E-bikes naar de rijbaan: is een scheiding tussen snelheden beter dan een scheiding tussen vervoermiddelen?

Een taxichauffeur op de Eerste Constantijn Huygensstraat zit zich op te vreten over de fietser die het deze donderdagochtend in zijn botte harses heeft gehaald om het fietspad te verlaten en zijn tocht voor te zetten op de rijweg: precies waar híj rijdt. De afstand tussen zijn bumper en het achterwiel van de fietsers wordt op een gegeven moment zo klein dat het bijna lijkt alsof hij zijn voorganger duwt. Een ambtenaar van de gemeente reageert koeltjes: “Die moet nog een beetje wennen.”

Het mag namelijk. Sterker nog: even tevoren had verkeerswethouder Melanie van der Horst hetzelfde gedaan, toen zij, aan de andere kant van de brug waar het nog de Bilderdijkstraat heet, haar fiets met het kakelverse blauwe asfalt mee richting rijweg stuurde. Net een tikje minder onverschrokken dan de fietser die na haar zou komen: behoedzaam, misschien een beetje angstig zelfs?

Daar is de wethouder het niet mee eens. “Ik zou eerder zeggen dat ik nog een beetje onwennig was. Normaal fiets je rechtdoor en nu draai je ineens een stuk weg op en rij je tussen de auto’s, dat vergt even omschakelen. Maar toen ik het voor de tweede keer deed, ging het al meer vanzelf.”

Het fietswereldje

De wethouder, haar entourage en iedereen die iets voorstelt in het fietswereldje van de stad, waren deze morgen samengekomen voor de start van een proef zoals Nederland die nog nooit heeft gezien. Fietsers mogen op de drukke straat zelf weten of ze van het fietspad gebruikmaken of van de rijweg. Een manier om erachter te komen of de strikte scheiding tussen vervoermiddelen, niet beter een scheiding kan worden tussen snelheden.

Reden: de fietspaden in het gebied binnen de Ring worden drukker en drukker. Dat zou nog niet zo enorm problematisch zijn, als er niet ook en vooral sprake zou zijn van steeds meer snelheidsverschillen op de smalle fietspaden. Met de komst van de e-bike, en dan met name die van de fatbike, vinden er steeds meer ongelukken plaats tussen spierkrachtfietsen die een kilometertje of achttien gaan en ondersteunde - en opgevoerde - exemplaren die niet zelden wel twee keer zo hard rijden.

Veiliger

Waarom mensen niet laten rijden op de plek die het meest overeenkomt met hun snelheid, zegt Willemijn Pomper van Veilig Verkeer Nederland. “Ik kan me voorstellen dat dit veiliger is voor de fietsers in de stad. Het verschil in snelheid tussen een e-bike en een auto is kleiner dan het snelheidsverschil tussen een gewone fiets en veel e-bikes.”

Volgens Pomper wordt de Eerste Constantijn Huygensstraat de komende drie maanden een straat van twee fietssnelheden. “In die zin vind ik dit een heel interessante proef, ik ben benieuwd wat het gaat opleveren. Wat ik denk? Ik denk dat dit een zomaar eens een goed idee zou kunnen zijn.”

Ambtenaren van de gemeente vertellen dat het stadsbestuur nogal in zijn maag zat met de proef: “Het is nogal wat om de fiets ineens een nieuwe plek te geven in het verkeer. Je wilt natuurlijk niet dat het fout gaat en er gewonden vallen.”

Ik blijf graag leven

De fietsers zelf moeten er, het is onvermijdelijk, nog wel aan wennen. Of beter: ze hebben op dit moment nog geen begin van een idee wat nu precies de bedoeling is. Tientallen borden waarop te lezen is dat ‘snelle fietsers’ – die harder gaan dan twintig kilometer per uur – de rijbaan op mogen zijn kennelijk nog niet voldoende. Blauwe vlakken worden aangebracht. Een beetje later dan de bedoeling was, zegt wethouder Van der Horst. “Het was zulk rotweer.”

Mona Raggers (55) blijft op het fietspad: hoewel ze zich ergert aan de drukte, is de rijweg een stap te ver. “Ik rij stevig door, maar ik wil wel graag blijven leven. Bovendien: als níemand het doet, ga ik niet de eerste zijn, dan weet je zeker dat automobilisten geïrriteerd raken.”

De Amsterdamse afdeling van de Fietsersbond beziet de proef met interesse, zegt Florrie de Pater. “Wij zijn eigenlijk meer voor fietsstraten, maar daarvoor is het hier niet alleen te smal maar ook te druk. Wij zeggen: probeer maar, we zien wel hoe dit gaat verlopen. Ik denk dat dit een uitkomst kan zijn voor snelle fietsers, maar ook voor dappere fietsers.”

Over de auteur: Marc Kruyswijk schrijft al meer dan tien jaar als verslaggever voor Het Parool over wonen in Amsterdam en verkeer & vervoer in de stad.