Rita

Stoppen met roken: hoe begin ik daaraan?

“Ten eerste moet je zelf bewust de keuze maken: Ik wil stoppen”, zegt Christine Plets. “Wie niet echt gemotiveerd is, houdt het niet vol. Ten tweede is ook een goede voorbereiding belangrijk: informeer je op voorhand en stel voor jezelf een duidelijk plan op. Ga je een hulpmiddel gebruiken? Kies je voor begeleiding? Heb je een buddy die je kan bellen als je het moeilijk hebt? Hoe ga je riskante situaties – zoals een cafébezoek – aanpakken? Mensen die voorbereid zijn, voelen zich vaker comfortabeler tijdens hun poging en hebben meer slaagkans. En nog een goede raad: laat eventuele negatieve ervaringen of mislukte pogingen voor wat ze zijn. Elke rookstop is anders en kan lukken als je er zelf in gelooft.”

Mieke en Francine

Ik wil graag stoppen met roken, maar ik ben nu ook gestart met diëten en ik ben bang dat ik niet ga afvallen als ik stop. Klopt het dat je verdikt van stoppen met roken?

“Er zijn wetenschappelijke bronnen die zeggen dat je iets meer calorieën verbruikt als je rookt, maar veel verschil is er niet”, zegt Lobke Husson. “Een gewichtstoename is meestal vooral te wijten aan het feit dat je de gewoonte van de sigaret gaat vervangen door de gewoonte om iets te eten, om nog altijd iets om handen te hebben. Daarnaast horen we ook vaak dat je eten weer beter smaakt als je stopt met roken, waardoor je meer gaat eten.”

De combinatie van een strikt dieet met een rookstop raadt Husson niet aan. “Elk afzonderlijk zijn ze al lastig genoeg, de kans wordt zo alleen groter dat beide mislukken. Wees tijdens een rookstop ook niet te streng voor jezelf, maar probeer wel te letten op de basisprincipes, zoals voldoende water drinken en gezond eten. Zorg er bijvoorbeeld voor dat je altijd gezonde snacks zoals groenten, fruit, nootjes of soep ter beschikking hebt. Dan kan je die gebruiken als vervanger voor de sigaret.”

Aaron

Is van de ene dag op de andere volledig stoppen een goeie methode?

“Van de ene op de andere dag volledig stoppen, kan lukken bij mensen die niet zo veel roken – minder dan tien sigaretten per dag”, zegt Plets. “Maar in het algemeen liggen de slaagkansen van die cold turkey-methode toch een pak lager dan bij mensen die een hulpmiddel gebruiken. Ik ga het dus niet promoten. Wie ervoor een pakje per dag rookte, zal sowieso een periode van ontwenningsverschijnselen door moeten. Je concentratie is minder, je bent nerveuzer, prikkelbaarder… Terwijl de ene genoeg afleiding kan vinden met pakweg een wandelingetje, is het voor de andere een pak moeilijker. Hulpmiddelen kunnen daarbij helpen.”

Jozef

Wat zijn de opties qua professionele begeleiding? En wat kosten die?

Ten eerste kun je hulp zoeken bij een privétabacoloog. “In Vlaanderen wordt professionele begeleiding deels terugbetaald”, zegt Plets. “Voor een gesprek van een halfuur zal je zelf gemiddeld 15 euro moeten opleggen. Voor mensen met een verhoogde tegemoetkoming (door ziekte, invaliditeit of een laag inkomen, red.) is dat zelfs maar 2 euro. Je hebt recht op acht gesprekken, dus vier uur, per kalenderjaar.”

Een andere optie is een groepscursus volgen. “Hetzelfde principe als de eerste optie, maar je zit niet alleen bij de tabacoloog, maar samen met anderen die willen stoppen. Je eigen opleg bedraagt hier 6 euro per sessie, met een maximum van 24 euro voor de volledige cursus. Door de coronacrisis worden voorlopig wel maar weinig cursussen aangeboden.”

Een derde optie is ‘tabakstop’. “Ook hier word je begeleid door een erkende tabacoloog, maar gebeuren de gesprekken telefonisch. Je kan je inschrijven via het telefoonnummer 0800-11.10.00 of via de website Tabakstop.be. Ook hier geldt een maximum van acht sessies per kalenderjaar, maar alles is wel gratis.”

Stef

Ik ben zeven jaar geleden gestopt met roken, vooral omdat mijn zoon – toen twaalf – geweldig aandrong. Intussen heb ik hem al herhaaldelijk betrapt op roken. Ik reageer dan redelijk kwaad en wil hem aansporen om te stoppen. Wat is jullie advies?

“Kwaad worden – zeker tegen een tiener – kan net een averechts effect hebben, waardoor hij nog meer richting de sigaret wordt gedreven”, zegt Dries Vandenbempt. “In plaats van met de beschuldigende vinger te wijzen, ga je beter op een rustige manier het gesprek aan. Zeg niet: Ik heb je weer betrapt, maar vraag hem waaróm hij rookt. Vertel hem ook jouw verhaal. Waarom jij ooit begonnen bent met roken, maar ook hoe je hebt ingezien dat het een vergissing was, hoe moeilijk het voor jou was om te stoppen… Praat met hem over de verschillende rookstopmethodes die er zijn en vraag hem welke hij ziet zitten. Wil hij het écht niet? Dan brengt het ook niet op hem te dwingen, want dan zal het gewoon stiekem gebeuren. Leg dan gewoon duidelijke regels vast: niet in huis, niet in de tuin, niet waar wij het kunnen ruiken of zien… Stoppen met roken moet altijd een persoonlijke keuze zijn. Anders lukt het toch niet.”

Dorien

Hoe moedig ik iemand aan die wil stoppen/net gestopt is?

“Het belangrijkste: laat nooit uitschijnen dat je teleurgesteld zal zijn als het niet lukt”, zegt Tom Beckers. “Beter is om een beloning te geven als het wel lukt. Dat kan in allerlei vormen, zelfs gewoon als een positieve bekrachtiging: Ik heb gezien dat je niet rook. Knap. Sterk. Help de andere ook door samen expliciete scenario’s uit te denken over wat hij kan/moet doen als hij in een situatie terechtkomt waarin hij normaal gezien zou roken. Hoe vaker je zoiets op voorhand doorloopt in je hoofd, hoe groter de kans dat je het op de moment zelf ook daadwerkelijk zal doen. Welk gedrag het ook is, het maakt niet uit, alleen dat het goed op voorhand in je hoofd geprent zit.”

Dirk

Ik rook al dertig jaar. Ik wil wel proberen te stoppen, maar heeft dat nog zin?

“Hoe vroeger je stopt, hoe beter, maar eigenlijk heeft het op elke leeftijd nog zin”, aldus Vandenbempt. “Omdat de longen zich eerst moeten zuiveren, ga je de eerste dagen misschien net iets meer hoesten, maar na een aantal dagen/weken ga je al beter ademen en gaat het zuurstofniveau in je bloed omhoog. Op langere termijn zien we dat na tien jaar het risico op longkanker met de helft vermindert en na vijftien jaar het risico op cardiovasculaire aandoeningen die je door roken kan krijgen bijna hetzelfde is als bij niet rokers.”

Armand

Kan stoppen met roken een financieel voordeel opleveren, bijvoorbeeld bij mijn verzekeringen?

Roken is sowieso duur. Door accijnsverhogingen op tabak is de prijs van een pakje sigaretten de voorbije jaren fors gestegen. Voor hetzelfde pakje van twintig stuks dat in 2020 nog 6,80 euro kostte, betaalde je in 2021 al 7,50 euro. En dit jaar komt daar nog eens 25 eurocent bij. Zelfs als je maar één pakje per week rookt, betekent stoppen al een besparing van 403 euro per jaar. En voor verstokte rokers die er een pakje per dag doorjagen, is dat ruim 2.800 euro.

“Daar komt nog bij dat de meeste levensverzekeringen, zoals de schuldsaldoverzekering die de meeste mensen wel minstens eenmaal in hun leven moeten afsluiten, ook duurder zijn als je rookt”, zegt Peter Wiels. “Hoeveel duurder hangt van aanbieder tot aanbieder en van situatie tot situatie af, maar als roker betaal je sowieso – een pak – meer.”

Magda

Is er eigenlijk een ideaal moment in het jaar om te stoppen? Is de ene periode makkelijker dan de andere?

“Het is niet zo dat de zomer een beter moment is dan de winter om te stoppen”, zegt Plets. “Maar wat wel kan werken, zijn ankerpunten. Stoppen op een datum die belangrijk voor je is, zoals een verjaardag, de geboortedatum van je kind of je huwelijksverjaardag. Die emotionele lading kan als extra motivatie dienen om vol te houden. Als tabacoloog vind ik natuurlijk dat elke dag goed is om te stoppen, al adviseer ik bij mijn begeleidingen wel meestal om ofwel in het weekend ofwel op een maandag te starten met de rookstop. Voor de ene is een maandag beter omdat er dan afleiding is van het werk, voor anderen is het weekend beter omdat dat minder stressvol is. Ook hier hangt het wat af van persoon tot persoon.”

Anja en Christel

Helpen tabletten of pleisters om te stoppen met roken? En wat met de elektronische sigaret?

“Nicotinevervangers zoals tabletten en pleisters kunnen zeker helpen, als je de correcte dosis gebruikt”, zegt Vandenbempt. “Zo zal een echt zware roker, iemand die een pakje of meer per dag rookte, allicht niet toekomen met één pleister met een lage dosis. Te bruusk stoppen, bijvoorbeeld gewoon omdat je pakje met tabletten op is, is ook geen goed idee. Belangrijk is dus de juiste dosis nemen en die geleidelijk aan afbouwen tot je helemaal geen zin meer hebt in een sigaret. Je moet hier toch zeker een aantal weken voor uittrekken.”

“Als je geen andere nicotinevervangers wil gebruiken of als je de handeling van het roken te veel mist, kan ook een e-sigaret zeker helpen”, vult Plets aan. “Op één voorwaarde: dat je ze gebruikt om je nicotinegehalte af te bouwen en ze niet blijft combineren met echte sigaretten. Na enkele weken of maanden afbouwen – naargelang je gevoel – kan je dan ook volledig stoppen met vapen.”