Litouwen wil dienstplichtigen terugsturen, dierentuin brengt pauwen naar het front: ‘Geschenk uit het hart’

Een Rus die na een mishandeling naar het politiebureau in Moskou ging, kreeg zelf een boete voor zijn haardracht. De man had zijn haar blauw en geel geverfd, de kleuren van de Oekraïense vlag. Volgens de Russische mensenrechtenorganisatie OVD-Info kreeg de man het verwijt het Russische leger in diskrediet te brengen. Hij kreeg ook een brief om zich te melden bij het wervingsbureau van het leger.

Rusland heeft duizenden mensen bestraft die kritisch zijn over de oorlog in Oekraïne. Dit weekend werd een 67-jarige kinderarts voor twee maanden naar de gevangenis gestuurd omdat ze nepnieuws over het Russische leger zou hebben verspreid, meldde haar advocaat. Volgens een weduwe van een Russische militair zou de arts hebben gezegd dat haar man een 'legitiem doelwit voor Oekraïne' was. Iets wat die arts ontkent.

De naar Letland uitgeweken Russische krant Novaya Gazeta Europe meldde onlangs dat een vrouw in Vologda door de politie thuis is opgezocht vanwege een 'vijandig symbool' op een foto die ze op sociale media plaatste. Op de foto poseerde de vrouw in een gele jas met een blauwe zee en lucht als achtergrond.

De dierentuin in het Russissche Lipetsk krijgt veel kritiek op een bijzondere actie. Het maakte trots bekend dat het twee pauwen naar het front had gestuurd. Het mannetje en vrouwtje zouden het 252ste gemotoriseerde geweerregiment een hart onder de riep moeten steken. 

Dat lijkt gelukt, blijkt uit een dankvideo die een soldaat opnam. Hij zegt dat de pauwen de manschappen 'spirituele vrede' brengen. 

De directeur van de dierentuin, Alexander Osipov, was persoonlijk initiatiefnemer. ,,Voor jongens in een moeilijke gevechtssituatie inspireert en brengt de schoonheid van vogels een stukje vreugde. Dit is geen reclame voor de dierentuin, maar een geschenk uit het hart", aldus Osipov in Russische media. ,,We hopen dat de schoonheid van deze vogels het dagelijkse leven van de soldaten in de strijd zal opvrolijken."

De twee grote vogels werden per krat van Lipetsk - op een paar honderd kilometer van de grens - naar het front in Oekraïne gebracht, zo meldt onder meer de onafhankelijke zender TV Rain. 

Bij een Russische aanval op havenstad Odesa is maandagavond een iconisch gebouw geraakt: een universiteitsgebouw dat bij de plaatselijke bevolking bekendstaat als het Harry Potter-kasteel. De eigenaar raakte volgens Oekraïense media gewond, wat tot cynische reacties leidt onder Oekraïners. Serhi Kivalov is namelijk een uitgesproken pro-Russische politicus.

Naast Kivalov zijn er nog 31 andere gewonden. Onder hen zijn twee kinderen en een zwangere vrouw. Zes mensen zijn er zo ernstig aan toe dat ze op de intensive care liggen. Vijf mensen kwamen om het leven. Volgens het Oekraïense persbureau Suspilne waarschuwde de luchtmacht vlak voor de inslag voor een raketaanval met ballistische wapens. 

Een getuige meldt aan Reuters dat de raket mogelijk onderschept werd boven het gebouw. De autoriteiten in de stad doen nog onderzoek naar welk wapen er precies werd gebruikt en proberen vast te stellen of er sprake is van een oorlogsmisdaad.

Lees hier meer: Woede én ironie in Oekraïne: pro-Russische politicus gewond na aanval op ‘Harry Potter-kasteel’ in Odesa

Litouwen gaat kijken of het Oekraïense dienstplichtigen kan terugsturen naar Oekraïne. Dat zeggen de premier en president van het land bij de landelijke omroep LRT. Ze willen dat echter wel op EU-niveau doen, omdat de Europese Unie alle vluchtelingen uit het land een beschermde status geeft. In Litouwen zouden momenteel 29.000 mannen wonen die in Oekraïne het leger in kunnen. 

Oekraïne heeft recent de leeftijd voor de dienstplicht verlaagd naar 25 jaar. Dat betekent dat meer mannen kunnen worden opgeroepen voor het leger. Een deel is echter gevlucht en woont nu in de Europese Unie. 

Om de mannen te dwingen zich alsnog in Oekraïne te melden, is het land gestopt om de paspoorten van dienstplichtigen in het buitenland te verlengen. Ook krijgen mannen tussen de 18 en 60 jaar geen consulaire bijstand meer. 

Eerder gaf ook de Poolse minister van Defensie aan bereid te zijn om Oekraïne te helpen bij het terugbrengen van mannen in de dienstplichtige leeftijd. De minister van Buitenlandse Zaken liet daarna echter weten het een 'ethisch twijfelachtige' stap te vinden. 

Anton (39) zit in het Oekraïense leger, zijn gezin woont in Zwijndrecht. Maar nu is hij voor even in Nederland, en bezocht hij de school van zijn dochter. ,,De aanblik van dode soldaten went, maar de reacties van de nabestaanden niet.’’

Heeft hij spijt van zijn keuze om het leger in te gaan? Anton Repin kijkt de aula in van het Stedelijk Dalton Lyceum in Dordrecht, die vol zit met Oekraïense leerlingen onder wie zijn eigen dochter Uliana (16). Tranen springen in z’n ogen. ,,Soms wel, ik mis mijn gezin enorm. Maar ik ben blij dat ze veilig zijn en werk hard aan hun toekomst.’’

Lees hier zijn hele verhaal: 1,5 jaar moesten ze videobellen, maar nu kan Oekraïense Anton eindelijk zijn dochter omhelzen

De Belarussische autoriteiten hebben maandag de Duitse staatsomroep Deutsche Welle bestempeld als 'extremistisch' en de organisatie verboden. Dat betekent dat iedereen die met Deutsche Welle werkt in Belarus mogelijk gevangenisstraf van zeven jaar kan krijgen. Iedereen die artikelen van Deutsche Welle leest en deelt, kan schuldig worden bevonden aan een misdrijf.

Peter Limbourg, directeur-generaal van Deutsche Welle, bekritiseert het besluit en zegt dat de beschuldigingen 'ongegrond' zijn. De Belarussische dienst van Deutsche Welle is gevestigd in Bonn en de nieuwsorganisatie wordt gefinancierd door de Duitse overheid.

De Belarussische autoriteiten hebben al 199 organisaties als ‘extremistisch’ bestempeld en gebruiken dit etiket om afwijkende meningen in het land te onderdrukken. Op de lijst staan de Belarussische dienst van Radio Free Europe/Radio Liberty en de onafhankelijke tv-zender Belsat, die vanuit de Poolse hoofdstad Warschau in de Belarussische taal uitzendt.

,,De situatie met de vrijheid van meningsuiting in Belarus is de ergste in Europa”, zegt Andrei Bastunets, hoofd van de Belarussische Vereniging van Journalisten. Hij noemt het een Europees ‘Noord-Korea’.

Volgens de journalistenvakbond zitten er momenteel 36 journalisten achter de tralies in het land.

Bij een Russische raketaanval op de Oekraïense havenstad Odesa aan de Zwarte Zee zijn zeker vier doden gevallen. Er zijn ook bijna dertig gewonden, onder wie twee kinderen en een zwangere vrouw. Volgens de gouverneur zijn vier mensen er ernstig aan toe. Ook kwam een hond om het leven. 

Door de aanval raakten onder meer woongebouwen beschadigd. De Oekraïense luchtmacht had kort daarvoor gewaarschuwd voor een 'moeilijker te onderscheppen' raketdreiging.

Het getreuzel van de Navo-landen om wapens aan Oekraïne te leveren, heeft inmiddels 'serieuze gevolgen op het slagveld', heeft Navo-chef Jens Stoltenberg in Kyiv gezegd, doelend op de verliezen die Oekraïne lijdt tegen Rusland.

Stoltenberg, gewoonlijk de rust zelve, gebruikte stevige woorden na afloop van een ontmoeting met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Hij maakte onverhulde verwijten aan de 32 landen van het militaire bondgenootschap dat hij leidt. ,,Dit is een kwestie van leven of dood", zei hij over de Oekraïense militaire situatie. ,,De aankondiging van wapenleveranties is niet genoeg, ze moeten er ook komen", aldus Stoltenberg.

De recente aankondigingen van geld en munitie komen geen dag te vroeg, meent Stoltenberg. ,,Elke dag telt." Hij wees er nog eens op dat de Verenigde Staten er maanden over hebben gedaan voor ze het eens konden worden over een pakket aan hulpgeld. ,,De Europese lidstaten zijn niet in staat gebleken de munitie te leveren op de schaal die ze hebben beloofd." 

Zelensky zei na afloop van de ontmoeting dat hij blij was met een speciaal fonds van 100 miljard euro voor Oekraïne voor de komende vijf jaar. Maar hij zei te hopen dat dit niet in de plaats komt van bilaterale overeenkomsten die Oekraïne heeft met diverse Navo-landen.

Het Russische ministerie van Defensie heeft maandag geclaimd dat het Russische leger het dorp Semenivka, in de buurt van Avdijivka in het oosten van Oekraïne, heeft veroverd. Het Russische leger rukt in deze sector snel op.

Het Russische ministerie zegt in een verklaring dat Semenivka is 'bevrijd'. Het dorp ligt ten noordwesten van Avdijivka, de Oekraïense vestingstad die in februari door Moskou werd ingenomen. Sinds de inname van deze symbolische stad is het Oekraïense leger gedwongen in het defensief te blijven door een gebrek aan manschappen en munitie. Vooral omdat het eigen tegenoffensief in de zomer mislukte en Kiev vreest dat Rusland zijn aanvallen op de frontlinie de komende weken zal opvoeren.

Moskou eiste zondag al de verantwoordelijkheid op voor de inname van een ander dorp in de regio Avdijivka, Novobachmoetivka. Dit dorp ligt in de buurt van het dorp Otsjeretyne, dat deze week snel werd ingenomen door Russische troepen, wat tot kritiek leidde van Oekraïense militaire bloggers. Het Telegramkanaal DeepState, dat dicht bij het Oekraïense leger staat, gaf de leiding van de 115de gemotoriseerde brigade, een eenheid die daar was ingezet, de schuld van 'het instorten van de verdediging in de hele regio, waardoor aanzienlijke verliezen zijn geleden'.

Op zondag erkende de opperbevelhebber van het Oekraïense leger, Oleksandre Syrsky, dat de situatie aan het front was 'verslechterd', met Russische troepen, die superieur waren in termen van wapens en soldaten, die 'tactische successen' hadden behaald in verschillende gebieden. Volgens hem 'concentreerde het Russische leger zijn inspanningen in verschillende sectoren en creëerde het zo een aanzienlijk voordeel in termen van strijdkrachten en middelen', om 'te proberen het strategische initiatief te nemen en door de frontlinie te breken'.

Navo-baas Jens Stoltenberg geeft aan de Oekraïners maandag toe dat de Navo-leden hun beloften van militaire hulp de afgelopen maanden niet waren nagekomen. Hij belooft dat stroom wapens en munitie nu weer zal toenemen.

Tijdens een onaangekondigd bezoek aan Oekraïne voerde de secretaris-generaal van de trans-Atlantische militaire alliantie gesprekken met president Volodymyr Zelensky.

Zijn bezoek - het derde sinds de grootschalige invasie van Rusland in Oekraïne in februari 2022 - komt op een moeilijk moment op het slagveld voor Oekraïne. Na een mislukt Oekraïens tegenoffensief vorig jaar hebben de Russische troepen het initiatief overgenomen - ten minste gedeeltelijk door een tekort aan wapens en munitie van de westerse partners van Kyiv.

,,Ik zal ook heel eerlijk zijn tegen president Zelensky en ook tegen het Oekraïense parlement dat de Navo-bondgenoten niet hebben geleverd wat we de afgelopen maanden hebben beloofd", zegt Stoltenberg. ,,Het gebrek aan munitie heeft de Russen in staat gesteld om langs de frontlinie op te rukken. Het gebrek aan luchtverdediging heeft het voor meer Russische raketten mogelijk gemaakt om hun doelen te raken, en het gebrek aan mogelijkheden voor grote aanvallen heeft het voor de Russen mogelijk gemaakt om meer troepen te concentreren."

Stoltenberg vervolgt: ,,De Verenigde Staten hebben er zes maanden over gedaan om het eens te worden over een pakket en de Europese bondgenoten hebben niet de munitie geleverd die we hadden beloofd. Maar nu heb ik er vertrouwen in dat de dingen zullen veranderen."

Een officier van de Duitse krijgsmacht staat sinds maandag in Düsseldorf terecht op beschuldiging van spionage voor Rusland. Als kapitein bij de Bundeswehr was de 54-jarige verantwoordelijk voor elektronische oorlogsvoeringssystemen, zo zei een vertegenwoordiger van het federale openbaar ministerie tijdens de voorlezing van de aanklacht. ,,Zijn doel was om de Russische strijdkrachten een voordeel te geven tegen de achtergrond van de huidige politieke situatie".

De man had informatie van de Bundeswehr op een harde schijf gedownload en in de brievenbus van het Russische consulaat gedeponeerd. Hij fotografeerde ook opleidingsdocumenten van de luchtmacht met zijn mobiele telefoon.

Vanaf mei 2023 stuurde de kapitein vervolgens meerdere keren op eigen initiatief vertrouwelijke informatie naar het Russische consulaat in Bonn en de Russische ambassade in Berlijn, met de toevoeging: 'Meer info graag'. Hoewel hij geen antwoord kreeg, probeerde hij het steeds opnieuw: per post, per e-mail, met telefoontjes via internet en vanuit een telefooncel.

De man positioneerde zichzelf als agent en zei dat de kennis die hij kon verschaffen 'een aanzienlijke plus zou zijn voor de Russische strijdkrachten en de Russische Federatie'. Agenten van de federale recherche arresteerden de kapitein op 9 augustus in Koblenz. Sindsdien zit hij in hechtenis. Agenten doorzochten toen de woning en de werkplek van de verdachte.

Er hangt de man maximaal tien jaar gevangenisstraf boven het hoofd.

Toezichthouders van de Europese Unie zullen naar verwachting een onderzoek instellen naar Meta Platforms - de eigenaar van Facebook en Instagram - omdat het bedrijf niet genoeg doet om desinformatie uit Rusland en andere landen tegen te gaan. Dat meldt de Financial Times maandag.

Bij een aanval op een politiepost in de republiek Karatsjaj-Tsjerkessië in de Russische Kaukasus zijn zondagnacht volgens lokale autoriteiten twee agenten om het leven gekomen.

Vijf aanvallers openden zondagnacht, kort voor middernacht, vanuit hun auto het vuur op een tijdelijke politiepost in Mara-Ayagy, een dorp zo'n vijftig kilometer ten zuiden van de regionale hoofdstad Tsjerkessk. Dat meldde het lokale ministerie van Binnenlandse Zaken op Telegram.

Tijdens het vuurgevecht dat daarop volgde, kwamen twee politieagenten om het leven en raakten er vier gewond. Alle belagers lieten het leven. Volgens Russische rechercheurs namen de aanvallers ook al deel aan een eerdere aanslag tegen de politie die plaatsvond op 22 april. Daarbij vielen twee doden.

Sinds het begin van de jaren 2000 teistert een jihadistische guerrillabeweging de Russische Kaukasus.

Poolse demonstranten hebben maandagochtend de blokkade alle grensovergangen met Oekraïne opgeheven, zei een woordvoerder van de Oekraïense grenswacht in een uitzending van de Oekraïense televisie.

,,Gelukkig hebben we alle richtingen aan de grens met Polen gedeblokkeerd," zei de woordvoerder van de grenswacht, Andriy Demchenko, over de Poolse boeren die de blokkade beëindigden. Hij voegde eraan toe dat de vrachtwagens die graanproducten vervoeren nog steeds beperkingen zullen ondervinden.

De boeren blokkeren al maanden drie grensovergangen uit woede over de goedkope prijzen die voor Oekraïens graan en andere producten worden gevraagd. De Oekraïense minister van Landbouw verwelkomde de beëindiging, die volgens hem volgde op productieve gesprekken met Polen.

,,De onderhandelingen die plaatsvonden waren niet gemakkelijk, maar het belangrijkste is dat we een resultaat hebben," zegt Mykola Solsky in een verklaring van het ministerie.

De topcommandant van Oekraïne zegt  dat de in de minderheid geraakte troepen van Kyiv zich hebben teruggetrokken naar nieuwe posities ten westen van drie dorpen aan het oostfront, waar Rusland op verschillende plaatsen belangrijke troepen heeft geconcentreerd.

De verklaring van kolonel-generaal Oleksandr Syrsky weerspiegelt de verslechterende positie van Oekraïne in het oosten, waarvan Kyiv hoopt dat het die kan stabiliseren zodra het de Amerikaanse wapens ontvangt in het kader van een steunpakket van 61 miljard dollar dat deze week is goedgekeurd.

,,De situatie aan het front is verslechterd", schreef Syrskyi op de Telegram-app, waarbij hij de 'moeilijkste' gebieden beschreef als ten westen van het bezette Maryinka en ten noordwesten van Avdiivka, de stad die in februari door Russische troepen werd veroverd.

President Volodymyr Zelensky doet intussen een nieuw beroep op internationale partners om de wapenleveranties te versnellen zodat Kyiv zijn posities kan handhaven en de Russische plannen kan verstoren.

,,We wachten nog steeds op de leveringen die Oekraïne zijn beloofd," zei hij zondag in zijn nachtelijke videotoespraak. ,,We verwachten die volumes en omvang die de situatie op het slagveld kunnen veranderen in het belang van Oekraïne."

Het Oekraïense militaire spionageagentschap GUR zegt dat het berichtenplatform Telegram een aantal bots heeft geblokkeerd die zich verzetten tegen de militaire agressie van Rusland tegen Oekraïne.

'Vandaag heeft het Telegram-platform op onredelijke wijze een aantal officiële bots geblokkeerd die zich verzetten tegen de militaire agressie van Rusland tegen Oekraïne, waaronder de belangrijkste bot van de inlichtingendienst', schrijft GUR in een verklaring die op Telegram is geplaatst. Een bot is een softwaretoepassing die zelfstandig instructies kan opvolgen en is geprogrammeerd om bepaalde taken uit te voeren. Het kan onder andere conversaties met mensen nabootsen of content verzamelen.

Nadat Rusland in 2022 zijn grootschalige invasie van Oekraïne lanceerde, is Telegram een hulpmiddel geworden voor beide regeringen en vinden gebruikers er ongefilterde informatie over de oorlog. Bijna alle grote media, overheidsinstanties en publieke figuren in zowel Rusland als Oekraïne hebben inhoudskanalen op Telegram.

De persdienst van Telegram reageerde niet direct op het verzoek van persbureau Reuters om commentaar. 

De twee Oekraïners die gisteren in Duitsland zijn doodgestoken, waren militairen die daar revalideerden. Het motief van de 57-jarige Russische verdachte wordt onderzocht. Maar volgens de Oekraïense journalist Andriy Tsaplienko is hij een patriot en droeg hij het oorlogssymbool Z op zijn kleding. 

De slachtoffers, 23 en 36 jaar, waren gewond geraakt op het slagveld. Om te herstellen verbleven ze sinds een tijd in een Duits revalidatiecentrum. 

Russische troepen hebben zondag een dorp in het Oekraïense Donetskgebied veroverd, zo meldt een Russisch persbureau op basis van het ministerie van Defensie van Rusland. Het gaat om het dorp Novobakhmutivka, in een gebied waar de laatste dagen veel gevochten wordt. 

Het Russische ministerie van Defensie zegt ook Oekraïense aanvallen bij Tsjasiv Jar te hebben afgeslagen. Begin deze maand meldden de Russen deze grotere plaats in het oosten van Oekraïne te hebben bereikt, wat Oekraïne toen ontkende. Tsjasiv Jar geldt als een belangrijke plaats in de regio, president Poetin zou willen dat de stad binnen een paar weken veroverd is.

De Oekraïense legerleiding erkent dat Rusland afgelopen week 'tactische successen' heeft geboekt in Donetsk en dat de eigen posities zijn verzwakt. Opperbevelhebber Oleksandr Syrsky noemt de situatie in een bericht op Telegram 'zorgwekkend' en waarschuwt dat 'de vijand langs de hele frontlinie aanvalt'. Behalve in Donetsk rukken de Russen ook op in onder meer de oostelijke regio Loehansk, gebruikmakend van 'hun grotere hoeveelheden raketten artilleriemunitie', aldus Syrsky.

Rusland zegt dat het een 'stevig antwoord' op het Westen zal hebben als bevroren Russische tegoeden worden geconfisqueerd. Het land belooft 'eindeloze' procedures en zegt dat het zal terugslaan. 

Een woordvoerder van het Russiche ministerie van Buitenlandse Zaken verzekert op Telegram dat het 'nooit veroverd grondgebied zal afstaan' in ruil voor de bevroren tegoeden. ,,Ons moederland is niet te koop."

Vanwege de oorlog in Oekraïne zijn door het Westen sancties opgelegd aan Rusland. Die houden onder meer in dat rekeningen van Russen die aan de oorlog gelinkt zijn bij Europese banken geblokkeerd zijn. In het Westen is al vaker geopperd om dat geld in te zetten voor de verdediging van Oekraïne.