De Amerikaanse turnster Biles trekt zich terug uit de finale. Wat is er aan de hand?

Ze is de succesvolste turnster ooit, maar dat is niet het enige wat Simone Biles (24) zo bijzonder maakt. De Amerikaanse ster uit de gymzaal is een aanjager geworden van veranderingen in haar sport, niet geheel uit vrije wil. Dinsdag trok zij zich terug uit de olympische teamfinale in Tokio. Officieel vanwege een blessure, maar een bericht van haar op sociale media voedt het vermoeden dat er meer aan de hand is.

Een dag voor de wedstrijd plaatste ze een hartenkreet op Instagram, waarin ze aangaf dat ze het gevoel heeft dat ‘het gewicht van de hele wereld’ op haar schouders rust. “Ik weet dat ik het van me moet afzetten, maar dat is soms echt heel moeilijk, hahaha.” Zondag maakte Biles al een wankele indruk tijdens de kwalificaties. Ze viel op brug en verprutste haar afsprong op balk. Dat is niets voor de viervoudig winnares van Rio. Wat zou er aan de hand zijn?

Het was 15 januari 2018 toen Biles onder de hashtag MeToo twitterde dat ook zij slachtoffer is van Larry Nassar, de veroordeelde arts van de Amerikaanse turnbond die tientallen minderjarige meisjes seksueel misbruikte. “Het is onvoorstelbaar moeilijk dat ik voor mijn Tokio-droom steeds terug moet naar dezelfde trainingslocatie waar hij me misbruikt heeft.”

Jarenlang schrikbewind

Hoewel al meerdere turnsters zich hadden uitgesproken, besloot de Amerikaanse turnbond pas na deze mededeling om het nationale trainingscentrum te sluiten. Ook werden toen pas de banden gebroken met het Oost-Europese echtpaar Karolyi, dat daar jarenlang een schrikbewind voerde.

Dat zegt veel over de macht van Biles, maar haar voormalige coach Aimee Boorman - de huidige assistent-bondscoach van Nederland - waarschuwde er al eerder voor dat dat niet verward moet worden met verantwoordelijkheid. Tegen sportzender ESPN: “Na ieder incident krijgt zij nu de vraag: ‘Hé Simone, twitter erover en doe er iets aan’. Dat geeft veel druk.”

Biles houdt het systeem mede verantwoordelijk voor wat haar en haar collega’s is overkomen. Het was de cultuur van onderdanigheid en tirannie die het misbruik mogelijk maakte, meent zij. De Karolyi’s zijn nooit dol geweest op Biles en Boorman. De turnster is te eigenzinnig en de coach geeft haar sporters een stem. Niet voor niets durfde Biles op sociale media te melden dat ze zichzelf na een wedstrijd soms trakteert op een pizza - een schokgolf ging door de sport waar gewicht van oudsher een beladen onderwerp is.

Biles deelt op sociale media bewust dingen uit haar leven, verklaarde ze eens. “Zodat mensen zich realiseren dat we ook mensen zijn, met een leven buiten de turnzaal.” Toch ziet de buitenwacht haar vooral als het boegbeeld van een door schandalen geplaagde sport. Het is nog onduidelijk of ze de toestelfinales ook aan zich voorbij laat gaan.

Lees ook:

Simone Biles’ coach doet het anders: ‘Hoeveel kampioenen hebben we verloren door te hard te pushen?’

De succescoach achter Simone Biles, Aimee Boorman, is in Nederland om te praten over de cultuuromslag in het turnen. ‘In onze sport is er te lang nadruk gelegd op gehoorzaamheid.’