Weer protest van omwonenden tegen lelieteelt, nu in Limburg
De rechtbank van Roermond buigt zich donderdag over een zaak die 35 omwonenden van een lelieveld in Sevenum hebben aangespannen tegen de tuinder. Het is niet voor het eerst dat de teelt van de bloembollen ophef veroorzaakt.
Een akkerbouwer heeft niet elk jaar exact dezelfde gewassen op zijn grond staan, dat zou immers slecht zijn voor de bodem. Tussen de aardappelen of peulgewassen door kan het voor een boer aantrekkelijk zijn een jaartje bollen te telen, lelies bijvoorbeeld. Lelies gelden als ‘tussengewas’ die de bodem herstellen en bovendien, als de oogst goed is, veel geld kunnen opleveren. Een akkerbouwer in Sevenum wil er dit jaar voor gaan: hij gaat ze telen dit seizoen.
Maar 35 omwonenden van de akkerbouwer staan niet te springen om lelieteelt. Ze eisen dat de rechter een stokje steekt voor het gebruik van de bestrijdingsmiddelen die gebruikt worden bij het kweken van lelies.
Vaker rechtszaken door omwonenden
In Sevenum zijn ze niet de eersten. In 2023 speelde de kwestie ook tussen een teler in Boterveen en zijn buren. Op zijn spuitschema stonden 55 producten, met 33 werkzame bestanddelen. De Drentse teler kreeg in eerste instantie van de rechter een volledig spuitverbod opgelegd, maar dit werd later gedeeltelijk teruggedraaid, hij mocht er vier blijven gebruiken.
Ook in het Friese Noordwolde stappen omwonenden van een lelieteler deze maand naar de rechter, uit ‘vrees voor negatieve effecten op de gezondheid.’
Verband met ziekte van Parkinson?
De angst bestaat namelijk dat blootstelling aan de gebruikte pesticiden op lange termijn ziektes kan veroorzaken. Vooral de ziekte van Parkinson komt daarbij vaak naar voren als een ziekte die verband houdt met pesticiden. In Frankrijk is Parkinson daarom in 2012 al erkend als beroepsziekte voor akkerbouwers die minstens tien jaar zijn blootgesteld aan gewasbeschermingsmiddelen.
Een rapport van het RIVM uit 2022 kon dat verband nog niet zo duidelijk leggen, maar riep de minister wel op tot nader onderzoek over de gezondheidseffecten van pesticiden op gebruikers en omwonenden. Dit onderzoek is gestart in oktober 2023, en duurt nog tot 2030.
Ramen en deuren gesloten houden
De pesticiden die telers gebruiken voor de teelt van bollen – dus ook lelies – worden getoetst door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (CTGB) en zijn volgens de wet toegestaan.
Volgens de Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur (KAVB) is 65 procent van wat de telers gebruiken minerale olie, dat gekwalificeerd wordt als biologisch gewasbeschermingsmiddel. Daarnaast worden andere bestrijdingsmiddelen gebruikt, zoals bijvoorbeeld glyfosaat of captan, verschillend per teler.
Maar bij het kweken van lelies moet wel erg vaak gespoten worden. Afhankelijk van het weer soms elke week. Volgens de telers zelf is dit omdat ze lagere doseringen gebruiken dan vroeger, en omdat de lelie een gevoelige plant is en een dure investering. Eén hectare leliebollen planten kost een akkerbouwer tussen de 60.000 en 70.000 euro.
Officieel advies van GGD Leefomgeving voor omwonenden van bollenvelden luidt hoe dan dan ook om tijdens, en vlak na, het spuiten binnen te blijven, met ramen en deuren gesloten. Ook huisdieren moeten binnenblijven en schoenen moeten uit als je van buiten naar binnen gaat, om te voorkomen dat bestrijdingsmiddelen mee naar binnen worden genomen.
Lees ook:
Omwonenden willen gifspuit voor lelies stoppen met Omgevingswet
De Drentse actiegroep Meten=Weten gebruikt voor het eerst de Omgevingswet om te voorkomen dat vlakbij een basisschool pesticiden worden gebruikt voor de teelt van lelies.