Het rijke Nederland moet meer klimaatambitie tonen, blijkt uit berekening
Nederland moet een klimaatdoel gaan opstellen voor 2040. Rekening houdend met rechtvaardigheid is een uitstootreductie van 90 procent een gepaste ambitie, vindt het Planbureau voor de Leefomgeving.
Nederland zal met ambitieuze doelen voor 2040 moeten komen als het een klimaatbeleid wil voeren dat internationaal rechtvaardig is. Dit betekent dat de uitstoot van broeikasgassen nog sneller moet worden verminderd vergeleken met de huidige doelen. Maar volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) is dat wel eerlijker, blijkt uit zijn nieuwe rapport ‘Wat zijn rechtvaardige en haalbare klimaatdoelen voor Nederland?’
Op de klimaattop van Parijs is afgesproken dat rijke landen het voortouw nemen bij het verminderen van de uitstoot. De lasten moeten namelijk rechtvaardig worden verdeeld tussen landen. Je zou daarom rekening moeten houden met de mate waarin landen het klimaatprobleem mede hebben veroorzaakt, bijvoorbeeld door de uitstoot van hun fabrieken in het verleden. Net als met de rijkdom van landen en hun vermogen om de maatschappij te verduurzamen.
Als je dat doet, zie je volgens het PBL dat het “gepast” is om de Nederlandse uitstoot van broeikasgassen in 2040 met 90 procent of meer terug te dringen (vergeleken met 1990). “Dat is een erg ambitieus doel, waarbij de haalbaarheid wel wat in het geding komt”, zegt PBL-onderzoeker Detlef van Vuuren.
Hernieuwbare energie
Besparingen tot 90 procent kan Nederland nog net dragen, verwacht het PBL. Daarvoor is het bijvoorbeeld nodig om over voldoende hernieuwbare energie en groene waterstof te beschikken, het elektriciteitsnet uit te breiden en de opslag van CO2 in lege gasvelden op gang te brengen.
Als Nederland nog meer wil besparen, zullen burgers hun steentje moeten bijdragen. Vooral welvarende burgers, want zij hebben de grootste CO2-voetafdruk – ook dat is een vorm van rechtvaardigheid. Minder vliegen, minder vlees eten en minder nieuwe spullen kopen is dan noodzakelijk. Of de maatschappij dat accepteert is de vraag, zegt het PBL.
Om de mondiale opwarming te beperken wil Nederland de uitstoot in 2030 terugdringen met 55 procent, liever nog met 60 procent. Verder wil het in 2050 klimaatneutraal zijn. Het scherpere doel voor 2040 zou bijvoorbeeld gevolgen kunnen hebben voor de gaswinning op de Noordzee. Nederland wil energiebedrijven gascontracten aanbieden die tot 2045 duren. Greenpeace is daar woest over.
Vorige maand heeft de Europese Commissie al voorgesteld om in 2040 de uitstoot met 90 procent te reduceren. Het Nederlandse demissionaire kabinet moet daar binnenkort op reageren en de Tweede Kamer vergadert deze week over dit onderwerp.
Volgens het IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties, mag de wereld nog 250 gigaton CO2 uitstoten om de opwarming aan het eind van de eeuw te beperken tot 1,5 Celsius. Dat is nog maar zes keer de huidige jaarlijkse CO2-uitstoot. Voor een opwarming van maximaal 2 graden heeft de wereld nog zo’n 950 gigaton ‘koolstofbudget’ over.
Groei nodig
Dat budget kan worden verdeeld over alle landen. Maar iedereen dezelfde besparing opleggen wordt niet als rechtvaardig gezien, zegt het PBL. Neem India. “Dat stoot per persoon een zesde uit van Nederland, heeft historisch nauwelijks uitgestoten, is veel armer en heeft groei nodig om uit die armoede te komen.”
Discussies over de verantwoordelijkheid van landen in de klimaatcrisis zijn ingewikkeld omdat landen verschillende belangen hebben. Het ene land wordt bijvoorbeeld harder getroffen door klimaatverandering dan het andere. Ook leidt een rechtvaardige rekensom niet altijd tot realistisch klimaatbeleid.
Als je het mondiale koolstofbudget bijvoorbeeld zo verdeelt dat arme landen zich eerst economisch kunnen ontwikkelen voordat ze hun uitstoot verminderen, dan zou het Nederlandse koolstofbudget er volgens het PBL al binnen drie jaar doorheen zijn. Maar zo snel besparen is voor Nederland niet te doen, zegt onderzoeker Van Vuuren.
Lees ook:
Greenpeace stapt uit Noordzee-akkoord om extra gaswinning. ‘We voelen ons bedonderd’
Natuurorganisaties en de overheid hadden afgesproken om voor de gaswinning op de Noordzee rekening te houden met het Parijs-akkoord. De overheid komt die afspraak niet na, zegt directeur Andy Palmen van Greenpeace.
Moet Nederland al het gas uit de Noordzee oppompen omwille van het klimaat?
De winning en het transport van vloeibaar gas (lng) uit de Verenigde Staten gaan gepaard met veel methaanuitstoot, gas uit de Noordzee is juist één van de schoonste fossiele brandstoffen ter wereld. Moet Nederland de Noordzee dan maar leegpompen voor het klimaat?