Met Hemelvaart zien hoe we zelf het ravijn in zakken?
Ik ben fan van de Zweedse arts Hans Rosling, die de laatste tien jaar van zijn leven wijdde aan een blijde boodschap: de harde feiten en cijfers bewijzen dat het echt, écht steeds beter gaat met de mensheid. Hoezeer dit ook in strijd lijkt met wat je ziet in de krant en op tv. Neem Roslings boek Feitenkennis: het barst van de blij makende grafieken vol stijgende lijnen over zaken als de toegankelijkheid van onderwijs, gezondheidszorg en welvaart voor de gemiddelde wereldburger. Maar een rondje tv terugkijken op Hemelvaartsdag bracht de mondhoeken weer moeiteloos naar beneden. Is dit doemgevoel de schuld van de media?
Wel, die waren deze week nog heel terughoudend in het quoten van de stokoude filantroop George Soros (91) die tijdens het World Economic Forum in Davos zijn visie gaf op de oorlog in Oekraïne: “Deze invasie was misschien de start van de derde wereldoorlog en onze beschaving gaat die mogelijk niet overleven”. Hij doelde daarmee op hoe deze oorlog de aandacht afleidt van het veel urgentere gevecht tegen de klimaatverandering.
Het hachje van de leiders
Soros’ apocalyptische speech – integraal op YouTube – draaide om de dialectiek tussen de open samenleving waarin het individu centraal staat en de gesloten samenleving die draait om het hachje van de leiders. En het was een ferm pleidooi voor het in stand houden van sterke wereldorganisaties, om de open structuren te beschermen.
Als Nederlander is het momenteel minder stressvol om dat wijde wereldtoneel te volgen, dan om te kijken naar de toestand in onze eigen bestuurlijke organisaties. Zoals je op een evenwichtsbalk stabieler staat door in de verte te kijken, en niet naar de situatie rond je voeten.
Neem afgelopen maandag de documentaire De blauwe familie (KRO-NCRV) over het intrinsieke racisme binnen de Nederlandse politieorganisatie. “Politiemensen zijn helden in het aanspreken van burgers, maar zodra ze elkaar moeten aanspreken op racistisch gedrag dan is dat een brug of twee te ver”, aldus een zwarte diender. De leiding grijpt niet in.
Woensdag bracht na het verlies van Feyenoord volksheld Pieter Omtzigt in Op1 ook weinig vreugde met nieuwe details over de institutionele discriminatie bij de ‘blauwe belastingdienst’, de inkomstenbelasting. Zoals dat een gift aan een moskee je bij voorbaat verdacht maakt. “De Belastingdienst heeft minstens dertien wetten overtreden en dan tel ik de wetten die over discriminatie gaan nog niet mee”, zei Omtzigt,
Dan maar aan de drank?
Zucht. Dan maar aan de drank? Ik houd me in. En zap naar lichtpunten, zoals de onthutsende maar ook hoopgevende aflevering van VPRO’s Tegenlicht afgelopen maandag, waarin Mathieu Segers – hoogleraar Europese geschiedenis – college geeft over het huidige tijdsgewricht. Hij praat op zo’n heldere manier over de noodzaak van Europese solidariteit en het bieden van bestaanszekerheid aan alle Europeanen, dat je meteen bewuster luistert naar bijvoorbeeld de speech van president Macron op 9 mei in Straatsburg. Het is zo gemakkelijk om Europese ambities als clichés af te doen en geen bestuurder meer te vertrouwen, maar wat is het veel zinvoller om soeverein, verenigd, democratisch en positief te zijn, als West- en Oost-Europa samen.
Doe ik op Hemelvaartsdag toch een Roslingetje: kiezen voor de opwaartse lijn.
Vijf keer per week schrijven Renate van der Bas en Maaike Bos columns over televisie.