De minima zijn er nu wel voldoende op vooruitgegaan
De Eerste Kamer moet het wetsvoorstel verwerpen om het minimumloon weer te verhogen, vinden hoogleraren economie Raymond Gradus en Pierre Koning.
Het minimumloon moet omhoog, ‘nu is het moment’, staat in het hoofdredactioneel commentaar (Opinie, 19 maart). In tegenstelling tot wat het Trouw-commentaar stelt, zijn er echter volop redenen om zo’n extra verhoging te verwerpen.
Er ligt nu een wetsvoorstel voor, waardoor het wettelijk minimumloon en alle daaraan gekoppelde uitkeringen per 1 juli met 1,2 procent extra omhooggaan. In de komende weken stemt de Eerste Kamer over dit wetsvoorstel, nadat de Tweede Kamer het met steun van de PVV en linkse partijen heeft aangenomen.
Wat is erop tegen? Op de eerste plaats zal dit wetsvoorstel ‘de kloof tussen arm en rijk’ amper of niet verkleinen. Dit komt doordat ook de AOW met 1,2 procent omhoog gaat door de koppeling van deze volksverzekering aan het wettelijk minimumloon. Alle AOW-gerechtigden profiteren dus van deze verhoging.
Gepensioneerde profiteert
Terecht gaf BBB-Kamerlid Mona Keijzer al tijdens de behandeling van het voorstel aan: “Dit kost 850 miljoen euro en het grootste gedeelte (ruim 60 procent) gaat naar gepensioneerden. Terwijl dat niet vanzelfsprekend de mensen zijn die niet rond kunnen komen, althans degenen met wat hogere pensioenen.”
De armoede onder ouderen is zeer laag. Dit zit zo: de AOW is gebaseerd op een inkomensbegrip. AOW’ers zonder aanvullend pensioen krijgen daardoor enkele honderden euro’s meer dan andere sociale minima. De Commissie sociaal minimum pleitte daarom voor extra verhoging van het wettelijk minimumloon en uitkeringen, zonder de AOW daaraan te koppelen.
Op het eerste gezicht gaat het ‘slechts’ om een loonstijging van 1,2 procent, maar schijn bedriegt. Het minimumloon en de daarvan afgeleide uitkeringen zoals AOW en bijstand, worden tweemaal per jaar aangepast. Dat gebeurt op basis van de gemiddelde cao-loonstijging bij bedrijven en de overheid. Laat nu in 2024 deze gemiddelde loonstijging fors hoger zijn dan de inflatie.
Volgens de laatste inzichten stijgen het minimumloon en de uitkeringen dit jaar meer dan twee keer zo hard als de prijzen. De koopkracht van minima blijft dus níet achter bij de rest van de werkende bevolking. De meest recente CPB-cijfers laten zien dat de koopkracht van 2021 tot en met 2024 voor minima met 5,3 procent stijgt, terwijl die voor werkenden met 0,8 procent daalt.
Bovendien is het minimumloon de afgelopen jaren al flink verhoogd. Per 1 januari 2023 vond een verhoging van het wettelijk minimum plaats met 10 procent. Belangrijk is ook dat werkgevers vanaf januari 2024 verplicht zijn om het wettelijk minimumuurloon te betalen dat geldt voor 36 uur werken. Dit betekende vooral voor de detailhandel en horeca fors hogere salariskosten.
Onbetaalbaar voor mkb
In totaal is het minimumloon vorig jaar tussen 18 en 31 procent gestegen. Terecht dat ondernemersorganisaties waarschuwen dat verdere verhoging voor veel, met name kleinere bedrijven – vaak ook geconfronteerd met hogere belastingen en energiekosten – nu al bijna niet meer op te brengen is.
Dit brengt ons bij het laatste argument om het wetsvoorstel te verwerpen: de dekking. De extra uitgaven worden betaald uit een hogere bankbelasting, het schrappen van de vrijstelling op de belasting bij de inkoop van eigen aandelen en hogere tarieven in box 2 en box 3. Dit zijn bijna allemaal belastingen die op werkgevers drukken. De verwachting is ook dat banken hun tarieven voor mkb’ers gaan verhogen.
De Eerste Kamer tekende al bezwaar aan tegen het schrappen van vrijstelling op de belasting bij inkoop van eigen aandelen. De noodzaak van het schrappen is na de dreigende exodus van grote bedrijven niet minder geworden. Nu echter een alternatieve dekking niet voorhanden is, en de Eerste Kamer in feite ziet dat er niets gebeurt met haar bezwaren, kan zij niet anders dan het wetsvoorstel verwerpen.
Raymond Gradus en Pierre Koning zijn hoogleraren economie aan de Vrije Universiteit Amsterdam
Lees ook:
Het minimumloon moet omhoog, nu is het moment
Hoofdredactioneel commentaar: Over één thema was er tijdens de verkiezingscampagne politieke consensus: het minimumloon moet omhoog. Nu blijkt dat die toezegging niet zonder meer kan rekenen op een meerderheid in het parlement.
PVV schaart zich met verhoging minimumloon achter linkse partijen
De PVV wil het minimumloon verhogen. De partij neemt afstand van de formatiepartijen NSC en de VVD. Die zijn uiterst kritisch op het nieuwe wetsvoorstel.