Zelfs ‘de waakvlam’ van het Groningergasveld gaat uit: senaat vóór einde gaswinning

Daar is het moment dan toch eindelijk: de Groningse gaskraan gaat definitief dicht. Ook de Eerste Kamer stemde dinsdag in om de gaswinning in het Groningerveld voorgoed te beëindigen. Na 61 jaar gaswinning, bijna 400.000 Groningse schadeclaims, zeker 326 miljard euro aan gasbaten voor de staatskas en zes jaar na de aankondiging door toenmalig minister Eric Wiebes (VVD) om Gronings gas te ‘minimaliseren’, gaat nu ook de waakvlam uit. De gasputten in Groningen worden dichtgestort met beton.

Twee weken geleden wekte VVD-senator Caspar van den Berg, en de daarbij aangesloten fracties van BBB, JA21, PVV, SGP, 50Plus en FVD, woede en verbazing door uitstel aan te vragen rondom het debat over het sluiten van het Groninger gasveld. Het voorstel was om extra vragen te stellen over leveringszekerheid, en daarbij de bijbehorende wet af te wachten.

Het verzoek tot uitstel leidde tot „verbijstering” in Groningen. Te lang is ‘leveringszekerheid’ – het principe dat er altijd voldoende gas voor de vraag beschikbaar is – als excuus gebruikt om de gaskraan open te laten, was één van de hoofdconclusies van de parlementaire enquêtecommissie. Een geëmotioneerde staatssecretaris Hans Vijlbrief (D66) verklaarde op te stappen als deze vragenronde tot serieuze vertraging zou leiden.

Twee weken later erkende VVD-senator Van den Berg in het debat dat juist die koppeling tussen het sluiten van Groningen en een discussie over leveringszekerheid een „omissie” was. Het was nooit de bedoeling om „te tornen” aan de gedane beloften rondom de sluiting van Groningen, lieten VVD en BBB dinsdag weten. „We willen geen uitstel, dat is nooit in Frage geweest”, zei BBB-senator Andrea van Langen-Visbeek, „alleen dat de staatssecretaris met onze zorgen aan de slag gaat”.

Noodsituaties

Die zorgen draaien voor de VVD en BBB om de vraag of er genoeg gas in Nederland is in noodsituaties. Zij pleiten daarom voor het aanleggen van noodvoorraden, het maximaal vullen van de huidige gasopslagen, sneller nieuwe gasvoorraden in de Noordzee aanboren en contracten met het buitenland voor de import van vloeibaar gas, zoals deze partijen in de Tweede Kamer ook hadden betoogd.

Een belangrijk thema, zeiden partijen ter linkerzijde van de Kamer, maar niet aan de orde in dit debat. Zij willen hier op een ander moment over debatteren, bijvoorbeeld bij de behandeling van de wet over leveringszekerheid. Dit debat was volgens hen juist bedoeld om duidelijkheid te bieden aan Groningers. Leveringszekerheid was „een rookgordijn” (Volt) en te vaak „misbruikt ten koste van Groningers” (SP), ook waren er al noodmaaregelen voor leveringszekerheid genomen (GL-PvdA).

Volgens het CDA is een „discussie” over het afbouwen van onze afhankelijkheid van gas „zeker mogelijk”, maar was het al jaren duidelijk dat Gronings gas zou eindigen. Een zeer kleine minderheid van de Eerste Kamer (JA21 en FVD) waarschuwde voor het begaan van „een historische fout” door de gaskraan te sluiten.

Lees ook Met het einde van de gaswinning in zicht is de overheid in een vechtscheiding beland

„De enige manier voor vertrouwensherstel is als de overheid haar beloften nakomt, ook aan mensen met een zachte stem”, zei verantwoordelijk staatssecretaris Hans Vijlbrief (D66) in het debat dinsdag. „Vragen over leveringszekerheid zijn totaal terecht, maar het Groningenveld is niét bruikbaar.” Wel liet Vijlbrief weten werk te willen maken van een aantal van de aanbevelingen omtrent leveringszekerheid die VVD in BBB dinsdag in het debat hebben gedaan.

Een grote tussenstap

Een „historische dag” en een „grote tussenstap”, zegt Jan Wigboldus, voorzitter van het Groninger Gasberaad in een telefonische reactie. Hij denkt dat Groningers „opgelucht kunnen ademhalen”. Nu „moeten we verder met deze provincie en de moed erin houden”. Dat beaamt Susan Top, partijloos gedeputeerde in Groningen: „We zijn nog lang niet klaar, we zitten er middenin”. Wel verandert het besluit iets wezenlijks. „Je gaat een soort eindfase in. Lang was het eerst zien, dan geloven; nu kunnen we beginnen aan geloven. Als je woning nu hersteld is, mag je hopen dat het de laatste keer is”, reageert Top.

Er is volgens de gedeputeerde geluisterd naar de conclusies uit het rapport van de enquêtecommissie ‘Groningers boven gas’. En de associatie tussen het Groningenveld en leveringszekerheid is er „nu voor once and for all uitgesloopt”. „Dat hebben we als regio afgedwongen, daar ben ik trots op”.

Lees ook Vernietigend enquêterapport: kabinet, Kamer en topambtenaren verantwoordelijk voor ‘rampzalige situatie’ Groningen

Correctie (18 april 2024): in een eerdere versie van dit artikel stond de voornaam van VVD-senator Van den Berg verkeerd geschreven. Dat is hierboven aangepast.