Israëlisch oorlogskabinet heeft het over vergeldingsactie, ondanks zorgen bondgenoten

De boodschap vanuit Israëls bondgenoten is duidelijk. Nadat Israël twee weken geleden het Iraanse consulaat in Syrië bombardeerde, en Iran dit weekend een vergeldingsactie uitvoerde door honderden drones en raketten op Israël af te schieten, is het welletjes geweest. De kans op escalatie, en een bredere regionale oorlog, is te groot.

“Je hebt een overwinning in handen”, zei Biden dit weekend tegen premier Netanyahu, doelend op het feit dat bijna alle raketten en drones dit weekend uit de lucht zijn geschoten, en er nog geen dodelijke slachtoffers bekend zijn. “Accepteer die.” Met als subtekst: laat het gaan, voer geen vergeldingsaanval op Iran uit.

Ook de Britse minister van buitenlandse zaken David Cameron zegt dat Israël nu het beste op de rem kan trappen. Israël heeft volgens hem ‘het recht om te reageren’, maar het VK ‘staat niet achter een vergeldingsaanval’, zei hij maandag tegen het Britse Sky News. “Er zijn momenten dat je niet alleen sterk moet zijn, maar ook slim, en niet alleen je hart moet gebruiken, maar ook je hoofd.”

Exit-strategie ligt nu nog voor de hand

Maar of Israël dat ook zo vindt, is de vraag. Het land kan er inderdaad baat bij hebben om voorlopig niks te doen. De exit-strategie ligt nu nog voor de hand: nadat Iran voor het eerst een directe aanval op Israël heeft uitgevoerd, en Israël deze – met hulp – grotendeels heeft afgeslagen, kunnen beide landen de overwinning opeisen, hun eergevoel behouden, en het er verder bij laten.

Als Israël met een tegenaanval komt, bestaat het risico dat Iran dáár weer op zal reageren. Wat begon als een reeks oog-om-oogaanvallen, kan zo binnen korte tijd ontsporen in een regelrechte oorlog. Tegen die tijd zal een exit-strategie steeds verder uit zicht raken.

Tijdige waarschuwing

De Iraanse aanval dit weekend leek speciaal ontworpen om de kans op verdere escalatie gering te houden. Israël verwachtte al een militaire actie nadat omliggende landen door Iran gewaarschuwd waren dat deze eraan kwam. De eerste aanvalsgolf die zaterdag werd afgevuurd, bestond uit drones die een paar uur over hun tocht deden – pas later werden er raketten afgevuurd – waardoor Israël een tijdige waarschuwing kreeg om alle luchtafweer en gevechtsvliegtuigen gereed te maken.

In het geval van een volgende Iraanse aanval zal Israël mogelijk niet zoveel tijd krijgen om zich voor te bereiden. Iran kan ook harder toeslaan, en in één keer duizenden raketten afvuren, in plaats van de honderden drones en raketten die het zaterdag richting Israël schoot, om het de Israëlische luchtafweer nog moeilijker te maken. In dat geval zouden er meer Israëlische slachtoffers kunnen vallen.

Door voorlopig af te zien van een tegenaanval, kan Israël zich ook wentelen in de plotselinge hervonden goodwill van westerse bondgenoten. Die goodwill had deuken opgelopen door het Israëlische offensief in Gaza, waarbij al tienduizenden Palestijnen gedood zijn. Niet dat die welwillendheid helemaal verspeeld was; over het algemeen blijven landen – met name grote exporteurs als de Verenigde Staten en Duitsland – wapens en politieke steun aan Israël leveren.

Maar vanwege het oplopende dodental in Gaza, de dreigende hongersnood en een mogelijke grondinvasie van Rafah kreeg Israël steeds meer kritiek. De Iraanse aanval heeft die kritiek nu grotendeels doen verstommen.

Doelwitten

Tegelijkertijd heeft Israël ook genoeg redenen om wél over te gaan tot een nieuwe aanval. Het is de eerste directe aanval die Iran ooit op Israël heeft uitgevoerd. Moet zoiets, zeggen politici, dan onbeantwoord blijven? Vanuit de extreemrechtse flank van Netanyahu’s kabinet komt de laatste dagen de roep om alle terughoudendheid te laten varen en ‘helemaal los te gaan’.

De onvoorwaardelijke steun van Biden kan er ook voor zorgen dat Israël zich juist gesterkt voelt om een tegenaanval uit te voeren. Hoewel de VS duidelijk hebben gemaakt dit niet te willen, zullen ze Israël opnieuw verdedigen als het moet. De laatste maanden in Gaza, en de Iraanse aanval dit weekend, hebben laten zien dat Biden, ondanks zijn onvrede met het Israëlische beleid, het land zal blijven steunen

Mogelijk ziet Israël dit als een goed moment om een paar gevoelige klappen aan Iran uit te delen. Over de aanwezigheid van de Revolutionaire Garde en bevriende milities in de regio, net als het nucleaire programma in eigen land, heeft Israël veel zorgen.

Een Israëlische aanval zou zich kunnen richten op Iraanse nucleaire faciliteiten, hoewel het risico op verdere escalatie bij zo’n aanval wel erg groot is. Israël kan zich ook richten op drone- of raketfabrieken of doelwitten van de Revolutionaire Garde binnen Iran, óf in landen als Libanon en Syrië. Israël valt fabrieken in die laatste twee landen al jaren aan, maar Iran zegt nu dit ook als een directe aanval te zullen zien.

De mannen die er uiteindelijk over gaan, het oorlogskabinet, kwamen maandag opnieuw bijeen. Het Israëlische Channel 12 meldde achteraf dat er verschillende ‘vergeldende opties’ besproken zouden zijn, maar dat er nog geen duidelijkheid is over een vervolgstap. Dinsdag is er een nieuwe bijeenkomst gepland.

Lees ook:

Israël en Iran beweren allebei de winnaar van de confrontatie te zijn

Iran heeft zijn dreigementen zondag waargemaakt met een grootschalige aanval op Israël, maar het laatste land zegt niet onder de indruk te zijn.