Gazanen willen terug naar huis, maar Israël houdt ze tegen
Sinds het begin van de oorlog zijn veel Gazanen gedwongen van noord naar zuid gevlucht. Maar nu ze vanuit het zuiden terug naar huis willen, maakt Israël ze dat heel lastig.
Twee grote wegen doorkruisen Gaza van boven naar beneden: de Salah al-Dinweg die door het midden loopt, en de al-Rashidweg langs de kust. Op de kaart vormen de wegen een verbinding tussen de bevolking in noord en zuid, maar de realiteit is weerbarstig. De doorgang wordt onderbroken door Israëlische militaire checkpoints, net onder Gaza-Stad, die bepalen wie er wel of niet mag passeren.
Het is de laatste maanden vooral eenrichtingsverkeer geweest. Honderdduizenden inwoners uit het noorden zijn sinds eind vorig jaar naar het zuiden verdreven, op weg naar familie nadat hun woning gebombardeerd werd, of uit voorzorg, nadat het Israëlische leger briefjes uitstrooide met de oproep onmiddellijk naar het zuiden te vertrekken. Wie dit niet deed ‘zou aangeduid kunnen worden als een handlanger van een terroristische organisatie’.
Moe van het ontheemd zijn
Na meer dan een halfjaar oorlog willen veel Gazanen terug naar waar ze vandaan komen. Na maanden op elkaar gepropt te zitten in tentenkampen, scholen, in huizen met soms tientallen familieleden, of op straat – in gebieden die nog regelmatig gebombardeerd worden – wordt het te veel. Ook in het zuiden zijn de levensmiddelen duur en schaars, en is er honger.
“Ik ga terug naar Gaza-Stad. Het is genoeg geweest. We moeten terug naar onze huizen en ons land. We zijn moe van het ontheemd zijn”, vertelt Majd al-Aqqad aan CNN. Dat sommigen er geen woning meer hebben, maakt niet uit. “We zullen in een tent moeten wonen, maar het zal bij ons huis zijn”, zegt Karam Abu Jasser, vader van vier kinderen, tegen persbureau AP. “Als we sterven, dan is het beter om thuis te sterven”.
Maar die terugkeer, daar wil Israël voorlopig niks van weten. De militaire checkpoints houden tot nu toe bijna iedereen tegen. Israël zegt bang te zijn dat er op deze manier Hamasleden vanuit het zuiden terug naar het noorden zullen trekken.
Stroeve onderhandelingen
De terugkeer van Gazanen is een van de hoofdpunten in de onderhandelingen tussen Israël en Hamas, die stroef verlopen. Hamas eist dat alle Israëlische checkpoints weggehaald worden en dat een onbeperkt aantal mannen, vrouwen, en kinderen mag terugkeren. Israël zou voorlopig slechts bereid zijn een beperkt aantal mensen toe te laten tot het noorden, het liefst alleen vrouwen en kinderen. Door de terugkeer te beperken, voorkomt Israël dat het de eigen onderhandelingspositie ondergraaft.
Dat het voorkomen van een terugkeer nog altijd beleid is, werd afgelopen weekend onderstreept toen Israëlische militairen het vuur openden op duizenden mensen die via de al-Rashidweg naar het noorden trokken, nadat het gerucht zich had verspreid dat weg weer open was. Het al-Awdaziekenhuis in Nuseirat, waar de slachtoffers heen werden gebracht, meldt dat er vijf doden en 54 gewonden zijn binnengebracht.
‘Keer niet terug’
Een dag later dropte de Israëlische luchtmacht briefjes in het zuiden van Gaza, met een waarschuwing: ‘Keer niet terug naar het noorden!’. Het noorden is nog altijd een ‘gevaarlijke gevechtszone’, waarschuwde de Israëlische legerwoordvoerder Avichai Adraee diezelfde dag in het Arabisch op X.
Maar inwoners in het zuidelijke Rafah vrezen dat het binnenkort dáár – naast de bombardementen – een gevaarlijke gevechtszone zal zijn. Het grondoffensief dat premier Netanyahu meermaals heeft aangekondigd wordt nog altijd verwacht. De Israëlische krant Ma’ariv berichtte woensdag dat er extra artillerie en pantserwagens naar het Israëlische grensgebied in de buurt van Rafah zijn gestuurd.
Nergens meer heen
Als inwoners belet worden om naar het noorden te gaan, blijven er weinig plekken over om heen te vluchten – ook de steden in het midden van Gaza zijn voor een groot deel verwoest. Israël zegt dat het ‘humanitaire eilanden’ zal inrichten, maar zowel inwoners als hulporganisaties hebben daar weinig vertrouwen in.
Egyptische militairen die bij de grens met Gaza gestationeerd zijn, zouden volgens de Arabische nieuwssite Al-Araby Al-Jadeed deze week in een verhoogde staat van paraatheid zijn gebracht. Egypte vreest dat een Israëlische invasie van Rafah inwoners de grens over zal duwen.
Lees ook:
EU: Midden-Oosten staat ‘op rand afgrond en daar moeten we vandaan’
EU-ministers van buitenlandse zaken komen bijeen voor spoedoverleg na de Iraanse aanval op Israël.