanders gelinkt, in Zwitserland waren dat er negen. "Het zou kunnen dat ze hun werkterrein verleggen", zegt recherchechef Kosterman.
Het onderzoek naar de zestien plofkrakers die terechtstaan in Bamberg begon door een oplettende politiemedewerker. Die zag in oktober 2022 een auto verdacht vaak naar de Duitse grens rijden. Door de auto te volgen, stuitte de politie op een garagebox in Roermond die vol stond met gereedschappen om plofkraken te plegen. Na verder onderzoek vond de politie in een garagebedrijf explosieven. "Over gevaar gesproken", zegt Kosterman. "Explosieven op een plek waar mensen hun olie laten verversen of winterbanden laten vervangen."
Lucratieve business
De politie hoopt dat de vele arrestaties en het monsterproces in Bamberg duidelijk maken dat plofkrakers niet ongestraft met hun daden wegkomen. "Het lijkt een lucratieve business om in Duitsland plofkraken te plegen", zegt recherchechef Kosterman. "Maar je loopt ook risico. Fysiek, want al meerdere plofkrakers hebben het leven gelaten. En er komt een moment dat we je vinden, en dan ga je voor een aantal jaar achter de tralies."
Samen met de collega's in Duitsland begonnen politie en Openbaar Ministerie een onderzoek dat leidde tot twee arrestatierondes in 2023, waarbij eerst twaalf en later nog eens vier verdachten zijn opgepakt. "Een uniek onderzoek", zegt Elise Oosterwegel, die trots is op de Neder-Duitse samenwerking. "We hebben in deze zaak echt het verschil gemaakt."
Utrecht en Amsterdam
Naast strafvervolging vindt Cecile Kosterman dat meer aan preventie moet worden gedaan om de aanwas van plofkrakers te stoppen. "In wijken in Utrecht en Amsterdam, waar plofkrakers vaak vandaan komen, moet jongeren een ander toekomstperspectief worden voorgeschoteld. En wanneer jonge criminelen eenmaal vastgezeten hebben, moeten we kijken hoe we ze beter kunnen laten resocialiseren. Ik ben blij dat er in een aantal steden projecten zijn opgestart die zich hierop richten. Want het lijkt nu onomkeerbaar: wie eenmaal aan plofkraken begint, houdt er niet meer mee op."
