Opinie: ‘Sociale woningbouw kan onbedoeld averechts effect hebben’
De gemeentelijke voorkeur voor sociale woningbouw veroorzaakt schaarste op gemeentegronden en dus hogere huizenprijzen, stelt Anton Hosman in een ingezonden brief. Hij pleit ervoor ontwikkeling op privégronden te stimuleren.
In het FD van zaterdag 11 september las ik dat Rutger Groot Wassink (GroenLinks-wethouder Wonen) het woonprotest relateert aan speculatie en ongebreidelde huurstijgingen in de vrije sector. Er wordt gesnakt naar een nieuw regeerakkoord met huurprijsbescherming en meer geld voor corporaties, stelt hij met wethouders van Utrecht en Den Haag.
Maar dit soort voorstellen brengen – ondanks sympathieke beweegredenen – ook averechtse (prijsopstuwende) effecten met zich mee, zoals econoom Thomas Sowell helder uitlegt in zijn in 2008 gepubliceerde boek Economic Facts and Fallacies. Met elke ‘sociale woning’ stijgt volgens Sowell ook de prijs van een vrijesectorwoning.
Het zou doeltreffender zijn om een tot nu toe onderbelichte hobbel in ontwikkeltrajecten aan te pakken: de belemmeringen bij het ontwikkelen op particulier grondbezit. Er is vanuit het gemeentelijk ambtenarenapparaat te veel aandacht voor ontwikkelingen op gemeentelijk grondbezit, omdat de grondopbrengst dan, volgens hen tenminste, ten goede zou komen aan de maatschappij. Het probleem hiermee is echter dat er een schaarstepremie ontstaat op gemeentegronden.
Bij een schaarste aan gronden met bestemming woningbouw, wordt grond met woonbestemming het opbieden waard.
De gemeente kan daarmee bij aanbestedingen van gemeentegrond steeds hogere grondprijzen vragen aan marktpartijen. Soms haken nagenoeg alle partijen in de laatste selectieronde af, maar er is altijd wel een speculant die het aandurft. En die relatief hogere grondkosten zien de uiteindelijke particuliere kopers weer terug in een hogere vraagprijs.
Voor veel ontwikkelaars is het gebrek aan gemeentelijke aandacht voor het ontwikkelen op particulier grondbezit en de effecten daarvan een bekend probleem, maar je hoort er weinig over in de krant. Huizenprijzen zijn voor een belangrijk deel gebaseerd op de balans tussen vraag en aanbod, en gemeentes houden het aanbod kunstmatig laag door te veel op gemeentelijk grondbezit te focussen.
Als de wethouder de Amsterdamse traditie van privébezit niet snel omarmt door ontwikkelingen op particuliere gronden te stimuleren, blijft de woningnood nog lang aanhouden. Er zou in de woonprotesten gesnakt moeten worden naar een regeerakkoord met minder aandacht voor huurprijsbescherming, maar meer naar Amsterdamse omarming van ontwikkelingen op particulier grondbezit.
Anton Hosman, Amsterdam