Niet één, maar twee UB40’s: hoe de grootste broedertwist uit de popmuziek de band uit elkaar trok

Zelfs aan de titel van het nieuwe album van UB40 is te zien dat het niet helemaal goed gaat met de Britse band. UB45, heet de plaat die vrijdag verschijnt ter ere van de 45ste verjaardag: een compilatie van hitsingles, aangevuld met nieuw werk.

De ‘45’ in de titel staat voor het levensjaar, en het toerental van een ouderwetse single. Maar de combinatie UB40 - UB45 op de albumhoes doet ook denken aan historische data: het begin- en eindjaar van de Tweede Wereldoorlog. Zelf bevindt de band zich ook al jaren in een epische strijd.

Wie denkt dat de grootste broedertwist uit de popmuziek zich afspeelt tussen Noel en Liam Gallagher van de band Oasis, heeft buiten UB40 gerekend. Noel en Liam gooiden in hun glorietijd tamboerijnen naar elkaars hoofd of sloegen elkaar backstage een bloedlip, na een zoveelste ruzie. In 2009 ging Oasis uit elkaar, mede vanwege die aanvaringen. Maar de twee slaan elkaar al jaren niet meer en voeden de geruchten dat Oasis ooit weer bij elkaar zal komen.

Dat gaat bij de gebroeders Robin en Ali Campbell, de UB40-bandleden van het eerste uur, niet gebeuren. De broers onderhouden momenteel ieder hun eigen versie van UB40, waarmee ze onvermoeibaar rondtoeren. En ze bestrijden elkaar waar en wanneer ze maar kunnen: UB40 tegen UB40. Over één ding is iedereen het eens: door de trieste UB40-oorlog is het erfgoed van de reggaeband zwaar beschadigd.

Vernoemd naar bijstandsformulier

UB40 ontstond uit een muzikale vriendengroep in Birmingham, in de late jaren zeventig. Het was een economische crisistijd en de gitarist Ali Campbell, zijn medegitarist en broer Robin en hun vrienden vernoemden zichzelf naar een bijstandsformulier dat Britse werklozen moesten invullen: een Unemployment Benefit, nummer 40. Ze wilden spelen om aan de misère te ontsnappen.

Dat lukte bijzonder goed. UB40 scoorde in de jaren tachtig hits met relaxte maar maatschappelijk betrokken reggaeliedjes als Food for Thought en One in Ten, gezongen door Ali en broer Robin. Van de coverplaat Labour of Love uit 1983 werden er miljoenen verkocht en het muziekleven lachte UB40 toe.

De decennia daarna groeide UB40 uit tot een van de geliefdste acts uit het nostalgie-circuit. De band bleef maar optreden, voor massa’s publiek die nooit genoeg konden krijgen van hun Red Red Wine. Maar in één ding was UB40 niet zo goed: omgaan met geld. Hoeveel zij ook verdienden met al die optredens, het banksaldo bleef maar in het rood staan. Er ontstond onrust in de vriendenclub.

In 2008 barstte een UB40-bom, tot schrik van de liefhebbers die de klap niet zagen aankomen. Over wat er precies gebeurde, verschillen tot op heden de getuigenissen van de betrokken bandleden, blijkt uit de onthullende BBC-documentaire Promises and Lies: the Story of UB40 uit 2016. Maar zanger, bandoprichter en gitarist Ali Campbell stapte abrupt uit de groep.

Volgens de achterblijvers wilde Ali Campbell het solo proberen, mogelijk omdat hij de opbrengsten dan niet met zeven collega’s zou hoeven te delen. Maar volgens de zanger zelf werd hij bruut uit UB40 gegooid, na zakelijke meningsverschillen. Om het allemaal nog erger te maken werd Ali vervangen door Duncan Campbell, een andere broer uit het gezin, die tot dan vooral bekendheid genoot als uitbater van een friettent in de Australische stad Perth.

Twee UB40's

De familievete trok de band uit elkaar. Toetsenist Mickey Virtue stapte over naar het Ali-kamp, net als de vocalist en percussionist Astro. En in 2014 kondigden Ali Campbell, Virtue en Astro aan dat zij voortaan óók door het leven zouden gaan als UB40. Het andere UB40 was volgens Ali een kwaadaardig UB40: een band die opereerde aan ‘the dark side’ en de nalatenschap van ‘zijn’ band om zeep hielp.

Het nieuwe UB40 kreeg voor het gemak wel een toevoeging: ‘UB40 featuring Ali, Astro and Mickey’. Zodat de fans zich niet konden vergissen. De naamkwestie was het startschot voor een reeks rechtszaken over wie de bandnaam mocht voeren. Om die zaken te bekostigen, moesten beide versies van de band wéér het livecircuit in. Allebei met dezelfde liedjes. En Red Red Wine als toegift.

Er volgden persoonlijke drama’s. In 2021 overleed Astro, de geliefde blikvanger van UB40. Toetsenist Virtue kreeg mogelijk spijt van zijn keuze, verliet Ali en meldde zich naar verluidt weer bij broer Robin, die hem de deur wees. En drie jaar geleden moest Ali-vervanger Duncan Campbell om gezondheidsredenen stoppen met zijn zangwerk. Alle ellende bracht de ruziënde broers niet bij elkaar. Toen hun vader in 2012 overleed, verscheen Ali Campbell niet op de begrafenis omdat hij niet in dezelfde ruimte wilde zijn als zijn rivaal.

De verdrietig stemmende strijd gaat maar door. Het nieuwe album van het oude UB40 kan gezien worden als een zoveelste pesterij. Want op dit album worden de oude hitsuccessen opnieuw ingespeeld, en gezongen door een verse vervanger. Alles om Ali te doen vergeten. De geschiedenis wordt herschreven tot aan het laatste woord.