“Russische luitenant-kolonel schoot eigen soldaten dood omdat ze zwaargewond waren”

Lees alles over de oorlog tussen Oekraïne en Rusland in ons dossier

“Onze eigen gewonden worden koudweg afgemaakt”, vertelt een eerste soldaat. “Een jonge kerel lag op de grond en kreeg de vraag of hij nog kon stappen. Nee, luidde het antwoord. Vervolgens trok de commandant zijn wapen en schoot hij hem dood.”

“Maar het bleef niet bij dat ene slachtoffer. Vier à vijf mensen zijn op die manier aan hun einde gekomen. Allemaal jonge gasten nog”, stelde een tweede soldaat.

“Ze hadden nog gered kunnen worden als ze ergens hulp zouden gekregen hebben. Maar hij heeft hen simpelweg vermoord”, vulde een derde aan.

Het kwintet legde de verklaringen af bij Zolkin, een Oekraïense blogger die intussen al honderden van zulke interviews afgenomen heeft. Zijn rol is controversieel: voor de ene legt hij de waarheid bloot, voor de andere schendt hij de conventie van Genève door krijgsgevangenen te kijk te zetten.

“Je hoeft enkel de feiten te geloven”, reageerde Zolkin zelf in ‘The Guardian’. “Rusland trekt een rookgordijn op, wij spelen open kaart met onze foto’s en video’s. Of we de soldaten op deze manier niet belachelijk maken? Ze huilen en bedanken ons net voor wat we doen. We laten hen met het thuisfront bellen, dat lijkt me net een humanitaire daad.”

Het initiatief kwam er uit frustratie omdat de Russische bevolking niet de waarheid over de oorlog te horen kreeg. Tegelijk stelde Zolkin vast dat heel wat familieleden en vrienden van Russische soldaten via een Telegram-kanaal wilden weten wat er met hun geliefde gebeurd was. Met de hulp van Victor Andrusiv, een vriend die adviseur is bij het ministerie van Binnenlandse Zaken, begon hij hun moeders op te bellen. Die gesprekken werden ook gefilmd.

Na drie dagen merkte Zolkin echter een verandering op. “De mama’s gaven enkel nog maar standaard antwoorden. ‘We zijn niet geïnteresseerd in politiek. We weten van niets’, klonk het constant. Ze werden dus onder druk gezet door de Russische geheime dienst.”

Zolkin wilde de soldaten vervolgens zelf laten bellen met hun moeders. Na toestemming van de regering kwam Pavel Kravchenko op 18 maart als eerste aan de beurt. Hij maakte duidelijk dat hij zonder enig besef in een oorlog beland was.

“We reden in een konvooi”, verklaarde hij. “Toen we de grens overstaken, vroegen we aan onze commandant wat de bedoeling was. ‘Stel geen onnodige vragen’, antwoordde hij. Plots waren we omsingeld. We kregen niet eens de kans om terug te vechten. Onze tanks werden vernield en we gaven ons meteen over. Ik wilde niet sterven, ik wilde leven.”

Zolkin interviewt nu circa tien Russische krijgsgevangenen per dag. Eerst verklaren ze dat ze het gesprek uit vrije wil voeren, daarna geven ze meer uitleg over hun militaire achtergrond en de omstandigheden waarin ze gevangengenomen werden. Niet alles wordt echter uitgezonden. YouTube blokkeert ook sommige video’s als niet voldoende duidelijk is of er enige vorm van dwang bij te pas kwam.

“In 80 procent van de gevallen krijg ik kinderen voor mijn neus”, besluit Zolkin. “Sommigen hebben zelfs nog nooit een geweer in hun handen gehad. Ik behandel hen niet agressief, al is het soms moeilijk. Onschuldige Oekraïense kinderen blijven sterven.”

Lees ook: Hoe Poetin steeds meer eigen ruiten ingooit (+)