In Entrevías weten de armsten van Spanje niets van de maatregelen die hun leed moeten verzachten

Hoe komen de armsten deze financieel zware tijden door? Er zijn mensen die wakker liggen van die vraag, en er zijn de mensen van vastgoedbedrijven als die waar Ángela Sánchez (32) haar flatwoning van huurt. Hoewel haar contract nog doorliep, schoot haar maandelijkse huur onlangs met 100 euro omhoog, vertelt de geboren Dominicaanse, terwijl ze met haar buggy over de straten van de Madrileense wijk Entrevías vliegt. Ze is bijna te laat voor een controle-afspraak bij de huisarts; baby Tiago, die onder de kap van de buggy niets van de haast meekrijgt, werd op 1 april geboren met vocht in zijn kleine longen.

Twee maanden later hoorde ze dat haar huur van 520 naar 620 euro zou stijgen, zegt Sánchez, een moeder van drie die moet rondkomen van wat haar man in de bouw verdient, aangevuld met een uitkering. Maar de Spaanse regering heeft toch een maximale huurverhoging van 2 procent ingesteld, juist om minima als zij te helpen? ‘Dat is wat ik dacht.’ Alleen is papier geduldig, en het vastgoedbedrijf niet. ‘Ik heb me erbij neergelegd. Dat bezorgt me minder stress dan als ze maar blijven bellen.’

Hulppakket van 30 miljard euro

Inflatie, inflatie, inflatie: niet veel woorden roepen zo veel doembeelden op als de term die in Europa lang tot het verleden leek te behoren. Nu het einde van de oorlog in Oekraïne nog niet in zicht is en de Europese bevolking een barre winter tegemoet lijkt te gaan, breken de verschillende regeringen zich het hoofd over de beste manier om de economische sores onder hun bevolkingen te verlichten, en zo de sociale onrust binnen de perken te houden.

Anders dan in Nederland, waar tot de presentatie van een miljardenpakket op Prinsjesdag met de dag meer gemor klonk over het ‘getreuzel’ van het kabinet, stapelt de linkse regering van Spanje sinds het uitbreken van de oorlog de ene crisismaatregel op de andere. Het heeft geleid tot een inmiddels imposante toren: korting op de energienota, gedeeltelijk gratis treinvervoer, goedkopere brandstof aan de pomp, een verhoging van de bijstandsuitkering en een cheque van 200 euro voor de kwetsbaarste huishoudens. Het hele pakket is goed voor een slordige 30 miljard euro, stelt premier Pedro Sánchez.

En gered is de burger, zou je bijna denken. Dat goedbedoelde plannen alleen niet altijd uitpakken zoals gedacht, blijkt uit het voorbeeld van een andere steunmaatregel: de maximale huurverhoging. Waar verhuurders voorheen de maandelijkse huur bij de ingang van een nieuw contractjaar mochten verhogen met het actuele inflatiecijfer, geldt sinds april een maximumverhoging van 2 procent. Een maatregel die de overheid zelf niets kost, maar huurders vele tientallen euro’s per maand kan besparen nu het inflatiecijfer rond de 10 procent blijft bungelen.

Kán besparen, zegt Pilar López. ‘Maar veel van de mensen die hier wonen, weten niets van een maximale verhoging.’ ‘Hier’ is Entrevías, een van de armste wijken van Madrid, in het zuidoosten van de hoofdstad. Een wijk met een beroerd imago, en daarom het decor van de nieuwste Spaanse hitserie op Netflix. Wrong Side of the Tracks, de verkeerde kant van het spoor, is de weinig dubbelzinnige Engelse titel. In het Spaans heet de serie simpelweg Entrevías: tussen de sporen, de naam die aan de wijk is gegeven vanwege de spoorlijnen die haar omringen.

‘Huurders moeten wel accepteren’

In de serie is dit deel van Madrid opgegeven door de politie; zelfs voor een schietpartij komen de agenten hun nest niet uit. Maar ga op een doordeweekse dag Entrevías in, en wat je ziet is een gemoedelijke arbeiderswijk, waar de schone was uit de ramen van hoge flats hangt te drogen en bewoners met grote dromen een rij vormen voor de loterijwinkel. ‘Ik zou deze plek voor geen goud verruilen voor het centrum’, zegt López (61), een kordate vrouw met blonde highlights in kortgeknipt bruin haar. Als geen ander kent zij de woonsituatie in haar wijk: al 22 jaar runt ze er een piepklein makelaarskantoor.

De laatste jaren heeft ze de prijzen zien verdubbelen: waar eerst één gezin woonde, zitten er nu uit financiële noodzaak twee. ‘Er zijn gewoon te weinig betaalbare woningen.’ Een deel van die huisbazen voelt zich in die situatie onaantastbaar en trekt zich weinig aan van de wet. Ook als het over de huurverhoging gaat. ‘Van 700 gaan ze ineens op 800 euro per maand zitten. En de huurders accepteren het’, ook als ze wél weten van het maximum. ‘Want een andere woning is niet te vinden.’

Hetzelfde soort verhalen komt deze dagen binnen bij de Huurdersbond in Madrid, zegt woordvoerder Pablo Martínez. ‘Deze huisbazen spelen met de angst van hun huurders om uit hun huis gezet te worden, ook al mag dat wettelijk helemaal niet.’ De Spaanse vereniging voor verhuurders, Asval, ging niet in op verzoeken om commentaar.

Voor de inwoners van Entrevías is de huurverhoging een extra donkere wolk in een toch al dreigende lucht. Neem Pablo Teruel (34) en Nieves Castillejo (27), die onderweg zijn om hun dochter van 6, die ook Nieves heet, van school op te halen. Ze hebben net 730 euro bijeengeschraapt om boeken en een schooluniform voor Nieves te kopen, vertelt Teruel, die een tatoeage van een draak op zijn arm en een gouden ketting om zijn hals draagt.

Als podiumbouwer verdient hij 1.900 euro, waarvan eenderde opgaat aan huur – en dan moet de huurverhoging van volgende maand nog komen. Van een maximum van 2 procent hebben ze nog niet eerder gehoord. Teruel: ‘Maar de huisbazen doen toch waar ze zelf zin in hebben.’ En zij zullen betalen, zegt Castillejo. ‘Wat wat kunnen we anders?’