‘Broken Winged Bird’ is een pijnlijk actueel statement over systematisch racisme

Zo gaat het gewoon. Dat wordt ergens halverwege gezegd, zo terloops dat het binnenkomt als een mokerslag. Het illustreert namelijk de willekeur van geweld tegen zwarte mensen. Broken Winged Bird vertelt het verhaal van de zwarte Amerikaanse soldaat Timothy Hood, die aan de geallieerde zijde meevocht in de Tweede Wereldoorlog, bij thuiskomst in Alabama in de tram een bordje – ‘whites only’ – verplaatste zodat hij kon zitten, en daar vervolgens om werd doodgeschoten.

Jouman Fattal treedt met deze voorstelling toe tot de artistieke kern van Toneelgroep Maastricht. Broken Winged Bird, dat ze maakte met tekstschrijver Timen Jan Veenstra, is geen lineaire vertelling, maar een associatief mozaïek, waarin realistisch ingestoken scènes worden afgewisseld met verstilde bewegingssequenties, historische speeches en muziek.

Samen met Alidtcha Binazon speelt Fattal afwisselend Hood, zijn vrouw Michelle en een keur aan andere personages. Ze tonen de stelselmatige vernederingen, bedreigingen en het geweld waarmee Hood en zijn vrouw te maken kregen, maar ook de kracht die ze uit elkaar putten – of de pogingen daartoe. Toeschouwers zitten aan weerszijden van de speelvloer: daardoor word je voortdurend geconfronteerd met die stilzwijgende, passief toekijkende menigte.

Hood vertelt dat hij droomde van dansende mensen in de straten van Parijs. Hij weet niet eens hoe Parijs eruitziet. Laat staan dansen: mensen die om elkaar heen bewegen voor de lol? „Niet om het breken, maar om het leven?” In de epiloog wendt Hood zich, na zijn dood, tot zijn vrouw en vraagt haar positief te blijven, de haat niet door te geven aan de kinderen die ze ooit zal krijgen: „Alsjeblieft: lach.”

Broken Winged Bird is een pijnlijk actueel statement, een vurige hartenkreet en een hartverscheurend theatraal document over systematisch racisme.