In het Europarlement komt de lobbyist steeds vaker in vermomming van een tijdschrift of denktank

Tim van Lieshout, medewerker van Europarlementariër Paul Tang, staat bij de brievenbus in het Europees Parlement waar ‘Paul Tang’ op staat. Het is op de hoogste etage van het Europees Parlement, in een gang waar alleen Europarlementariërs van de Nederlandse en Italiaanse sociaaldemocraten iets te zoeken hebben.

“In deze postbus zit normaal gesproken nooit iets”, weet Van Lieshout. Er zijn namelijk ook andere postbussen, op een veel bereikbaarder plek. “Tot we in het parlement bezig waren met nieuwe wetgeving over digitale markten en diensten.” Toen lag er in de brievenbus opeens een tijdschrift waar niemand ooit van had gehoord: The Parliament. Op pagina 2 een advertentie van Facebook. En ook op alle volgende pagina’s is iets positiefs over Facebook te lezen.

Steeds verder uitdijende groep van beïnvloeders

Tim van Lieshout, Paul Tang en Max Bank van Lobbycontrol, een organisatie die kritisch is op lobbyactiviteiten in het Europees Parlement, organiseerden dinsdag een rondleiding in en rond het Europees Parlement om te laten zien hoe de steeds verder uitdijende groep van professionele beïnvloeders te werk gaat.

Dat werk is op zichzelf niet verboden – PvdA’er Tang zegt zelfs dat hij er vaak veel aan heeft. “Als lobbyisten nuttige informatie hebben en open zijn over waar hun belang ligt, dan kan ik zelf die informatie beoordelen”, zegt hij. Maar steeds vaker komt de lobbyist in vermomming. Als denktank of dus als een tijdschrift, waarvan pas later blijkt wie er achter steekt. Dat zou eigenlijk niet moeten kunnen, stellen Tang en de dertig collega-politici namens wie hij spreekt.

Ze vinden dat het uit de hand aan het lopen is. In twintig jaar tijd is het aantal mensen dat bedrijfs- of organisatiebelangen bij Europarlementariërs onder de aandacht brengt, gegroeid van 4500 naar zo’n 30.000 mensen.

Meer regels nodig

Voor Tang, die in een eerder leven als Tweede Kamerlid wel aan belangengroepen gewend was, was dat grote aantal lobbyisten in Brussel toch wennen. Tien jaar nadat hij daar begon vindt hij dat er meer regels nodig zijn, zeker nu er geen grens meer lijkt te zijn aan het aantal lobbyisten dat grote techbedrijven zich kunnen veroorloven.

Het Europees Parlement heeft al regels voor lobbyisten – die moeten zich registreren in een speciaal lobbyregister. Maar controle is er niet, net zo min als handhaving. “Het is niet erg effectief”, zegt Tang. “Bedrijven mogen zelf weten hoe ze zich registreren. Er is veel onderzoek voor nodig om te ontdekken wie iemand echt vertegenwoordigt”, vult Bank van Lobbycontrol aan.

Ook de Europese Rekenkamer heeft kritiek op het lobbyregister van het Europees Parlement. In een rapport dat deze woensdag wordt gepresenteerd, zegt de rekenkamer dat ‘zwakke punten en hiaten de transparantie van lobbyactiviteiten verminderen’.

Ongevaarlijker voordoen

De Rekenkamer zegt bijvoorbeeld dat inschrijvers in dat register zelf kunnen bepalen tot welke categorie ze behoren, waardoor ze zich ongevaarlijker kunnen voordoen dan ze zijn. Verder stelt de Rekenkamer dat belangrijke gegevens in het transparantieregister ontbreken, zoals individuele bijeenkomsten met leden van het Europees parlement. Ook zou de Rekenkamer graag zien dat groepen of organisaties die zich inschrijven ook vertellen of ze eerder ingeschreven stonden en wat toen hun belang was.

De Rekenkamer hoopt dat de Europese instellingen betere regels gaan maken voor lobbyisten. Dat hoopt ook Paul Tang, al zal hij er zelf niet meer bij zijn. Hij keert na de Europese verkiezingen in juni niet terug in het Europees Parlement.

Lees ook:

Nederland moet draaideurpolitici aanpakken, vindt de Europese Commissie

De Europese Commissie wil dat Nederland strenger wordt voor bewindslieden die na hun ministerschap een lobbyfunctie gaan bekleden.