Mark Rutte weet nog steeds niet honderd procent zeker of hij de nieuwe secretaris-generaal van de NAVO wordt. De EU-top deze week was een uitgelezen kans om nog eens voor zichzelf te lobbyen. Maar Rutte zegt dat hij dat dit keer niet heeft gedaan. Al valt natuurlijk moeilijk te controleren of dat waar is.
Tijdens een persconferentie op het NAVO-hoofdkwartier voorafgaand aan de EU-top, samen met de huidige secretaris-generaal Jens Stoltenberg en de premiers van Denemarken en Tsjechië, kan Rutte deze week al even proeven hoe het zou zijn: baas van de NAVO. "Oekraïne heeft meer luchtafweer nodig", klinkt het ferm uit zijn mond
Als Stoltenberg de vraag krijgt of hij Mark Rutte, die naast hem staat, zijn nieuwe werkkamer al heeft laten zien, klinkt er een lachsalvo door de perszaal. Ook Rutte zelf lacht breed. De NAVO-baas houdt wijselijk zijn mond. Het is niet aan hem, antwoordt Stoltenberg, om iets te zeggen over zijn opvolger.
De Italiaanse premier Meloni zei op de EU-top tegen RTL Nieuws dat ze Rutte gaat missen als premier:
Later op de dag bij aanvang van de Europese top begroet Rutte zijn collega-regeringsleiders hartelijk. De Franse president Macron slaat hij een arm om de schouder. De Spaanse premier Sanchez krijgt een stevige en uitbundige handdruk. En als de Italiaanse premier Meloni zich bij hem voegt, is ook aan alles te zien dat de twee duidelijk een klik hebben.
Lichaamstaal
Hoe anders is het als de Hongaarse premier Orbán zich bij het groepje voegt. Hij moet opzichtig kuchen voordat de kring zich voor hem opent. En de lichaamstaal van de andere regeringsleiders laat overduidelijk zien dat er weinig chemie is met de Hongaar. Rutte geeft Orbán niet eens een hand.
Voor de beleefdheid stelt Rutte wel een vraag aan Orbán. Veel meer interactie dan dat is er niet. De twee hebben al jaren een moeizame relatie vanwege de vaak geuite harde kritiek van Rutte op Orbán. Met als resultaat dat Orbán nu het grootste obstakel is voor Ruttes benoeming als NAVO-chef.
Daarnaast is er nog altijd de tegenkandidatuur van de Roemeense president Iohannis. Volgens diplomaten is één ding zeker: hij wordt het zeker niet. De vraag is wel wat er voor nodig is om hem te bewegen zijn kandidatuur in te trekken.
Unanimiteit is namelijk een vereiste voor de baan van secretaris-generaal. En zolang er een tegenkandidaat is, is die unanimiteit er per definitie niet. Een officiële procedure is er niet. Gesprekken en onderhandelingen vinden allemaal plaats achter gesloten deuren. Vroeg of laat moet dat consensus opleveren over een kandidaat.
Pole position
Rutte ligt al maanden op pole position en de kans lijkt klein dat de baan hem nog ontgaat. Toch is het nog even nagelbijten. De Amerikanen willen in ieder geval voorkomen dat de opvolgingskwestie de NAVO-top van regeringsleiders in juli in Washington gaat overheersen. Dat moet de grote viering worden van 75 jaar NAVO.
Als er tegen die tijd nog geen duidelijkheid is over de nieuwe secretaris-generaal zal dat de feestelijkheden overschaduwen en geeft het juist het beeld van verdeeldheid van het bondgenootschap. Maar of het voor die tijd lukt om het laatste verzet tegen de kandidatuur van Rutte weg te nemen is onduidelijk, vooral ook omdat alles zich in achterkamertjes afspeelt.
