Halsema in Nieuw-West: ‘Geschrokken van grote weerstand tegen vaccinatie’

Met zachte handbewegingen aait de man van middelbare leeftijd over het hoofd van de vrouw. Zij zit in een rolstoel, hij staat erachter en samen staan ze in de rij voor hun vaccinatie. Ze zijn niet de enigen die op woensdagochtend naar Plein ’40-’45 zijn gekomen. De GGD-medewerkers zijn continu in de weer om bewoners – voornamelijk ouderen die voor hun boosterprik komen – uit Nieuw-West te helpen.

Het hele tafereel is te aanschouwen vanuit een zaaltje verderop. Daar zit burgemeester Femke Halsema, omringd door GGD-medewerkers, buurtmoeders, een verpleegkundige, een jeugdarts en een jongerenwerker, allemaal actief in Nieuw-West. Een bont gezelschap dat het erover eens is: de vaccinatiegraad moet hier omhoog.

Want hoe druk het deze ochtend ook lijkt op de GGD-locatie, de cijfers tonen aan dat de vaccinatiegraad in Nieuw-West achterblijft. Landelijk is 83,7 procent van alle 12-plussers volledig gevaccineerd, in Amsterdam als geheel ligt dat percentage op 76 procent en in Nieuw-West is het 67,5 procent. In absolute aantallen betekent het dat circa 44.000 inwoners van Nieuw-West helemaal niet gevaccineerd zijn – nergens anders in Amsterdam is dat aantal zo hoog.

Abdelhak Nouri

Om meer grip te krijgen op wat zich in de stad afspeelt op het gebied van corona, bezoekt burgemeester Halsema deze weken ziekenhuizen, GGD-locaties en scholen. “Ik ben geschrokken van de grote weerstand die hier heerst,” zegt ze. En aan haar tafelgenoten vraagt ze: “Wat denken jullie dat de reden is dat mensen zich niet vaccineren? En wat hebben jullie van mij nodig?”

De veiligheid van het vaccin wordt betwist, zegt de een. Een ander noemt de angst voor onvruchtbaarheid die veel vrouwen delen op Instagram. “Maar ook mannen en ouders geloven hierin,” vult iemand aan. Het wantrouwen jegens de overheid wordt regelmatig genoemd. Want waarom is koning Willem-Alexander niet op de foto gegaan terwijl hij zich liet prikken? 

Het zijn bekende spookverhalen die zeer hardnekkig blijken. Zo hardnekkig dat ook docenten en jongerenwerkers – ambtenaren van de gemeente – ze soms overbrengen op jeugd uit de buurt, zegt een GGD-medewerker. Halsema, bezorgd: “Ik zou het wel moeizaam vinden als zij antivax zijn.” 

Zou het een oplossing zijn meer sleutelfiguren in te zetten, vraagt de burgemeester zich hardop af. Rolmodellen, zoals de politieke partij Denk, die groot is in Nieuw-West, of de familie van Abdelhak Nouri? Ja, dat kan bijdragen aan een hogere vaccinatiegraad, klinkt het vanuit de zaal, al zegt een GGD-medewerker achteraf dat dat lastig is omdat rolmodellen vaak aangeven hun vingers niet te willen branden. 

Armoede

Naarmate het gesprek vordert, wordt steeds verder ingezoomd op misschien wel de belangrijkste oorzaak dat men zich niet laat vaccineren: armoede. Het is een patroon dat in alle grote steden te ontdekken is: waar de armoede het grootst is, is de vaccinatiegraad het laagst. Dat geldt voor Amsterdam, maar ook voor Rotterdam, Den Haag en Utrecht.

Een buurtmoeder: “De jongeren hebben zoveel andere zorgen aan hun hoofd. Thuis eten is soms een probleem. We moeten op een creatieve manier hun vertrouwen winnen. De weg ernaartoe is het grootste probleem.”

Een GGD-medewerker: “Precies dát is de reden dat we jullie zo hard nodig hebben.” De jongerenmedewerker, tot de burgemeester: “Mijn advies is om ook te investeren in vredestijd. Ik zie het nu als oorlogstijd, waarin de buurt veel aandacht krijgt. Maar vertrouwen winnen kost tijd.”

Halsema knikt begripvol. Ter sprake komt ook nog even de vaccinatieplicht of een 2G-beleid – wat tot veel eensgezindheid in de zaal leidt. “Dan krijg je nog meer hakken in het zand,” zegt de jongerenmedewerker. “Nog meer wij versus zij.” Een buurtmoeder: “Mensen komen in nog meer armoede terecht als ze niet meer de deur uit kunnen. Het werkt echt averechts.” 

Boosters

De tendens in het kleine zaaltje is na ruim een uur: zet in op het winnen van vertrouwen. Dat kost tijd, maar is de voornaamste oplossing. Daarvoor zijn huisartsen nodig die hun patiënten opbellen, de burgemeester kan een rondetafelgesprek organiseren met imams,  er moet de straat worden opgegaan om laagdrempelig te informeren. Hard erin gaan heeft geen zin. Bestrijd nepnieuws via boegbeelden uit de buurt, als die te vinden zijn.

Halsema steekt op Plein ’40-’45 GGD-medewerkers en buurtmoeders die flyeren nog een hart onder de riem. Daarna volgt een vlug bezoek aan buurthuis het Pluspunt in Geuzenveld, waar ook wordt geprikt – al is het hier heel rustig. Een GGD-medewerker uit haar frustraties: waarom mogen ze geen booster geven aan zestigers, terwijl de vaccins klaarliggen? Halsema reageert instemmend. Het landelijke beleid is soms ook lastig te volgen, erkent ze, waarna haar werkbezoek afloopt. “Ik hoop dat jullie snel druk zijn met de boosters.”