Ouderwets en actueel tegelijk – ook Spielbergs West Side Story ontroert

Waarom een remake fabriceren van een musicalfilm die voor zijn eerste versie (1961) al tien Oscars won? Een film bovendien die is gebaseerd op een theaterstuk dat wereldwijd al bijna net zo vaak werd opgevoerd als Phantom of the Opera én nog altijd loopt op Broadway?

Regisseur Steven Spielberg heeft er een summiere uitleg bij. ‘Dit verhaal kan niet vaak genoeg worden verteld,’ zei hij al meer dan eens. Spielberg werd als jongen verliefd op de songs uit de musical. In een huis waar eigenlijk alleen klassieke muziek werd gedraaid, was het album met de liedjes uit de voorstelling de eerste verzameling moderne muziek die het gezin binnenkwam.

Donald Trump

Het maakte zo’n indruk dat Spielberg, zo zegt hij althans zelf, zich toen al voornam ooit een eigen versie te maken. In de herfst van zijn loopbaan is die er dan. Niet bedoeld om een eigen blik op het deels op Shakespeares Romeo & Julia gebaseerde verhaal te laten schijnen, maar puur om het nog een keer volledig in het licht van de schijnwerpers te zetten. Spielberg koos ervoor niets te moderniseren en als plaats van handeling opnieuw het New York van midden jaren vijftig te nemen. Zelfs sommige camerashots lijkt hij te hebben gekopieerd.

Maar waarom ook niet? Want de regisseur heeft volledig gelijk als hij wijst op de tijdloze relevantie van het verhaal van de onmogelijke liefde tussen Maria – jongere zus van Bernardo, de kopman van een jeugdbende in een wijk in New Yorks Upper West Side – en Tony, de voormalig leider van een rivaliserende gang, wiens beste vriend nu deze groep kansarme jongeren aanvoert.

De eerstgenoemde bende, The Sharks, bestaat uit Puertoricaanse Amerikanen. De concurrentie, The Jets, is traditioneel wit-Amerikaans. Uit dat verschil in afkomst komen vrijwel alle onderlinge spanningen voort. ‘Ze pikken onze banen en huizen in,’ roepen The Jets. ‘Ze zien ons niet voor vol aan,’ riposteren The Sharks. “In de vijf jaar dat we aan het script werkten, werd het verhaal alleen maar actueler en urgenter,” zegt Spielberg, zonder direct naar het presidentschap van Donald Trump te verwijzen.

Uitdagen

Dat zo’n thema in een musical niet alleen maar zware kost hoeft op te leveren, bewezen liedcomponisten Leonard Bernstein (muziek) en Stephen Sondheim (tekst) al bij de theaterpremière in 1957. Ze schreven een geestig lied, waarin de bendeleden een politieagent uitleggen waarom ze maar niet willen deugen (Gee, officer Krupke). Maar het knapst in deze categorie is America, dat geldt als een klein monument voor het vakmanschap van de vorige week op 91-jarige leeftijd overleden Sondheim.

Het lied is een virtuoos vraag-antwoordspel tussen Bernardo en zijn vriendin Anita. De laatste ziet de voordelen van haar nieuwe leven in de VS, haar vriend verlangt terug naar zijn geboortegrond. Lots of new housing with more space, juicht Anita bij een nieuwbouwproject. Lots of doors slamming in our face, zingt Bernardo terug. En zo dagen de twee elkaar een nummer lang uit. 

Was het in 1961 Rita Moreno die glorieerde in deze act vol opvliegende jurken, ritmisch handgeklap en fenomenale trash talk – zestig jaar later weet Ariana DeBose haar expressiviteit en verleidelijkheid te combineren met dans van wereldklasse.

Non-binair bendelid

Maar uiteraard is de liefde tussen Maria en Tony ook bij Spielberg de spil van West Side Story. Voor de rol van Maria schreef hij via Twitter een open casting uit. De toen pas 16-jarige Rachel Zegler was een van de 30.000 actrices die zich aanmeldden. Ze moet de rol vooral vanwege haar kristalheldere zangstem hebben gekregen. Ook tegenspeler Ansel Elgort zingt beter dan hij acteert. Hun chemie is efficiënt zonder echt te sprankelen.

(Tekst loopt door onder de foto)

Toch weten de twee een aantal iconische West Side Story-scènes ontroerend neer te zetten. Echte fans keken vooraf reikhalzend uit naar ‘balkonscène’, waarin Tony en Maria samen hun hymne van hoop, Tonight, zingen. Ze zullen niet teleurgesteld zijn. Al was het maar omdat de verschillen in opzet miniem zijn. 

Klom Tony in 1961 nog in colbert met pochet naar het balkon van zijn geliefde, in de nieuwe versie draagt hij een overhemd. Evergreen Tonight klinkt als duet tussen Zegler en Elgort minstens net zo overtuigend.

Binnen zijn hommage voegde Spielberg wel enkele elementen van de nieuwe tijd toe. Zo hebben de Jets een non-binair lid, dat een belangrijke bijrol vervult. De Sharks worden gespeeld door acteurs van kleur. Een logische ingreep, nadat in 1961 nog bijna alleen witte acteurs met laagje make-up werden ingezet.

West Side Story is ouderwets en actueel tegelijk en daarmee heeft Spielberg het wezen van de musical eer aan gedaan.