Aurélie Godard, arts in Gaza: ‘De mensen leven in afgrijselijke omstandigheden, ze hebben geen zicht op de toekomst’

Aurelie Godard is zondag weer in Rafah, waar ze woont in een huis in een ‘redelijk veilige buurt’. Hier vallen geen bommen, vertelt ze, maar de explosies zijn nooit ver weg. Vanuit haar huis kan zij ze horen: ‘Het is niet afgelopen. Er wordt nog altijd gebombardeerd. We horen het voortdurend in de verte, soms voel ik het.’

Het voelt als een aardbeving, zegt de Franse anesthesioloog en intensivist, maar dan veel korter. Het is niet gevaarlijk, maar het raakt haar elke keer weer, want ze weet dat bij elke dreun mensen omkomen of gewond raken, en gewond betekent niet zelden voor het leven gehandicapt. Dat zijn de mensen die ze tegenkomt op de operatietafel.

‘De meeste mensen zijn gewond geraakt door explosies. Zij die het overleven, hebben open botbreuken. Het vel en het vlees is opengereten door de explosie, en die wonden ontsteken heel makkelijk, en dan is amputatie het enige redmiddel. En iemand die door een explosie gewond raakt, heeft meestal meerdere wonden, waardoor soms meerdere amputaties nodig zijn. Niet twee benen of twee armen, maar willekeurig, een arm, een been. De mensen zijn voor het leven verminkt.’

Hoewel het oorlog is, zijn kogelwonden zeldzaam, zegt ze. ‘Met één kogel tref je één mens. Een bom raakt er een boel tegelijk, he?’ Het klinkt cynisch, maar het is de harde werkelijkheid van de oorlog in Gaza, zoals Aurelie Godard die heeft gezien.

Honger is nog steeds een groot probleem. Niet zozeer in het zuiden van Gaza, waar Godard werkt, al komt ook hier alle eten uit blik. Vers fruit is zelfs in Rafah, waar de meeste hulpkonvooien binnenkomen, een onbetaalbare zeldzaamheid.

De echte honger zie je in het noorden, dat maandenlang afgesneden is geweest van de buitenwereld. Ook daar komen nu eindelijk hulpgoederen binnen, maar niemand weet precies hoeveel. ‘Het is niet genoeg om vrachtauto’s te tellen, je moet weten wat erin zit’, zegt ze. ‘We wachten af om te zien of het helpt. De mensen daar hebben maanden helemaal niets gehad. Er zijn enorme hoeveelheden nodig om die achterstand in te halen. Ik ben nog niet optimistisch.’

Leeg ziekenhuis

Zaterdag bezocht Godard de stad Khan Younis, waar de laatste veldslagen van de oorlog woedden. Daar bezocht ze het tweede ziekenhuis van Gaza, het Nasser. ‘Het gebouw staat nog overeind, maar iedereen is vertrokken. Het ziekenhuis is leeg. Er is niets meer. Nul!’ Het grootste ziekenhuis, het Shifa in Gaza Stad, ligt volgens Godard helemaal in puin.

Khan Younis zelf is ‘een spookstad’, zegt Godard, ‘het is een onleefbare stad. Alles ligt in puin. Alles is verwoest. Er zijn geen wegen meer, er is geen water, niets.’ Mensen gaan er alleen heen om te zoeken naar spullen in de puinhopen van hun huis, en daarna gaan ze weer terug naar hun vaak geïmproviseerde tent in Rafah.

In Rafah zijn ze nog veilig, maar alleen zolang het duurt. Israël wil ook deze stad nog binnenvallen, wat volgens velen zal uitdraaien op een ‘humanitaire catastrofe’. ‘Als je hier mensen vraagt: hoe gaat het ermee, zeggen ze: ‘We overleven’, of: ‘We ademen nog’. Zal ik morgen nog leven? Ik kan het niet zeggen. Het klinkt bijna hetzelfde als wanneer mensen zeggen: ‘Iedereen gaat uiteindelijk dood’, maar het is heel iets anders. Er is een enorm verschil.’

‘De mensen hier zijn alles kwijt. Ze leven in afgrijselijke omstandigheden, en ze hebben geen zicht op de toekomst. Zij zijn hun baan kwijt, hebben meerdere keren moeten vluchten. Ze hebben last van huidziektes en ademproblemen, virussen hebben vrij spel in de overvolle tenten.’

Door mensen veroorzaakt

Opereren, medicijnen verstrekken: Artsen zonder Grenzen is erop ingericht. Het is een grote, professionele organisatie die zorgt dat er voldoende medicijnen zijn, een veldhospitaal. ‘Als je komt, ben je voorbereid. Je weet wat je te wachten staat.’

Toch heeft ze nu het gevoel dat ze in een ravijn kijkt waarvan ze de bodem niet kan zien. Vooral het feit dat de onmetelijke verwoesting in Gaza door mensen is veroorzaakt, frustreert haar mateloos. Alles is zo kapot, dat het ‘jaren, of tientallen jaren’ gaat duren voordat het leven weer een beetje lijkt op wat ze voor de oorlog hadden.