Rein Valk, purser bij KLM en cartoonist, maakte een tekening over het verbod op nachtvluchten dat Schiphol boven het hoofd hangt. Een verkeerstoren in het donker, een vliegtuigje dat de landingsbaan niet op mag, oranje pijlen met ‘Düsseldorf’, ‘Frankfurt’ en ‘Brussel’ erop: daar gaan reizigers naartoe als ze minder makkelijk vanaf Schiphol kunnen vliegen. Je ziet ook een stewardess met een blonde paardenstaart, een witte man in een overall en een zwarte man in pilotenuniform.
De tekening, op een blauw billboard, staat dinsdagmiddag in de hal van de Tweede Kamer. Een groepje piloten, luchtvaarttechnici en cabinepersoneel komt namens drie vakbonden een petitie aanbieden tegen het verbod op nachtvluchten. In artikel 5 van de Grondwet staat sinds 1887 dat elke burger het recht heeft om een petitie in te dienen en dat kan in de Tweede Kamer op dinsdag van kwart over één tot kwart voor twee. Het kan over álles gaan, deze dinsdag is er ook een petitie over het bouwen van méér huizen in dorpjes.
Kamerlid Willem Boutkan van de PVV, die net als de vakbonden tegen het verbod op nachtvluchten is, zegt dat hij de tekening prachtig vindt en in zijn werkkamer wil ophangen. Maar dat mag niet. Van de Archiefwet moeten de petities en alles wat erbij hoort worden geregistreerd en bewaard. „Tot in de eeuwigheid”, zeggen twee ambtenaren de volgende dag. Ze laten me de kelder zien met het petitiemateriaal: honderden billboards, spandoeken, multomappen en andere soorten verpakkingen voor een boodschap aan de politiek. Een wandkleed met een baarmoeder en een ongeboren baby erop, een vliegtuigje van piepschuim, een plastic olievat met een waarschuwing tegen radioactief afval, een doos vol papieren maandverband, verkeersborden, brieven.
Het Archievenblad had vorige maand een artikel over deze „bijzondere vorm van activisme”, met foto’s uit de kelder. Je zou van de spullen een tentoonstelling kunnen maken over de zorgen, angsten en woede van burgers door de jaren heen. Maar dat is niet de bedoeling. Alles wordt overgedragen aan het Nationaal Archief, maar pas nadat is bedacht wat er moet gebeuren met materiaal dat schadelijke stoffen bevat of te groot is voor een archiefkast: de Consumentenbond kwam een keer met een billboard van 3,5 bij 1,5 meter.
Cartoonist Rein Valk zag zijn tekening woensdag in De Telegraaf, bij een artikel over de petitie, en dacht: de achtergrond had lichter gekund. Verder was hij tevreden. Zijn opdrachtgever had hem gevraagd om óók mensen van kleur te tekenen. „Maar dat doe ik altijd, zo is ook de wereld waarin ik werk bij KLM.” Dat het bord voor altijd wordt bewaard, vindt hij „grappig”. Al had Willem Boutkan het van hém wel mogen ophangen in de gang van de PVV. „Als hij het echt mooi vindt. Daar doe je het toch voor.” En voor de boodschap over de nachtvluchten? „De GroenLinks-gang ja, dat was nog leuker geweest.”