Inspectie moet gesloten jeugdzorg beter onderzoeken: ‘Dit had nooit mogen gebeuren’

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd gaat de controle op de gang van zaken in instellingen voor gesloten jeugdzorg aanpassen. De nieuwe werkwijze moet volgen op een „reflectie” over de eigen handelwijze in de afgelopen jaren, waarin signalen over misstanden zijn gemist. Dit heeft demissionair staatssecretaris Maarten van Ooijen (VWS, ChristenUnie) donderdag gezegd in een debat met de Tweede Kamer over de gesloten jeugdzorg.

Onlangs verscheen een rapport van Jason Bhugwandass (26) over zijn eigen ervaringen en die van vijftig andere jongeren in de zwaarste vorm van gesloten jeugdzorg. Daarin vertellen ze over aanhoudende misstanden, van langdurige eenzame opsluiting en pesterijen tot verkrachtingen door personeelsleden aan toe.

„Huiveringwekkend”, stelt Van Ooijen over het rapport. „Dit had nooit mogen gebeuren.” Ook de Tweede Kamer is geschokt, en bovendien verontwaardigd dat de zorg in gesloten instellingen voor kwetsbare jongeren al jaren te wensen overlaat en het maar niet lijkt te lukken verbeteringen aan te brengen. NSC en GroenLinks-PvdA pleiten zelfs voor een „beknopte” parlementaire enquête.

Lees ook Gesloten jeugdzorg uitbannen gaat niet samen met bezuinigen

Signalen gemist

Het kabinet wil al langer een einde maken aan het langdurig en eenzaam opsluiten van kwetsbare jongeren die veelal kampen met zware gedragsproblemen en een psychiatrische stoornis. Vanaf volgend jaar moeten alle instellingen voor deze groep jongeren werken met kleinschalige voorzieningen; en in 2030 moet het aantal jongeren dat wordt opgesloten „zo dicht mogelijk bij nul” liggen, aldus Van Ooijen.

Veel partijen vragen zich af hoe de inspectie de signalen van misstanden binnen de zwaarste vorm van jeugdhulp kan hebben gemist, ondanks dat bij inspecties vele tientallen jongeren werden gesproken. De „discrepantie” met het relaas van de vijftig jongeren in het rapport van Jason Bhugwandass is „pijnlijk”, aldus Van Ooijen. „Dat noopt tot reflectie.” Hij geeft als mogelijke verklaring dat jongeren binnen een instelling, afhankelijk van de medewerkers aldaar, „iets anders zeggen” dan jongeren die na afloop hun ervaringen bespreken met een lotgenoot. Vermoedelijk gaat de inspectie voortaan meer ervaringsdeskundigen betrekken bij de inspecties.

Het kabinet is van plan „erkenning” te geven aan het leed dat de jongeren is aangedaan. Maar tot excuses komt het nog niet, antwoordde Van Ooijen op vragen van de Tweede Kamer; hij wil eerst met meer jongeren zelf praten, met gemeenten, en ook wil hij de uitkomsten afwachten van een onafhankelijk onderzoek, iets waar Jason Bhugwandass in zijn rapport op heeft aangedrongen. Van Ooijen prefereert „een zorgvuldige en inhoudsvolle erkenning” boven een simpel „sorry” zeggen „om er van af te zijn”.

Lees ook Jason kwam zelf in de gesloten jeugdzorg terecht. Nu onthult hij de misstanden